1911''de Kastamonu''nun Cide ilçesinde doğan Rıfat Ilgaz, yedi kardeşin en küçüğü. Doğum tarihi belli olmayan edebiyatçı ortaokuldayken liseye devam edip üniversite okumak istemesine rağmen babasının vefatı nedeniyle Kastamonu Muallim Mektebi''ne gitti. Okulu bitirdikten sonra sonra Gerede ve Akçakoca''da ilkokulda öğretmenlik görevini üstlendi. 1932 yılında Gönül adında kızı oldu ve daha sonra Gümüşova''ya başöğretmen olarak görevlendirildi. 1933''te askere giden Ilgaz, 1936''da Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat bölümüne dahil oldu ve 1938''de bitirdi. Mezuniyetinden sonra Adapazarı''na atanan Ilgaz, vereme yakalandığı için öğretmenlik yapamadan buradan ayrıldı ve İstanbul Yakacık Sanatoryumuna yattı.
SAĞLIĞI BOZULUNCA HEYBELİADA SANATORYUMUNA YATTI
İstanbul''da bulunduğu sırada hem Karagümrük Ortaokulu''nda Türkçe öğretmenliği yaptı hem de fakültede felsefe okudu. II. Dünya Savaşı''nın olduğu bir döneme gelmesi nedeniyle edebiyatında da dönemin yaşananları hissedildi. 1943 yılında Karagümrük Ortaokulunda bir öğretmenle kavga ettiği gerekçesiyle Nişantaşı''na sürüldü. Ayrıca bu deneyimi yansıtan Tosya Zelzelesi şiirini yazdı. 1944 Ocak ayında yayınladığı Sınıf kitabıyla adliyeler ve hapishaneyle tanıştı. 6 ay ceza alan yazar, hapisten çıktığında işini kaybetmişti. Sağlığı bozulan Ilgaz, Heybeliada Sanatoryumuna yattı. 1946 yılında öğretmenliğe kısa bir süreliğine dönse de, sonunda 1947''de temelli olarak bu şansı kaybetti.
HABABAM SINIFI ROMANI
1953''te Devam kitabı toplatıldı ve yazar hakkında soruşturma açıldı. 27 Mayıs''tan hemen önce gönderilmesi planlanan sürgünden 27 Mayıs 1960 askeri müdahelesinin ardından kurtuldu. 1966''da Ilgaz''ın oyunlaştırdığı Hababam Sınıfı romanı Ulvi Uraz Tiyatro Topluluğu tarafından sahnelendi. Aynı oyun 1969 yılında İstanbul Tiyatrosu''nda sahneye getirildi. Aynı yıl Çatal Matal oyunu da Ankara Sanat Tiyatrosu''nda sahnelendi. 1971''de kızı Defne doğdu ve aynı yıl Basın Şeref Kartı aldı. Bu yıl ayrıca Sınıf Yayınları''nı kuran yazar kendi kitaplarını yayımlamaya başladı. İlk denendiğinde sansüre takılan Hababam Sınıfı, Umur Bugay''ın senaryosuyla sansürden geçti ve Ertem Eğilmez''in yönetmenliğinde çekildi.
CİDE''YE YERLEŞTİ
Hababam Sınıfı büyük beğeni toplayınca 6 film daha yapıldı. 1974''te emekli olan Ilgaz, Cide''ye yerleşti. 12 Eylül 1980 döneminde Cide''de bulunan Rıfat Ilgaz sürekli rahatsız ediliyordu. 28 Mayıs 1981 gecesi Rıfat Ilgaz Yıldız Karayel romanını yazdığı sırada gözaltına alındı. Kastamonu''da hapishaneye kondu. Hasta olduğu kanıtlanınca jandarma tarafından Ballıdağ Sanatoryumuna yatırıldı. Oğlu Aydın Ilgaz ile yaşamak üzere İstanbul''a döndü. Şiir ve öykü yazmaya öncelik veren Ilgaz, Fikri Sağlar''ın Kültür Bakanlığı döneminde devlet tarafından bir çeşit itibar iadesi olacak şekilde Kültür Bakanlığı plaketine layık görüldü.
Madımak olaylarının ardından 7 Temmuz 1993''te evinde vefat etti ve Zincirlikuyu Mezarlığı''na, Asım Bezirci''nin yanında toprağa verildi.
