Yeni bilimsel araştırmalar ve önde gelen nörologların görüşleri, kronik uyku yoksunluğunun beynin sağlığı üzerindeki yıkıcı etkilerini gözler önüne serdi.
Gecelik 6 saatin altındaki uykunun, Alzheimer hastalığının ana tetikleyicisi olarak bilinen Amiloid-beta proteininin birikimini ve nörolojik iltihabı (inflamasyon) önemli ölçüde artırdığı belirlendi.
Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yapılan geniş kapsamlı bir çalışma, kısa uyku sürelerinin beyindeki Amiloid-beta plaklarının artışıyla doğrudan ilişkili olduğunu gösterdi.
Araştırmacılar, uykunun özellikle derin fazlarının, beynin atık ürünleri temizleyen Glymphatic sistemi için hayati önem taşıdığını vurguladı. Bu sistemin, uyku sırasında daha aktif hale gelerek Amiloid-beta ve Tau proteinlerini temizlediği tespit edildi. Yetersiz uykuyla bu temizleme sürecinin aksadığı ve toksik proteinlerin birikmeye başladığı ifade edildi.
Johns Hopkins Üniversitesi'ndeki nörobilim araştırmacıları ise, uyku yoksunluğunun mikroglia hücrelerini (beynin bağışıklık hücreleri) aşırı uyararak kronik beyin iltihabına yol açtığını rapor etti. Bu iltihabın, nöron hasarını hızlandırdığı ve bilişsel gerilemeyi tetiklediği kaydedildi.
UZMANLARDAN NET UYARILAR
Dr. Matthew Walker, Berkeley Üniversitesi Nörobilim ve Psikoloji Profesörü ve dünyaca ünlü uyku uzmanı olarak, bu konudaki endişelerini net bir dille dile getirdi.
Walker, "Uyku, bir lüks değil, biyolojik bir zorunluluktur. Altı saatten az uyku alan kişiler, sadece kendilerini yorgun hissetmekle kalmıyor, aynı zamanda beyinlerinde sessiz bir patoloji biriktiriyorlar. Amiloid-beta'nın temizlenememesi, beynin demans için bir zaman bombası kurması anlamına geliyor" diye ifade etti.
Dr. Rudolph Tanzi, Harvard Üniversitesi Nöroloji Profesörü ve Alzheimer Araştırma Merkezi Direktörü olarak, kısa uykunun uzun vadeli etkilerine dikkat çekti.
Tanzi, "Kısa uyku, kronik bir strestir. Bu durum, beyinde sürekli bir iltihaplanma durumunu besler. Gündüzleri uyanık olduğumuzda ürettiğimiz Amiloid, geceleri yeterli ve kaliteli uyku ile yıkılmalıdır. Uyku borcu, nöronal düzeyde ödenemeyecek kadar ağır bir maliyet doğurur" şeklinde konuştu.
RİSK EŞİĞİ: NE ZAMAN TEHLİKE BAŞLAR?
Uzmanlar, yetişkinler için ideal uyku süresinin 7 ila 9 saat arasında olması gerektiği konusunda fikir birliği bildirdi. 6 saatin altında düzenli uyku alan herkesin, bilişsel rezervini tehlikeye attığına inanıldı.
Uluslararası bilim camiası, uyku düzenine öncelik verilmesi gerektiği konusunda güçlü bir çağrıda bulundu.
Geceleri kaybedilen her saatin, beynin gelecekteki sağlığına yönelik ciddi bir risk oluşturduğu ve bu durumun hafife alınmaması gerektiği vurgulandı.
