Türkiye’de 2011 yılında 183 olarak kayıtlara geçen aşı reddi, 2018 yılına gelindiğinde 23 binlere ulaştı. Türk bilim insanlarının 2019''da Türkiye genelinde aile hekimlerinden aldıkları bilgilere göre yaptığı çalışma, aşı reddinin geldiği noktayı gösterdi. Uluslararası saygınlığı yüksek tıp dergisi Human Vaccines&Immunotherapeutics’de yayımlanan araştırmaya göre, Türkiye’de nüfusa oranla aşı reddinin en yüksek görüldüğü bölge Güneydoğu Anadolu, en az görüldüğü bölge ise Karadeniz oldu.
Milliyet gazetesinde görüşlerine yer verilen Şanlıurfa Aile Hekimleri Derneği Eğitim Akademisi Başkanı Dr. Kutay Güven, yazarlarından olduğu çalışma ile ilgili, “Türkiye’de görev yapan coğrafi bölgelere göre homojen olarak seçilmiş 804 aile hekiminin klinik gözlemlerinin alındığını, aşı kararsızlığının sebeplerinin tespitinde ve aşı kararsızlığının çözümünde kilit rol oynayan aile hekimlerinin yaklaşımlarının irdelendiğini” ifadelerini kullandı. Güven, araştırmanın Türkiye’de ve dünyada son dönemde ciddi artış gösteren aşı reddi için atılacak adımlar hakkında yol gösterici olacağını belirtti.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Ahmet Rıza Şahin de, Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nca sürdürülen aşılama çalışmalarının bölgesindeki ülkelere kıyasla çok yüksek olduğunu söyledi. Şahin, “Aşı kavramının hem hekim hem de bireyler tarafından iyi anlaşılması, aşı tereddütü ve buna bağlı olarak reddini engelleyebilir. Bu anlamda yaptığımız çalışmanın sonuçlarını ‘Human Vaccines & Immunotherapeutics’ dergisinde paylaştık. Katılımcıların yüzde 69,2’sinin kayıtlı nüfuslarından en az bir ailenin aşı reddi yapmış olması, karşı karşıya kalınan durumun ne denli önemli olduğunu gözler önüne sermekte” diye konuştu.
AŞI REDDİNİN EN SIK İÇERİĞİNDEKİ MADDELERİN OLUŞTURACAĞI HASTALIK KAYGISI
Doç. Dr. Şahin, araştırmada aşıyı reddeden ailelerin gerekçe olarak en çok, ''aşıların içeriğindeki maddelerin yol açabileceği olası etkiler'' olduğunu ifade etti.
Şahin, aşı reddine ilişkin öne çıkan gerekçelerle ilgili “Ülkemizde dini sebepli kaygılar, bazı yerlerde en sık sebep olarak görülse de ülke genelinde aşı reddinde üst sıralarda yer almamakta. Farklı coğrafyalardaki müslüman topluluklarda helal içerik kaygısı aşı reddinin en önemli sebebiyken çalışmamızda bunun Türkiye için geçerli olmadığını göstermiş olduk. Nüfusa oranla en yüksek ret bizim çalışmamızda Güneydoğu Anadolu’da, en az ise Karadeniz’de. Karadeniz hariç bütün bölgelerde aşı reddinin sebebi içeriğindeki maddelerin oluşturacağı hastalıklar (aşı güvenliği) korkusu. Karadeniz’de ise en sık dile getirilen sebep, dini kaygılar. Tüm Türkiye’de aşı reddinin en sık sebebi yüzde 53 oranıyla içeriğindeki maddelerin oluşturacağı hastalık kaygısı. Çalışmamızda en sık reddedilen aşıların beşli karma aşı ve ardından kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı olduğunu gördük. Anne babaların aşı reddi kararını doğumdan sonraki iki ay içinde alması, doğuma aşı reddi kararlılığı ile girmediğini düşündürmekte. Bu yüzden bu dönemde ailelere verilecek eğitimleri önemsiyoruz.” ifadelerini kullandı
DÜNYADA DA GENİŞ ŞEKİLDE TARTIŞILAN BİR MESELE
Aşı reddi, dünyada da çokça tartışılan bir konu. Londra merkezli sağlık araştırmaları kuruluşu ‘The Wellcome Trust’ın 2018 yılında yaptığı 140 ülkeyi kapsayan araştırmaya göre, dünya genelinde ankete katılanların sadece yüzde 7’si “Aşılar güvenlidir” başlığına “kesinlikle katılmadıklarını” ya da “kısmen katılmadıklarını” söyledi.
Aşıların güvenilirliğine ‘kesinlikle katılmadıklarını’ veya ‘kısmen katılmadıklarını’ bildiren kişilerin en fazla olduğu ülke Fransa oldu. Fransızların yüzde 33’ü, aşıları güvenli bulmuyor. Fransa’nın ardından aşıyı güvenli bulmayanlar sırasıyla; yüzde 26 ile Gabon, yüzde 25 ile Togo, yüzde 24 ile Rusya, yüzde 21 ile Avusturya ve İzlanda olarak kaydedildi.
Öte yandan, Aralık 2020 Ipsos anketine göre, Fransa vatandaşlarının yalnızca yüzde 40’ı bir korona virüs aşısı mevcutsa yaptıracaklarını ifade etti. Ankete göre, korona virüs aşısı yaptırmaya istekli kişilerin oranı İngiltere’de yüzde 77, Almanya’da yüzde 65 ve İtalya ile İspanya’da ise yüzde 62. Dünya genelinde aşıya olan güvenin en az olduğu ülkenin Fransa olmasının nedeninin, geçmişte yaşanan aşı ve ilaç skandalları nedeniyle halkın hükümete güvenmemesi ve “aşılamanın devletin özel hayata müdahalesi olarak görülmesi” olduğu düşünülüyor.
