Meme kanserinin erken teşhisi, hastalığın tedavisinde hayati bir rol oynuyor. Edinburgh Üniversitesi’nden bir ekip, lazer analizi ve yapay zekâyı birleştiren öncü bir tarama yöntemi geliştirdi. Bu yenilikçi test, hastalığın tespit edilemediği 1a evresinde kan dolaşımındaki ince değişiklikleri ortaya çıkarıyor.
Araştırmacılar, bu hızlı ve invazif olmayan yöntemin mevcut testlerin ötesinde bir hassasiyet sunduğunu belirtiyor. Ekip, yöntemin, sadece meme kanseri değil, diğer kanser türlerinin erken evrelerinde de kullanılabileceğini öne sürüyor. Standart testlerin genellikle fiziksel muayene, X-ray veya ultrason taramaları ve biyopsi gerektirdiği düşünüldüğünde, bu yeni yöntemın hasta konforunu da artıracağı tahmin ediliyor.
KAN ANALİZİ VE YAPAY ZEKÂ
Yöntem, öncelikle hastalardan alınan kan plazmasına lazer ışını yöneltmekle başlıyor. Bu ışığın kanla etkileşim sonrasındaki özellikleri, bir spektrometre ile analiz ediliyor. Bu analiz, hücre ve doku kimyasındaki ufak değişiklikleri gözler önüne seriyor. Ardından, makine öğrenmesi algoritmaları kullanılarak elde edilen veriler sınıflandırılıyor ve benzer özellikler tespit ediliyor.
Pilot çalışma, 12 meme kanseri hastası ve 12 sağlıklı bireyin kan örnekleri üzerinde gerçekleştirildi. Sonuçlar, yöntemin 1a evresindeki meme kanserini %98 hassasiyetle tespit ettiğini gösteriyor. Ayrıca, bu testin meme kanserinin dört ana alt türünü %90’ın üzerinde bir doğruluk oranıyla ayırt edebildiği belirtiliyor. Bu yetenek, hastalara daha kişiselleştirilmiş ve etkili tedavi seçenekleri sunulmasını sağlayabilir.
Meme kanseri, Türkiye’de kadınlar arasında en yaygın kanser türlerinden biri olarak biliniyor. Bu yöntemin Türkiye’de kullanılması, tarama testlerinin hassasiyetini artırarak erken tanı oranlarını yüksek seviyelere çıkarabilir. Ülkemizdeki mevcut tarama programlarının yaş ve risk gruplarına odaklandığı düşünüldüğünde, bu testin daha geniş bir kitleye ulaşması mümkün olabilir.
Araştırmaya katılan bilim insanlarından Dr. Andy Downes, kanser ölümülerinin çoğunun geç evre tanılarından kaynaklandığını vurguluyor. Downes, “Erken tanı, uzun vadeli hayatta kalımda kilit bir faktör. Elimizdeki teknoloji ile artık çok daha etkili bir tarama yöntemine sahibiz” diyor.
