İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte sanal kumar, dünya genelinde milyonlarca insanı etkisi altına alan bir halk sağlığı sorunu haline geldi.

Çevrimiçi bahis siteleri, casino oyunları ve spor bahisleri, birkaç tıkla erişilebilir hale gelerek özellikle gençleri ve genç yetişkinleri gerçek bir bağımlılık döngüsüne sürükledi.

Bilimsel araştırmalar ve uluslararası uzmanlar, sanal kumarın kolay erişilebilirliği, manipülatif algoritmaları ve hızlı ödül mekanizmalarının bağımlılığı körüklediğini ortaya koydu.

Türkiye’de de durum farklı değil: Gençlerin %80’i sanal kumar platformlarıyla karşılaşıyor ve bu durum ciddi psikolojik, sosyal ve maddi kayıplara yol açtı.

BEYNİN ÖDÜL SİSTEMİ HEDEFTE

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Psikiyatri Birliği (APA), sanal kumar bağımlılığını “kumar oynama bozukluğu” olarak tanımlıyor ve bunu beynin ödül mekanizmasını etkileyen bir davranışsal bozukluk olarak sınıflandırdı.

Psikiyatri Uzmanları, sanal kumarın bağımlılık yapma potansiyelinin, hızlı sonuç alınması ve yüksek dopamin salgılanmasıyla doğrudan ilişkili olduğunu belirterek, “Sanal bahislerde sonuç 1-2 dakika içinde alınıyor. Bu hız, beynin ödül merkezini uyararak kişiyi sürekli oynamaya itiyor. Akıllı telefonların her an erişim sağlaması bu döngüyü pekiştiriyor” dedi.

Uluslararası araştırmalar, sanal kumarın geleneksel kumardan daha tehlikeli olduğunu gösterdi.

Avrupa’da yapılan bir çalışmaya göre, çevrimiçi kumar pazarı spor bahisleri (%38,5), kumarhane oyunları (%22,4) ve piyangolar (%12,6) gibi türlerle büyümeye devam ediyor.

İngiltere Kumar Komisyonu’nun raporuna göre, çevrimiçi kumarın bağımlılık yapma riski, fiziksel kumarhanelere kıyasla daha yüksek. Bunun nedeni, sanal platformların anonimlik, 7/24 erişim ve manipülatif algoritmalar sunması.

TÜRKİYE’DE ALARM ZİLLERİ

Türkiye’de sanal kumar bağımlılığı hızla yaygınlaşıyor. Yeşilay’ın 2023 verilerine göre, sanal kumar bağımlılığı şikayetiyle danışmanlık merkezlerine başvuranların oranı %7’yi aştı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) 2023 raporuna göre, 183.000’den fazla yasa dışı kumar sitesine erişim engellenmiş olsa da, yeni domainlerle bu siteler anında yeniden açılıyor.

Özellikle gençler, “loot box” gibi oyunlaştırma mekanizmalarıyla sanal kumara çekiliyor. E-spor oyunlarında kullanılan bu mekanizmalar, şans faktörüne dayalı ödüller sunarak gençlerde kumar alışkanlıklarını tetikliyor.

PSİKOLOJİK VE SOSYAL YIKIM

Sanal kumar bağımlılığı, sadece maddi kayıplarla sınırlı kalmadı. Uzmanlar, bağımlılığın depresyon, kaygı bozuklukları, sosyal izolasyon ve hatta intihar düşünceleriyle ilişkilendirildiğini belirterek, “Kişi, kaybettiklerini geri kazanma umuduyla daha fazla oynuyor, bu da yasa dışı yollara başvurma, aile ilişkilerinin bozulması ve iş kaybı gibi sonuçlara yol açıyor” dedi.

ABD’li nörolog Dr. Anna Lembke, “Digital Addiction” adlı kitabında, sanal kumarın dopamin döngüsünü aşırı uyararak beynin ödül sistemini bozduğunu ve bu durumun bağımlılığı kimyasal bağımlılıklarla eşdeğer hale getirdiğini belirtti.

Türkiye’de gençler arasında sanal kumarın yaygınlaşmasının bir diğer nedeni, sosyal medyada fenomenlerin bu platformları teşvik etmesi.