Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonlarla mücadelede hayat kurtarıcı olarak bilinse de, yanlış kullanım ciddi sağlık sorunlarına kapı araladı. Son araştırmalar ve yabancı uzmanların görüşleri, bilinçsiz antibiyotik tüketiminin hastanelik olma riskini artırdığını gözler önüne serdi.
Antibiyotikler, modern tıbbın en büyük buluşlarından biri olarak enfeksiyon tedavisinde devrim oluşturdu. Ancak, bu güçlü ilaçların bilinçsizce kullanılması, beklenmedik yan etkilerle milyonlarca insanı tehdit etti.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, antimikrobiyal direnç nedeniyle her yıl 1,27 milyon kişi hayatını kaybediyor ve bu rakamın 2050’ye kadar 10 milyona ulaşabileceği tahmin edildi.
Yanlış antibiyotik kullanımı, sadece dirençli bakterilerin yayılmasına değil, aynı zamanda ciddi yan etkilerle hastanelere başvuruların artmasına neden oldu.
BİLİMSEL VERİLER RİSKİ ORTAYA KOYUYOR
The Lancet dergisinde yayımlanan bir araştırma, antibiyotiklerin uygunsuz kullanımının bağırsak florasını tahrip ederek ciddi sindirim sistemi sorunlarına yol açtığını gösterdi.
Araştırmaya göre, antibiyotik kullananların yüzde 20’sinde ishal, bulantı ve karın ağrısı gibi yan etkiler görülüyor; bu oran, uzun süreli kullanımda daha da arttı.
Çalışmanın başyazarı, ABD’li enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Preeti Malani, “Antibiyotikler, iyi bakterileri de yok ederek bağışıklık sistemini zayıflatıyor. Bu da hastaları enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getiriyor” uyarısında bulundu.
Avrupa’da yapılan bir başka çalışma ise antibiyotiklerin karaciğer ve böbrek üzerindeki toksik etkilerine dikkat çekti.
European Journal of Clinical Pharmacology’de yayımlanan bu araştırmada, antibiyotik kaynaklı akut böbrek yetmezliği vakalarının yüzde 15’inin hastaneye yatışla sonuçlandığı belirtildi.
Araştırmayı yöneten İsveçli farmakolog Dr. Lars Andersson, “Özellikle yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar, antibiyotiklerin yan etkilerine karşı daha hassas. Doz aşımı veya gereksiz kullanım, organ hasarına kadar gidebilir” dedi.
UZMANLAR ALARM VERİYOR
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Paul Auwaerter, antibiyotiklerin bilinçsiz kullanımının alerjik reaksiyonlardan ölümcül komplikasyonlara kadar geniş bir yelpazede risk taşıdığını vurguladı.
“Penisilin gibi yaygın antibiyotikler, bazı hastalarda anafilaksi gibi ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu durum, acil müdahale gerektiriyor ve hastanelik olma riskini artırıyor” diyen Auwaerter, doktor kontrolü olmadan antibiyotik kullanımının “tam bir kumar” olduğunu ifade etti.
İngiltere’de King’s College London’dan mikrobiyolog Prof. Dr. Tim Spector ise, antibiyotiklerin bağırsak mikrobiyotasını bozarak uzun vadeli sağlık sorunlarına zemin hazırladığını belirtti.
“Antibiyotikler, zararlı bakterileri yok ederken faydalı bakterileri de ortadan kaldırıyor. Bu dengesizlik, obezite, diyabet ve hatta depresyon gibi hastalıklarla ilişkilendiriliyor” diyen Spector, probiyotik takviyelerin bu zararı azaltabileceğini ancak bilinçli kullanımın esas olduğunu ekledi.
HASTANELİK OLMAMAK İÇİN NE YAPMALI?
Uzmanlar, antibiyotiklerin yalnızca doktor reçetesiyle ve belirtilen dozda kullanılması gerektiğini vurguladı.
Dr. Malani, “Tedaviyi yarıda bırakmak veya kendi başınıza doz artırmak, hem direnç gelişimini hızlandırır hem de yan etki riskini artırır” dedi.
Antibiyotik kullanımı sırasında bol su içmek, probiyotik gıdalar tüketmek ve alkolden kaçınmak, yan etkileri azaltmada etkili yöntemler olarak önerildi.
BİLİNÇLİ KULLANIM HAYAT KURTARIR
Antibiyotikler, doğru ellerde bir mucize, yanlış ellerde ise bir tehlike. Bilimsel veriler ve uzman görüşleri, bu ilaçların bilinçsizce kullanılmasının hastanelik olma riskini artırdığını net bir şekilde ortaya koydu.
