Günlük sofralarımızda yer alan bazı besinler, masum görünümlerine rağmen vücudumuzda ciddi sağlık sorunlarına yol açabildi.
Son bilimsel araştırmalar ve uluslararası uzmanların görüşleri, işlenmiş şeker, trans yağlar ve aşırı kırmızı et tüketiminin, az bilinen ancak yaygın bir hastalık olan karaciğer yağlanmasını (non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı - NAFLD) tetiklediğini ortaya koydu. Bu sinsi hastalık, her üç kişiden birini etkileyen modern çağın gizli tehlikesi olarak tanımlandı.
Uzmanlar, bu besinlerin kontrollü tüketilmediği takdirde karaciğer sağlığını tehdit ettiğini ve uzun vadede ciddi komplikasyonlara yol açabileceğini vurguladı.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR ALARM VERİYOR
Harvard Üniversitesi’nden Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Elliot Tapper, şekerli içecekler ve işlenmiş gıdalardaki yüksek fruktozlu mısır şurubunun (HFCS) karaciğerde doğrudan yağ sentezini tetiklediğini belirtti.
Journal of Hepatology’de yayımlanan bir çalışma, günde bir kutu şekerli içecek tüketen bireylerde karaciğer yağlanması riskinin %50 arttığını gösterdi. Dr. Tapper, “Şekerli içecekler ve tatlılar, karaciğer yağlanmasının başlıca nedenleri arasında. Bu besinler, masum gibi görünse de karaciğere ağır bir yük bindiriyor” dedi.
Trans yağlar da bir diğer tehlike kaynağı. Tufts Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Dr. Dariush Mozaffarian, trans yağların kötü kolesterol (LDL) seviyelerini artırırken iyi kolesterol (HDL) seviyelerini düşürdüğünü ve damar duvarlarında iltihaplanmaya yol açtığını ifade etti.
The Lancet’te yayımlanan bir makale, trans yağ tüketiminin azaltılmasının kalp krizi riskini %20’ye kadar düşürebileceğini ortaya koydu. Dr. Mozaffarian, “Trans yağ içeren gıdalardan tamamen kaçınılmalı. Paketli atıştırmalıklar ve kızartmalar, karaciğer sağlığını tehdit eden gizli düşmanlar” uyarısında bulundu.
Kırmızı et, protein ve demir açısından zengin olsa da aşırı tüketimi karaciğer sağlığını riske atıyor.
Oxford Üniversitesi’nden Dr. Tammy Tong’un The BMJ’de yayımlanan araştırması, haftada 3-4 porsiyondan fazla kırmızı et tüketenlerde karaciğer yağlanması ve kalp hastalığı riskinin %14 arttığını gösterdi. Dr. Tong, “Kırmızı eti ölçülü tüketmek önemli. Aşırı tüketim, karaciğerde iltihaplanmayı ve yağ birikimini tetikliyor” dedi.
AZ BİLİNEN HASTALIK: KARACİĞER YAĞLANMASI
Karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde aşırı yağ birikmesiyle karakterize bir durum. Genellikle belirti vermediği için “sinsi hastalık” olarak anılıyor. Ancak ilerleyen vakalarda karaciğer iltihabı (NASH), siroz ve hatta karaciğer kanseri gibi ciddi komplikasyonlara yol açabildi.
American Journal of Preventive Medicine’de yayımlanan bir çalışma, ultra işlenmiş gıdaların her %10’luk tüketim artışının erken ölüm riskini %2,7 artırdığını belirtti.
İngiltere’deki King’s College’dan beslenme uzmanı Dr. Sarah Schenker, “Sağlıklı sanılan bazı içecekler ve gıdalar, yüksek fruktoz içeriyor ve lif gibi koruyucu bileşenlerden yoksun. Bu, karaciğere şekerli tatlılardan farksız bir yük bindiriyor” uyarısında bulundu. Dr. Schenker, şekerli içecekler yerine su, bitki çayları veya taze sıkılmış meyve sularının tercih edilmesi gerektiğini vurguladı.
Kalbi ve kasları güçlendiren besin! Sofralardaki gizli kahraman
UZMANLARDAN ÖNERİLER: KARACİĞER SAĞLIĞINIZI KORUYUN
Uzmanlar, karaciğer yağlanmasından korunmak için şu adımları önerdi:
Şeker Tüketimini Sınırlandırın: Dünya Sağlık Örgütü, günlük şeker alımının 25 gramı geçmemesi gerektiğini belirtiyor. Etiket okuyarak gizli şeker kaynaklarından kaçının.
Trans Yağlardan Uzak Durun: Paketli gıdalar, margarin ve kızartmalardan uzak durarak trans yağ alımını en aza indirin.
Kırmızı Eti Dengeli Tüketin: Haftada 1-2 porsiyon kırmızı et tüketimi yeterli. Daha fazla protein için baklagiller ve balık gibi alternatifleri tercih edin.
Lifli Beslenin: Sebzeler, tam tahıllar ve meyveler, karaciğerdeki yağ birikimini azaltmaya yardımcı olur.
KARACİĞERİ DESTEKLEYEN BESİNLER
Bilimsel araştırmalar, bazı besinlerin karaciğer sağlığını desteklediğini gösterdi.
Japonya’daki Tohoku Üniversitesi’nden Dr. Shinichi Kuriyama, yeşil çayın kateşin antioksidanları sayesinde karaciğer yağlanmasını azalttığını ve kanser riskini düşürdüğünü belirtti.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Uma Naidoo ise zerdeçal, brokoli ve avokadonun karaciğeri yenileyen etkilerine dikkat çekti.
BİLİNÇLİ BESLENME HAYAT KURTARIR
Karaciğer yağlanması, modern yaşam tarzının bir sonucu olarak giderek yaygınlaştı. Ancak uzmanlar, bilinçli beslenme alışkanlıklarıyla bu gizli tehlikenin önüne geçilebileceğini vurguladı.
Dr. Elliot Tapper, “Karaciğeriniz sessiz bir organ, ama bu onun zarar görmediği anlamına gelmez. Doğru besin seçimleriyle sağlığınızı koruyabilirsiniz” dedi.
