Son dönemde Türkiye’de ve dünyada menenjit vakalarında endişe verici bir artış gözleniyor. Beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bu ciddi enfeksiyon hastalığı, erken teşhis edilmediğinde kalıcı hasarlara ve hatta ölüme yol açabildi.

Uzmanlar, menenjitin belirtilerine karşı uyanık olunması ve aşıyla korunma yöntemlerinin yaygınlaştırılması gerektiğini vurguladı.

MENENJİT NEDİR VE NEDEN ARTIYOR?

Menenjit, genellikle viral veya bakteriyel enfeksiyonların neden olduğu, beyin ve omuriliği saran meninks zarlarının iltihaplanması.

Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, Neisseria meningitidis (meningokok) bakterisi, dünya genelinde menenjit ve sepsisin en sık nedenleri arasında yer alıyor. Türkiye’de son yıllarda özellikle serogrup W-135’in sıklıkla tespit edildiği belirtiliyor; bu durumun Hac ve Umre ziyaretlerinden dönenlerden kaynaklanabileceği düşünüldü.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, Afrika’nın “menenjit kuşağı” olarak bilinen Sahra altı bölgesinde Ekim-Haziran döneminde salgınlar sıkça görülüyor. Ancak Türkiye gibi ılıman iklim bölgelerinde de sporadik vakalar artış gösterdi.

Johns Hopkins Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Daniel Salmon, “Küresel hareketlilik ve kalabalık yaşam alanları, meningokok bakterisinin yayılımını hızlandırıyor. Aşı programlarının güçlendirilmesi kritik önem taşıyor” dedi.

ALARM VEREN BELİRTİLER

Menenjitin belirtileri, yaş grubuna göre farklılık gösterse de genellikle grip benzeri semptomlarla başlıyor ve hızla ciddileşiyor.

Çocuk Nöroloji Uzmanları, “Şiddetli baş ağrısı, fışkırır tarzda kusma, ense sertliği, bilinç bulanıklığı, ışığa duyarlılık ve ciltte solmayan kırmızı-mor döküntüler alarm sinyalleridir” uyarısında bulundu.

Bebeklerde ise bıngıldakta şişlik, sürekli huzursuzluk, inleme tarzı ağlama ve beslenmeyi reddetme gibi belirtiler dikkat çekti.

ABD’de yaşanan trajik bir vaka, hastalığın ne kadar hızlı ilerleyebileceğini gözler önüne serdi.

Güney Carolina’da 14 yaşındaki sağlıklı bir genç olan William Hand, meningokok bakterisinin neden olduğu sepsise yenik düşerek saatler içinde hayatını kaybetti. Bu olay, erken teşhisin hayati önemini bir kez daha hatırlattı.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?

Son yıllarda yapılan araştırmalar, bakteriyel menenjitin en tehlikeli tür olduğunu ve Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis ve Haemophilus influenzae bakterilerinin vakaların yaklaşık %85’inden sorumlu olduğunu gösterdi.

The Lancet’te yayımlanan bir çalışma, meningokok menenjitinin özellikle gençlerde ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde yüksek mortalite oranlarına sahip olduğunu ortaya koydu.

Çalışmada, erken antibiyotik tedavisinin ölüm riskini %10-15 oranında azalttığı belirtildi. Ayrıca, Türkiye’de yapılan bir araştırma, meningokok serogrup W-135’in artışının, Hac ve Umre gibi kalabalık etkinliklere katılanlardan kaynaklanabileceğini öne sürdü.

TEDAVİ VE KORUNMA YÖNTEMLERİ

Bakteriyel menenjit tedavisinde erken müdahale kritik. Penisilin G, sefotaksim veya seftriakson gibi antibiyotikler ilk tercih edilirken, penisiline dirençli vakalarda üçüncü kuşak sefalosporinler kullanıldı.

Tedavi süresi genellikle 7 gün sürüyor ve hastalar yoğun bakımda yakından izleniyor. Viral menenjit ise genellikle daha hafif seyrediyor ve destekleyici tedavilerle iyileşiyor.

Korunmada en etkili yöntem ise aşı. Türkiye’de meningokok aşıları, A, C, W135 ve Y tiplerine karşı koruma sağladı.

UZMANLARDAN ÇAĞRI: “AŞI HAYAT KURTARIR”

Son dönemde Türkiye’de 20-25 meningokok vakasının bildirildiği belirtiliyor; ancak uzmanlar, bunun bir salgın olarak değerlendirilemeyeceğini, mevsimsel dalgalanmaların söz konusu olduğunu vurguladı.

Harvard Tıp Fakültesi’nden immünolog Dr. Sarah Fortune, “Menenjit aşıları, toplumu bu ölümcül hastalıktan korumada en güçlü silahımız. Aşı reddi, salgın riskini artırabilir” uyarısında bulundu.

Sağlık Bakanlığı’nın aşı takvimine menenjit aşısını eklemesi için çağrılar artarken, uzmanlar aileleri belirtiler konusunda bilinçli olmaya ve çocuklarını aşılatmaya çağırıyor. Erken teşhis ve aşı, bu sinsi hastalığa karşı en büyük kalkan.

NE YAPMALI?

Menenjit belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı. Nöroloji ve enfeksiyon hastalıkları uzmanları, doğru tanı ve tedavi için multidisipliner bir yaklaşım sundu.

Nörologlar, “Hızlı müdahale, kalıcı hasar riskini azaltır” diyerek erken teşhisin önemini vurguladı.