Günlük beslenme rutinimizde masumiyet maskesi ardına saklanan fruktoz, metabolizmanın en tehlikeli düşmanlarından biri olarak bilim dünyasında alarm zillerini çaldırdı. Özellikle işlenmiş gıdalar, hazır içecekler ve tatlı meyve sularında bolca bulunan bu monosakkarit, karaciğer üzerinde yıkıcı bir etki yaratarak küresel bir sağlık krizi riskini hızlandırdı.
KARACİĞERDE YAĞ ÜRETİMİ HIZLANDI
Fruktozun glikozdan farkı, karaciğer tarafından doğrudan işlenmek zorunda olması. Amerikalı beslenme ve metabolizma uzmanı Dr. Robert H. Lustig (Kaliforniya Üniversitesi, San Francisco), bu durumun sonuçlarını çarpıcı bir şekilde ifade etti.
Dr. Lustig, fruktozun karaciğere ulaştığında, ATP'yi tüketerek metabolik bir stres yarattığını ve bu stresin doğrudan lipogenez (yağ üretimi) sürecini tetiklediğini belirterek, "Fruktoz, karaciğeri bir yağ fabrikasına dönüştüren kilit tetikleyicidir" ifadesini kullandı.
İNSÜLİN DİRENCİNE DOĞRUDAN KATKI
Danimarka'daki Kopenhag Üniversitesi'nden endokrinolog Prof. Dr. Jens Juul Holst’un yürüttüğü bilimsel araştırmalar, fruktozun insülin direncini hızlandırıcı etkisini net bir şekilde ortaya koydu. Fruktozun, glikoz gibi insülin salınımını güçlü bir şekilde uyaramaması ancak metabolizmayı aşırı yüklemesi, uzun vadede hücrelerin insülin sinyaline karşı duyarsızlaşmasına yol açtı.
Prof. Holst’un ekibi, fruktoz ağırlıklı beslenmenin, pankreası yormadan önce bile, doku düzeyinde direnci artırdığını bilimsel yayınlarında ifade etti.
HÜCRESEL DÜZEYDE ERKEN YAŞLANMA
Fruktozun sadece kilo alımı ve diyabet riskini artırmakla kalmadığı, aynı zamanda hücresel düzeyde yaşlanmayı da tetiklediği kanıtlandı.
İngiliz biyogerontoloji uzmanı Prof. Dr. Aubrey de Grey (SENS Araştırma Vakfı), fruktozun ileri glikasyon son ürünleri (AGE'ler) oluşturma eğiliminin yüksek olduğuna dikkat çekti. AGE'ler, proteinlere ve lipitlere geri dönüşümsüz bir şekilde bağlanarak hücre hasarını, doku sertleşmesini ve dolayısıyla erken yaşlanmayı başlattı. Prof. De Grey, bu süreci "metabolizmanın içten içe paslanması" olarak nitelendirdiğini dile getirdi.
BİLİMSEL UYARI: GIDA ETİKETLERİ KRİTİK
Uluslararası bilim camiası, özellikle yüksek fruktozlu mısır şurubu içeren işlenmiş gıdalara karşı halk sağlığı uyarısında bulundu.
Uzmanlar, tüketicilerin gıda etiketlerinde glikoz-fruktoz şurubu, mısır şurubu ve invert şeker gibi isimlere özellikle dikkat etmesi gerektiğini kuvvetle vurguladı.
