Kalça ve diz protezi ameliyatları, artrit ve eklem hasarı nedeniyle hareket kabiliyetini kaybeden milyonlarca insan için umut ışığı oldu.
The Lancet dergisinde yayımlanan bir makaleye göre, bu cerrahi müdahaleler, ağrıyı ortadan kaldırmanın yanı sıra hastaların günlük yaşam aktivitelerine dönmesini sağladı.
ABD’de her yıl yaklaşık 760 bin kalça ve 1,3 milyon diz protezi ameliyatı gerçekleştiriliyor ve bu sayı, yaşlanan nüfusla birlikte artmaya devam ediyor.
Bilimsel çalışmalar ve uzman görüşleri, bu ameliyatların hem fiziksel hem de psikolojik iyileşme üzerindeki etkisini vurguladı.
PROTEZ CERRAHİSİ NEDİR VE KİMLER İÇİN UYGUN?
Kalça ve diz protezi ameliyatları, genellikle osteoartrit, romatoid artrit veya travma sonucu eklemde ciddi hasar oluşan hastalara önerildi.
Cleveland Clinic’ten ortopedi cerrahı Dr. Alexander S. McLawhorn, “Protez ameliyatları, ilaç tedavisi, fizik tedavi veya enjeksiyon gibi konservatif yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda devreye giriyor. Amaç, hastanın ağrısını azaltmak ve hareket kabiliyetini geri kazandırmak” dedi.
Kalça protezi ameliyatında, hasarlı kalça ekleminin top ve yuva kısımları metal, seramik veya sert plastikten yapılmış implantlarla değiştirildi.
Diz protezinde ise, femur ve tibia kemiklerinin eklem yüzeyleri ile diz kapağının altı metal ve plastik bileşenlerle kaplandı.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Vishal Hegde, “Diz eklemi, kalçaya göre daha karmaşık bir yapıya sahip. Bu nedenle diz protezi ameliyatları genellikle daha fazla şişlik ve sertlik hissiyle sonuçlanabilir” açıklamasında bulundu.
AMELİYAT SÜRECİ VE İYİLEŞME: NELER BEKLENİYOR?
Kalça ve diz protezi ameliyatları genellikle 1-2 saat sürüyor ve çoğu hasta aynı gün veya 1-2 gün içinde taburcu oldu.
Brigham and Women’s Hastanesi’nden Dr. Vivek Shah, robotik cerrahinin bu alanda çığır açtığını belirtti:
“Robotik sistemler, cerrahlara 3D eklem modeli ve gerçek zamanlı hareket verileri sunarak implant yerleşimini daha hassas hale getiriyor”
İyileşme süreci, hastanın genel sağlık durumuna ve ameliyat öncesi fiziksel kondisyonuna bağlı olarak değişti.
University Hospitals’tan Dr. Steven Fitzgerald, “Hastalar genellikle ameliyat günü yürümeye başlıyor ve 1-3 ay içinde normal aktivitelerine dönebiliyor” dedi.
Fizik tedavi, bu süreçte kritik bir rol oynadı. Hastalar, 6 hafta boyunca eklemi zorlayıcı hareketlerden kaçınması ve fizyoterapistlerinin önerdiği egzersizleri düzenli olarak yapması önerildi.
RİSKLER VE KOMPLİKASYONLAR: BİLİNMESİ GEREKENLER
Her cerrahi müdahalede olduğu gibi, kalça ve diz protezi ameliyatlarının da riskleri bulundu.
Uzmanlardan yapılan bir bilgilendirmeye göre, enfeksiyon, kan pıhtılaşması ve implantın zamanla gevşemesi en yaygın komplikasyonlar arasında. Ancak, bu riskler modern cerrahi teknikler ve uygun hasta bakımıyla minimize edildi.
Harvard Üniversitesi’nden ortopedi cerrahı Dr. Donald T. Reilly, kalça protezinin diz protezine göre daha az ağrılı olduğunu ve iyileşme sürecinin daha hızlı ilerlediğini vurguladı:
“Kalça, temel bir top-yuva eklemi olduğu için cerrahi sonrası rehabilitasyon daha basit. Diz protezi ise, eklemin karmaşık yapısı nedeniyle daha uzun bir iyileşme gerektiriyor.”
UZUN VADELİ BAŞARI: PROTEZLER NE KADAR DAYANIKLI?
Modern protezlerin ömrü, teknolojik gelişmelerle birlikte uzadı. UC Davis Health’e göre, diz implantları 15-20 yıl, kalça implantları ise 10-15 yıl dayanabiliyor. Ancak, bu süre hastanın aktivite düzeyi ve kilosu gibi faktörlere bağlı olarak değişiyor.
American Association of Hip and Knee Surgeons (AAHKS) tarafından yayımlanan veriler, protezlerin yıllık başarısızlık oranının %0,5-1 arasında olduğunu gösterdi. Bu, bir protezin 10 yıl boyunca %90-95, 20 yıl boyunca ise %80-85 oranında işlevini sürdürebileceği anlamına geldi.
PSİKOLOJİK VE SOSYAL ETKİLER: YAŞAM KALİTESİNDE DÖNÜŞÜM
Protez ameliyatları sadece fiziksel değil, psikolojik ve sosyal iyileşme de sağladı. Versus Arthritis adlı yardım kuruluşundan Dr. Wendy Holden, “Kronik ağrı, hastaların ruh halini ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkiliyor. Protez ameliyatları, hastaların bağımsızlığını geri kazanmasına ve sevdikleri aktivitelere dönmesine olanak tanıyor” dedi.
Ortopedi uzmanları, “Hastalar, ameliyat sonrası ağrılarından kurtulduklarında sadece fiziksel değil, aynı zamanda zihinsel bir hafiflik hissediyor. Bu, onların yaşam kalitesini kökten değiştiriyor” yorumunu yaptı.
GELECEKTEKİ YENİLİKLER: PROTEZ TEKNOLOJİLERİ
Bilim dünyası, protez teknolojilerinde çığır açan yenilikler üzerinde çalıştı. Brigham and Women’s Hastanesi’nden Dr. Daniel M. Estok II, 3D baskı teknolojisiyle kişiye özel implant üretiminin gelecekte daha yaygınlaşacağını belirtti. Ayrıca, biyolojik olarak uyumlu malzemeler ve akıllı sensörlerle donatılmış protezler, hastaların iyileşme süreçlerini izlemeyi kolaylaştırdı.
Kalça ve diz protezi ameliyatları, eklem ağrısıyla mücadele eden milyonlarca insan için yaşamı dönüştüren bir çözüm sundu. Modern cerrahi teknikler, robotik teknolojiler ve bilimsel araştırmalar, bu alanda başarı oranını her geçen gün artırdı.
Uzmanlar, doğru hasta seçimi ve uygun rehabilitasyonla, protez ameliyatlarının hastaların hem fiziksel hem de zihinsel sağlığına büyük katkı sağladığını vurguladı.
