Karne dönemi, hem öğrenciler hem de ebeveynler için heyecanlı olduğu kadar stresli bir süreç olabiliyor. Özellikle kötü karne getiren çocuklar, ebeveynlerin tepkileriyle karşılaştıklarında özgüven kaybı, kaygı ve motivasyon düşüklüğü gibi sorunlarla yüzleşebildi.

Uzmanlar, kötü karne karşısında ebeveynlerin sergileyeceği tutumun, çocuğun psikolojik gelişimi ve gelecekteki akademik başarısı üzerinde belirleyici bir rol oynadığını belirtti.

Peki, kötü karne getiren çocuğunuza nasıl davranmalısınız? Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri ışığında, bu hassas süreçte ebeveynlere rehber olacak önerileri derlendi.

KÖTÜ KARNE NEDEN ORTAYA ÇIKAR?

Kötü karne, yalnızca çocuğun ders çalışmaması ya da tembelliğiyle açıklanabilecek bir durum değil.

Çocuğun öğrenme güçlükleri, duygusal problemler, aile içi iletişim eksikliği, okul ortamındaki zorluklar ya da dış etkenler gibi pek çok faktör bu sonucu doğurabildi.

Uzmanlar, “Kötü karne, çocuğun potansiyelini değil, o dönemde karşılaştığı zorlukları yansıtabilir. Bu nedenle, karneyi bir başarısızlık göstergesi olarak görmek yerine, altta yatan nedenleri anlamaya odaklanılmalı” dedi.

Uluslararası bir araştırmada, İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden çocuk psikoloğu Prof. Dr. Susan Golombok, kötü karne getiren çocukların %60’ında stres, kaygı bozukluğu ya da aile içi çatışmaların etkili olduğunu belirtti. Ayrıca, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi nörolojik durumlar veya öğrenme güçlüğü (disleksi gibi) de akademik performansı olumsuz etkileyebiliyor. Bu nedenle, kötü karne karşısında cezalandırıcı bir yaklaşım yerine, çocuğun yaşadığı zorlukları anlamak ve çözüm odaklı bir yol izlemek önem taşıyor.

EBEVEYN TUTUMUNUN ÇOCUK PSİKOLOJİSİNDEKİ ROLÜ

Ebeveynlerin kötü karneye tepkisi, çocuğun kendine olan güvenini ve öğrenmeye karşı tutumunu doğrudan etkiledi.

Sert eleştiriler, suçlayıcı ifadeler veya cezalar, çocuğun özgüvenini zedeleyerek motivasyonunu daha da düşürebildi.

Amerikan Psikoloji Derneği’nin (APA) bir çalışması, olumsuz ebeveyn tepkilerinin çocuklarda anksiyete ve depresyon riskini artırdığını ortaya koydu. Öte yandan, destekleyici ve yapıcı bir yaklaşım, çocuğun hem duygusal hem de akademik gelişimine katkı sağladı.

Psikiyatrist ve çocuk gelişimi uzmanları, “Ebeveynler, kötü karneyi bir felaket olarak görmek yerine, bunu bir öğrenme fırsatı olarak değerlendirmeli. Çocuğunuzla açık bir iletişim kurarak, hangi konularda zorlandığını anlamaya çalışın” önerisinde bulunuyor. Örneğin, “Bu notlar seni nasıl hissettiriyor?” veya “Hangi konuda daha fazla desteğe ihtiyacın var?” gibi sorular, çocuğun duygularını ifade etmesine olanak tanıyarak çözüm sürecini başlatabilir.

UZMANLARDAN EBEVEYNLERE ÖNERİLER

Uzmanlar, kötü karne karşısında ebeveynlerin izlemesi gereken adımları şöyle sıraladı:

Sakin Kalın ve Empati Kurun: Kötü karne karşısında öfkeli ya da hayal kırıklığına uğramış bir tepki göstermek yerine, sakin bir şekilde çocuğunuzun duygularını anlamaya çalışın. İngiltere’deki King’s College London’dan Prof. Dr. Carmine Pariante, “Ebeveynlerin sakin ve destekleyici bir tutum sergilemesi, çocuğun stresle başa çıkma becerisini güçlendiriyor” diyor.

Suçlayıcı Dil Kullanmayın: “Neden çalışmadın?” veya “Bu notlarla ne yapacaksın?” gibi ifadeler, çocuğun kendini yetersiz hissetmesine neden olabilir. Bunun yerine, “Birlikte bu durumu nasıl iyileştirebiliriz?” gibi yapıcı bir dil kullanmak, çocuğun sürece dahil olmasını sağlar.

Altta Yatan Nedenleri Araştırın: Kötü karne, öğrenme güçlüğü, sosyal sorunlar veya duygusal problemler gibi daha derin bir sorunun göstergesi olabilir. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Leyla Benkurt Alkaş, “Eğer çocuk sürekli düşük notlar alıyorsa, bir pedagog veya psikologdan destek almak, sorunun kaynağını anlamada etkili olabilir” diyor.

Kısa Vadeli Hedefler Belirleyin: Çocuğunuzla birlikte, ulaşılabilir ve motive edici hedefler koyun. Örneğin, bir derste notunu bir seviye yükseltmek gibi küçük adımlar, çocuğun özgüvenini artırabilir. Harvard Üniversitesi’nden eğitim psikoloğu Prof. Dr. Howard Gardner, “Küçük başarılar, çocuğun kendine olan inancını yeniden inşa etmesine yardımcı olur” diyor.

Olumlu Yanlara Odaklanın: Karne sadece zayıf notlardan ibaret değildir. Çocuğunuzun güçlü yönlerini vurgulayın ve başarılarını takdir edin. Bu, onun motivasyonunu artırırken özgüvenini destekler.

UZUN VADELİ ETKİLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Kötü karne, yalnızca bir dönemin sonucu değil, aynı zamanda çocuğun eğitim hayatında bir dönüm noktası olabilir. Doğru yönlendirme ile bu süreç, çocuğun sorumluluk almayı öğrenmesi ve zorluklarla başa çıkma becerisi kazanması için bir fırsata dönüşebilir. Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı’nın rehberlik hizmetleri, bu tür durumlarda ailelere ve öğrencilere destek sunuyor. Ayrıca, özel eğitim merkezleri ve psikolojik danışmanlık birimleri, öğrenme güçlüklerini tespit ederek bireysel eğitim planları oluşturabiliyor.

Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi’nde (Journal of Educational Research) yayımlanan bir makale, ebeveynlerin destekleyici tutumlarının, çocukların akademik başarılarını 2-3 yıl içinde %30 oranında artırabileceğini gösteriyor. Bu nedenle, kötü karne karşısında sabırlı ve yapıcı bir yaklaşım benimsemek, çocuğun uzun vadeli gelişimi için kritik önem taşıyor.

ÇOCUĞUNUZUN YANINDA OL ANNUALLY

Uzmanlar, kötü karne getiren çocuklara karşı ebeveynlerin destekleyici bir tutum sergilemesi gerektiğini vurguladı.

Uzmanlar, “Ebeveynler, çocuğun duygusal dünyasını anlamalı ve ona rehber olmalı. Ceza yerine destek, çocuğun potansiyelini ortaya çıkarır” dedi.

Kötü karne, bir son değil, yeni bir başlangıç olabilir. Önemli olan, çocuğunuzun psikolojisini koruyarak, onunla birlikte bu süreci bir öğrenme yolculuğuna dönüştürmek.