Yapay zekâ, sosyal etkileşimlerin doğasını değiştirmeye başladıkça, insanlar arasında yapay bir bağlanma hissi oluşturdu.
YAPAY ZEKA VE İNSAN İLİŞKİLERİ: NEREYE GİDİYORUZ?
Yapay zekâ teknolojilerinin insanlar arasında bağ kurma şekillerini değiştirmesi, sosyal ilişkilerde büyük bir değişim oluşturdu.
İnsanlar, sanal asistanlar, chatbotlar ve yapay zekâ tabanlı arkadaşlık uygulamaları gibi teknolojilerle daha fazla etkileşime girdi. Ancak bazı uzmanlar, bu teknolojilerin gerçek, duygusal bağlanma ile sahte bağlanma arasında ince bir çizgi oluşturduğunu belirtti.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) profesörü ve teknoloji ve insan ilişkileri uzmanı olan Prof. Dr. Sherry Turkle, bu konu hakkında yaptığı açıklamada, "Yapay zeka teknolojileri, insanlara sahte bir bağlanma hissi sunuyor. İnsanlar, robotlarla etkileşimde bulunduklarında, bu bağlantının gerçekten insana özgü duygulara sahip olmadığını fark etmiyorlar. Bu durum, kişilerin sosyal bağlantılarını zayıflatabilir ve gerçek insan ilişkilerinin değerini kaybetmelerine yol açabilir" dedi.
Bu durum, yalnızca duygusal bağlanma eksikliğine yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda sosyal becerilerin ve empati kurma yeteneğinin azalmasına da neden olabiliyor. Yapay zekâ, insan etkileşimlerinin yerini alırken, bireylerin gerçek duygusal bağlar kurmalarını engelliyor.
YAPAY ZEKA VE DUYGUSAL MANİPÜLASYON
Bazı yapay zekâ sistemleri, insanların duygusal zeka seviyelerini analiz edebilmekte ve bu verilere dayanarak onlarla iletişim kurabiliyor. Ancak bu tür etkileşimlerin, kullanıcıları sahte bir bağlantı hissine sürükleyebileceği konusunda uyarılar yapılıyor.
Pittsburgh Üniversitesi'nde medya ve sağlık profesörü Dr. Brian A. Primack, "Yapay zekâ sistemlerinin duygusal manipülasyon potansiyeli büyük. İnsanlar, bu sistemlerin kendilerini 'anladığını' hissedebilir, ancak gerçekte bir makine, insana özgü duygusal süreçleri anlamaz" diyor.
Yapay zekâ ile sosyal etkileşimler, kısa vadede tatmin edici olabilir, ancak uzun vadede kullanıcılar, bu etkileşimlerin yüzeysel ve yüzeysel olduğunu fark edebilirler. Bu da bireylerin yalnızlık ve aidiyet duygularında eksiklikler yaşamasına yol açabilir.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR VE SOSYAL ETKİLER
Çeşitli araştırmalar, yapay zekâ ile sosyal etkileşimin psikolojik etkilerini inceledi.
2019 yılında yapılan bir çalışmada, yapay zekâyla etkileşime giren bireylerin, gerçek insanlarla etkileşime girenlere göre daha yalnız ve sosyal olarak yalıtılmış hissettikleri ortaya çıktı.
New York Üniversitesi'nde psikoloji profesörü ve yapay zekâ ile insan davranışı üzerine araştırmalar yapan bir uzman olan Dr. Sophie L. Johnson,"Yapay zeka ile kurulan ilişkiler, kişilerin gerçek insanlarla olan bağlarını değiştirebilir. Bu durum, insanların yalnızlık ve izolasyon hislerini arttırabilir. Sosyal medyada bile benzer bir durum gözlemleniyor; yüzeysel bağlantılar derin duygusal bağlantılara dönüşemiyor" şeklinde uyardı.
Ayrıca, bazı uzmanlar, yapay zekânın insan etkileşimini değiştiren bir araç olmasının ötesinde, toplumsal yapılar üzerinde de etkiler yaratabileceğini belirtti.
Prof. Dr. Sherry Turkle, "Yapay zeka, toplumsal bağlar üzerinde dönüşüm yaratacak kadar güçlüdür. Sosyal ilişkilerin yerini robotlar aldığında, insanlar empati ve anlayış gibi insana özgü değerlerden uzaklaşabilir" dedi.
YAPAY ZEKA İLE GERÇEK BAĞLANTIYI NASIL KORUMALIYIZ?
Peki, yapay zeka ile kurduğumuz ilişkilerde sahte bağlanma hissinden nasıl korunabiliriz?
Uzmanlar, teknolojiyi doğru şekilde kullanmanın ve insanlarla gerçek, duygusal bağlar kurmanın önemine dikkat çekti.
Stanford Üniversitesi’nde dijital sağlık uzmanı olan Dr. Michael S. Hart, "Yapay zeka ile iletişimde dikkat edilmesi gereken en önemli şey, bu etkileşimlerin insan bağlarını güçlendirmek için bir araç olarak kullanılmasıdır, amaç bir ikame değil. Teknolojinin sunduğu kolaylıklardan yararlanırken, sosyal ilişkilerde derinlik arayışı devam etmelidir" dedi.
Gerçek bağlantıları sürdürebilmek için, yüz yüze iletişim ve insana dayalı duygusal etkileşimlere odaklanmak önemli. Bu bağlamda, teknolojinin toplumu daha bağlantılı kılmak için kullanılabileceği gibi, insan ilişkilerini zayıflatacak şekilde de kullanılabileceği unutulmamalı.
SAHTE BAĞLANMANIN ÖNÜNE GEÇMEK
Yapay zeka, insan ilişkilerini daha verimli hale getirme vaadiyle karşımıza çıkarken, sahte bağlanma hissinin ortaya çıkabileceği bir tuzak oluşturabiliyor.
Uzmanlar, teknoloji ile gerçek bağlantılar arasında doğru dengeyi bulmanın ve sahte bağlanmanın zararlarından kaçınmanın önemini vurguladı.
Yapay zekâ her ne kadar hayatımızı kolaylaştırsa da, kişisel ve duygusal ilişkilerimizin değerini bilmek, insanları birbirine daha yakın kılmanın tek yolu olmaya devam edecek gibi göründü.
