WebTekno''dan aktarılan bilgilere göre; internet gibi bilginin çabuk yayıldığı bir mecranın belki de içine doğdunuz. Dolayısıyla bilginin ne derece deforme olduğunu biliyorsunuz dolayısıyla birden fazla kez aynı konu üzerinde araştırma yapıyorsunuz ve her seferinde farklı şeyler okuyorsunuz. Bilginin bu kadar yayılıyor olması değişimi de beraberinde getiriyor. Bir bilgininsaklanmaya, gizlenmeye, sansürlenmeye veya kaldırılmaya çalışıldığında genellikle internet gibi araçlarla daha geniş kitlelere ulaşması fenomenineStreisand etkisi adı verilir.
NEDİR BU STREİSAND ETKİSİ?
Ülkemiz de dâhil olmak üzere dünyanın her yerinden örnekleri bulunan bu durumun kökleri 2003 yılına kadar uzanıyor. Çıkışını tetikleyecek olaya gelirsek; ABD’li fotoğrafçıKenneth Adelman, Kaliforniya’daki Malibu kıyılarında gerçekleşenerozyonadikkat çekmek için bu kıyıları fotoğraflıyor.
Burada fotoğrafçının amacı yetkililerin dikkatini çekmek olsa da12.000 fotoğrafınarasında kendi evinin de bulunduğu şarkıcı ve oyuncuBarbra Streisand, özel hayatı ihlâl etme gerekçesiyle Adelman’e50 milyon dolarlıkdava açıyor. Fakat mahkeme, fotoğrafçının gizli çekim gibi bir amacının olmadığına ve özel hayatı ihlâl çerçevesinde değerlendirilecek bir şeyin görünmediğine karar veriyor.
Sonuç olarak Streisand’ın evinin fotoğraflarını(!) kaldırtma çabası adeta ters tepiyor ve bu dava ilebüyük kitlelere yayılıyor. Üstüne Streisand, fotoğrafçıya150 bin dolardanfazla ödeme yapmak zorunda kalıyor. Aradan geçen zamanla birlikte bu durumaStreisand etkisiadı veriliyor.
İŞTE ÖNE ÇIKAN BİRKAÇ ÖRNEK:
Taksicilerin, Uber’in önlerine geçmesini önlemek için yaptığı eylemler:
Burada taksicileri kötülemek veya Uber’i yüceltmek gibi bir amacımızbulunmuyorfakat gerçekleşen olayların, Uber’i ortadan kaldırmak yerineününü artırdığıbir gerçek. Üstelik bu durum sadece ülkemizde değil, dünyanın farklı yerlerinde de yaşandı.
2013’te ünlü şarkıcı Beyoncé’nin Super Bowl performansından alınan fotoğrafların kaldırılmasının talep edilmesi:
Bu fotoğraflar, ‘En Vahşi Anlar’ (Fiercest Moments) başlığı altında paylaşılmıştı. 33 fotoğrafın bulunduğu siteden nazikçe fotoğrafların kaldırılması istendi. Daha sonra fotoğrafları paylaşanBuzzfeed, bunların kaldırılmasının talep edildiğimaili de dâhil ederekyeniden paylaşım yaptı.
Sonuç olarak ilkinde pek dikkat çekmeyen fotoğraflar, yeniden paylaşılıncageniş kitlelereyayıldı.
Samsung ve YouTuber ghostlyrich arasında yaşanan Galaxy S4 gerginliği:
Bu olaydaghostlyrich, YouTube kanalınaGalaxy S4modelinin sebepsiz yere alev aldığını gösteren bir video yüklemişti. Daha sonra YouTuber''a ulaşan Samsung,videoyu kaldırmasıve benzer bir içerik yüklememesine karşılık yeni bir telefon göndermeyi teklif etti.
Daha sonra yüklediği bir videoda bu durumdan bahsedip Samsung’un güvenlik konusunda yeterlidesteği sağlamadığınave bu sebeple güven vermediğine değindi. Bu video1 milyondan fazlakişiye ulaşarak Samsung’un itibarını büyük ölçüde zedeledi.
Çin’in uyguladığı devasa miktardaki sansürün, zamanla popülerleşen VPN yoluyla aşılması:
Yönetimdekiler veya medya kuruluşlarının başındakiler, halkın görmesini istemediği şeylerisansürlemiş, fakat bu sansürlerVPN yoluylaaşılınca büyük bir geri tepmeye yol açmıştı. 2018’de Çinli internet kullanıcılarından sosyal medyada alınan cevaplar üzerine yapılan birçalışmaylaortaya çıkan bu durum sayesinde günümüzde gereksiz ve yanlış sansür durumundandaha çok kişi haberdar.
