Sabah gazetesinden Barış Ergin''in haberine göre, kripto para birimleri yayıldıkça, denetlemek için uygulanan düzenlemeler de bir o kadar önemli hale geldi. Özellikle Türkiye''deki Thodex ve vebitcoin skandallarının ardından kripto paralar konusunda yapılacak düzenlemenin hızlanması gündemde. Dünyada kripto para birimlerine çeşitli yasal zorunluluklar getirenler var. Ancak bu alana özel bir yasa hazırlayan ülke yok.
Ödeme aracı olarak kullanılmasına izin verenler de var birer yatırım aracı olarak görenler de. Düzenleme yapan ülkeler de genellikle Türkiye''deki Sermaye Piyasaları Kurulu (SPK) veya Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) benzeri kuruluşların denetimine ve onların yasalarına tabi oluyor.
Bu kuruluşlar sürekli olarak denetlenip istendiği zaman da bilgilerini paylaşıyor. Ülkeler kripto para birimlerini ağırlıklı olarak birer varlık veya emtia olarak tanımlıyor. Ödeme hizmetleri alanında izin verenler de var. Türkiye''de Merkez Bankası kripto paraları bir ödeme aracı olmaktan çıkardı ve borsalara para transferini bankalarla sınırladı.
ÇİN
Kripto para birimleri: Yasal değil
Kripto borsaları: Yasadışı
Çin Merkez Bankası 2013''te Bitcoin işlemlerini finans kuruluşlarına yasakladı. 2017''de ICO''lara ve yerli kripto para değişimini de ekleyerek yasağı daha da ileri götürdü. Ancak dünyadaki en büyük kripto para borsası Çinli ve kripto para madenciliğinin en yoğun yapıldığı yer de Çin. Ülkede Medeni Kanun''da devlet onaylı kripto para birimleri, mirasları belirlemek amacıyla tanındı.
İNGİLTERE
Kripto paralar: Yasal
Kripto borsaları: Yasal, FCA kayıt şartı var
İngiltere 2020''de kripto varlıklarının varlık olduğunu onaylasa da, belirli bir kripto para birimi yasası bulunmuyor ve kripto para birimleri yasal ödeme aracı olarak kabul edilmiyor. Kripto para borsalarının ise Birleşik Krallık''ta kayıt şartı var. Firmalar, tanınmış kripto borsaları, danışmanlar, yöneticiler ve profesyoneller dahil FCA''e kayıt zorunlu.
İSVİÇRE
Kripto para birimleri: Yasal, bazı açılardan ödeme aracı
Kripto para borsaları: Yasal, SFTA ve FINMA düzenleniyor
İsviçre''de kripto ve sanal para birimleri varlık veya emtia olarak sınıflandırılıyor. Borsalar finans kurumlarına eşdeğer kabul ediliyor. Gelir ve sermaye kazancı beyan ile vergilendiriliyor. Borsalar Finans Piyasası Denetleme Kurumu (FINMA) lisansı almak zorunda.
AVRUPA BİRLİĞİ
Kripto paralar: Yasal, Euro üyeleri kripto paraları konusunda kısıtlanabiliyor
Kripto para borsaları: Yönetmelikler ülkeden ülkeye değişiyor. Ancak EBA, AB Komisyonu ve ECB ile uyumlu olmalı. Kripto para birimleri genel olarak Avrupa Birliği''nde yasal olarak kabul ediliyor, ancak vergilendirmesi değişiyor. Borsalar ise standart raporlama şartlarını yerine getirmek zorunda.
AVUSTRALYA
Kripto paralar: Yasal, yatırım aracı
Kripto borsaları: Yasal, AUSTRAC''a kaydolma zorunlu
Kripto para birimleri, dijital para birimleri ve kripto para borsaları Avustralya''da yasal ve ülke, en liberal olanlardan. 2017''de kripto para birimlerinin yasal olduğunu ve bu nedenle Kara Para Aklamayı Önleme ve Terörle Mücadele Finansmanı Yasası''na tabi olduğunu ilan etti. Vergi de alınıyor. Kripto borsaları konusunda da 2018''de Avustralya İşlem Raporları ve Analiz Merkezi (AUSTRAC) kurallarına tabi olunması kararlaştırıldı.
JAPONYA
Kripto paralar: Yasal
Kripto borsaları: Yasal, Finansal Hizmetler Ajansı''na kaydolmak şart
Japonya şu anda kripto para birimleri için dünyanın en ilerici düzenleyici iklimine sahip. Bitcoin ve diğer dijital para birimlerini Ödeme Hizmetleri Yasası (PSA) kapsamında yasal emtia olarak kabul ediyor. Japonya''daki kripto borsalarının kayıtlı olması ve geleneksel kara para aklamayı önleme yükümlülüklerine uyması gerekiyor.
GÜNEY KORE
Kripto paralar: Yasal değil
Kripto para borsaları: Yasal, FSS''ye kaydolmak şart
Güney Kore''de kripto para birimleri yasal olarak kabul edilmiyor. Borsalar yasal olsa da yakından izleniyor. Vergilendirmede gri bir alan var. Ne para birimi ne de finansal varlık olarak kabul edildiğinden, kripto para birimi işlemleri şu anda vergisiz. Borsalar katı Finansal Denetleme Hizmeti önlemlerine tabi.
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
Kripto paralar: Yasal
Kripto borsaları: Yasal, düzenleme eyalete göre değişiyor
Eyalet düzeyinde yasal bir yaklaşım olmasa da, ABD federal düzeydeki kripto para mevzuatı geliştirmede ilerleme kaydediyor. ABD Hazinesi 2013''te bitcoin''i tanıdı. Ardından 2015''te Vadeli İşlemler Komisyonu CFTC bir emtia olarak tanımladı. Finansal Suçlarla İlgilenen FinCEN, kripto para birimlerini yasal kabul etmiyor. Borsalar kayıtları saklama ve Şüpheli Faaliyet Raporları (SAR) ve Döviz İşlem Raporları (CTR) hazırlamak zorunda.
KANADA
Kripto paralar: Yasal
Kripto borsaları: Yasal, FinTRAC''a kaydolmak gerekiyor
Kanada''da yasal ödeme aracı değil. Ancak online veya bunları kabul eden mağazalarda mal ve hizmet satın almak için kullanılabiliyor. Kara para aklama ile ilgili düzenlemesini onaylayan ve menkul kıymetler yasaları kapsamına alan ilk ülke. 2020''den itibaren tüm borsaların, Kanada Mali İşlemler ve Raporlar Analiz Merkezi''ne (FinTRAC) kaydolması ve sermaye gerekliliklerine uyması gerekiyor.
SİNGAPUR
Kripto paralar: Yasal
Kripto para borsaları: Yasal, Singapur Para Otoritesine kayıt gerekli
Singapur''da kripto para borsaları ve ticareti yasal. Kripto para birimleri yasal ödeme aracı olarak kabul edilmese de, Singapur Bitcoin ve diğer kripto paraları emtia olarak değerlendiriyor ve bu nedenle Mal ve Hizmet Vergisi uyguluyor. Singapur Para Otoritesi (MAS) kripto para birimlerinin gelişmesi üzerine nötr duruş benimsedi. 2020''de MAS, bu ürünlere yatırımın riskleri konusunda uyarılarda bulundu.
