Her sabah zonklayan bir baş ağrısı ve sertleşmiş boyun kaslarıyla uyanmak, birçok kişi için sıradan bir şikayet haline gelmiş durumda. Ancak bu semptomlar, farkında olmadan diş gıcırdatma olarak bilinen bruksizmin habercisi olabilir.
Cleveland Clinic uzmanları, bu durumun tedavi edilmezse diş hasarı ve temporomandibular eklem (TMJ) bozukluklarına yol açabileceğini belirtti. Bruksizm, dişleri sıkma veya gıcırdatma şeklinde ortaya çıkan bir oral motor bozukluğu olarak tanımlandı.
Mayo Clinic'in son raporlarına göre, hem uyanıklık hem de uyku sırasında yaşanabiliyor; ancak uyku bruksizmi, hastaların yüzde 80'inin fark etmediği bir sorun.
Sabahları başlayan baş ağrıları, genellikle gerilim tipi baş ağrısı olarak teşhis ediliyor ve çene kaslarının gece boyu aşırı yüklenmesiyle ilişkili.
Johns Hopkins Tıp Merkezi'nden araştırmacılar, bruksizmin stres, anksiyete ve uyku apnesi gibi faktörlerle tetiklendiğini vurguladı.
Örneğin, Headache dergisinde yayınlanan bir çalışma, uyku bruksizmi olan bireylerde sabah baş ağrılarının istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde daha sık görüldüğünü ortaya koydu.
Boyun ağrısı da bruksizmin dolaylı bir sonucu. Çene ve boyun kaslarının bağlantılı yapısı nedeniyle, gece boyunca süren kasılmalar boyun bölgesinde sertlik ve ağrıya neden oldu.
Journal of Oral Rehabilitation dergisindeki polisomnografi çalışması, bruksizm hastalarının yüzde 60'ından fazlasında sabah boyun yorgunluğu rapor edildiğini gösterdi.
NIDCR'den Dr. Frank Lobbezoo, Hollanda Aktuel Üniversitesi'nden bir diş hekimi ve bruksizm alanında önde gelen araştırmacılarından biri, "Bruksizm, sadece dişleri değil, tüm craniofacial sistemi etkiliyor; sabah baş ve boyun ağrıları, erken müdahale için kritik bir uyarı sinyali" dedi.
Benzer şekilde, Université de Montréal'den Prof. Dr. Gilles Lavigne, bruksizmin uyku bozukluklarıyla iç içe geçtiğini ve bu semptomların ihmal edilmemesi gerektiğini belirtti:
"Hastalarımız genellikle ağrıyı migren sanıyor, oysa kök neden çene kaslarının aşırı aktivitesi."
Bilimsel literatür, bruksizmin prevalansını da aydınlattı. Sleep Medicine Reviews dergisindeki bir meta-analiz, yetişkinlerde uyku bruksizminin stresle doğrudan ilişkili olduğunu ve pandemi sonrası dönemde vakalarda yüzde 20'lik bir artış gözlendiğini rapor etti.
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) verileri, çocuklarda ise oranların yüzde 15-40 arasında değiştiğini gösteriyor; bu da erken teşhisin önemini artırıyor. Bruksizm, genetik yatkınlık, kafein tüketimi ve bazı antidepresan ilaçlarla da bağlantılı.
Dr. Daniele Manfredini, Siena Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'nden bir uzman, "Aile öyküsü olan bireylerde risk üç kat artıyor; düzenli dental kontrollerle semptomlar erken yakalanabilir" şeklinde konuştu.
Tedavi seçenekleri, semptomların şiddetine göre çeşitleniyor. En yaygın yaklaşım, diş hekimleri tarafından hazırlanan gece koruyucuları (splintler); bunlar diş hasarını önlerken kas gerginliğini azaltıyor. Fizyoterapi ve stres yönetimi teknikleri, özellikle boyun ağrısı için etkili.
Journal of Orofacial Pain dergisindeki bir çalışması, botoks enjeksiyonlarının çene kaslarını gevşeterek sabah baş ağrılarını yüzde 70 oranında azalttığını kanıtladı.
Dr. Lavigne, "Multidisipliner tedavi – diş hekimi, nörolog ve fizyoterapist işbirliği – en iyi sonuçları veriyor" dedi.
Kafein ve alkolü sınırlamak, düzenli egzersiz ve meditasyon, semptomları yönetmede yardımcı oldu.
