Avrupa Birliği’nin 2030’a kadar savunma sanayisini güçlendirmeyi amaçlayan Avrupa Güvenlik Eylemi (SAFE) girişimi Yunanistan'ı bünyesine kattı. Türkiye'nin katılımına karşı çıkan Yunanistan, Avrupa savunma kabiliyetlerini güçlendirmek ve silah üretimini hızlandırmak amacıyla tasarlanan düşük faizli krediler sunan SAFE programının üyelerinden biri oldu.
Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias, Brüksel'de düzenlenen AB savunma bakanları toplantısında, Yunanistan'ın 2030 yılına kadar AB'nin savunma hazırlığı konusundaki görüşmelerde "sunabileceği çok şey olduğunu" söyledi.
Dendias, ülkesinin AB'ye "bütüncül bir korumayı sunabiliriz" sunabileceğini ileri sürdü. AB'nin güneydoğu kanadında yer alan Yunanistan için SAFE katılımı hem ulusal güvenlik hem de savunma sanayiyi geliştirme açısından hayati önem taşıyor.
KANADA PROGRAMIN, AB DIŞI TEK ÜYESİ
Öte yandan Avrupa Birliği dışında üye olması beklenen ülkeler arasında Kanada da pazartesi günü Avrupa Komisyonu ile müzakereleri başarıyla tamamladıktan sonra programa dahil edildi. Kanada, programa tam erişimi olan tek AB dışı ülke oldu.
Türkiye sözkonusu programa eylül ayında resmi başvuru yapmış, ancak Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Ankara'nın katılımına karşı veto kartını masaya çıkarmıştı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve Almanya, Türkiye'nin programa katılımını isterken Fransa'nın da Ankara'nın programa katılmasını istemediği belirtiliyor.
Programa üye olması beklenen AB dışı ülkelerden İngiltere ise, Birliği'n yüksek mali talepleri nedeniyle katılmayı reddetmişti.
TÜRKİYE RESTİ ÇEKMİŞTİ
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ekim ayında yaptığı açıklamada Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı girişimi ile Avrupa’nın güvenliğini baltalamaya çalıştığını söylemişti.
Fidan yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanmıştı:
“Şimdi SAFE programına gelince, burada tabi Yunanistan Başbakanı’nın Yunanistan Parlamentosu'nda kendini savunmak için SAFE programına Türkiye'yi nasıl almayacaklarını övüne-övüne anlatmaları, bu tabii ibretle takip edilmesi gereken bir konu. Biz Avrupalılara da söyledik. Avrupa'nın sistemi, güvenlik sistemi Yunanistan gibi bir iki ülke tarafından “hijack” edilmiş durumda, hacklenmiş durumda. Bu ülkelerin Avrupa'nın güvenliğiyle falan alakaları yok.”
“ReArm Europe” ve “Readiness 2030” planları kapsamında şekillendirilen SAFE, üye ülkelere savunma yatırımları için 150 milyar euroluk uygun koşullu kredi sağlıyor.
SAFE’nin öncelikleri şunları içeriyor:
Avrupa Savunma Teknolojisi ve Endüstriyel Üssü’nü (EDTIB) güçlendirmek,
En az iki AB ülkesi arasında ortak savunma alımlarını teşvik etmek,
Hava savunması, topçu ve İHA’lar gibi kritik yetenek açıklarını kapatmak,
Ukrayna’ya yapılan yardımlar nedeniyle azalan stokları yenilemek,
Özel sektör yatırımlarını çekmek için şeffaflığı artırmak.
SAFE, EDIRPA, ASAP ve EDIP gibi mevcut AB programlarını tamamlayacak şekilde tasarlandı. Kredinin yüzde 65’i AB veya Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) ülkelerindeki firmalara ayrılırken, yüzde 35’i de Türkiye, ABD veya İngiltere gibi AB dışı tedarikçiler için planlanmıştı.
AB'NİN AZALAN ASKERİ GÜCÜ
Soğuk Savaş ardından savunma sanayi açısından atalet içerisinde olan Avrupa Birliği, büyüyen Rusya endişesi ve ABD'nin giderek AB'den kopması nedeniyle SAFE'i gündeme getirmişti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 14 Şubat’ta yaptığı açıklamada Donald Trump’ın yeniden iktidara gelişini Avrupa için bir “şok” olarak nitelendirmişti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz de seçim sonrası ilk mülakatında, ABD’nin artık Avrupa’nın kaderiyle ilgilenmediğinin açık olduğunu söylemişti.
