Dünya genelinde sağlık otoriteleri, antibiyotik direncinin insanlığı bekleyen en büyük sağlık tehditlerinden biri olduğu konusunda uyardı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), her yıl milyonlarca insanın antibiyotiklere dirençli enfeksiyonlar nedeniyle tedavi edilemediğini ve bunun küresel bir krize dönüştüğünü vurguladı.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR ENDİŞE VERİCİ
Lancet Infectious Diseases dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, 2019 yılında dünya genelinde 4,95 milyon ölümün doğrudan veya dolaylı olarak antibiyotik dirençli enfeksiyonlarla ilişkili olduğu tahmin ediliyor. Bu rakam, dirençli bakterilerin hızla yayılmakta olduğunu gösteriyor. Ayrıca, ABD'deki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin (CDC) raporlarına göre, yalnızca ABD'de yılda en az 35.000 kişi antibiyotik direncine bağlı enfeksiyonlardan hayatını kaybediyor.
DİRENCİN YAYILMA SEBEPLERİ
Uzmanlar, antibiyotik direncinin artmasının en önemli nedenlerinden birinin gereksiz ve yanlış antibiyotik kullanımı olduğunu belirtiyor.
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ayşe Kara, "Antibiyotikler yalnızca bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkilidir. Ancak grip ve soğuk algınlığı gibi viral hastalıklarda sıklıkla gereksiz şekilde kullanılıyor. Bu durum, bakterilerin evrim geçirerek ilaçlara karşı direnç geliştirmesine neden oluyor" diyor.
Ayrıca tarım sektöründe antibiyotiklerin büyüme faktörü olarak kullanılması da direncin yayılmasında önemli bir etken. Hayvanlardan insanlara geçen dirençli bakteriler, halk sağlığını tehdit ediyor.
UZMANLARDAN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Kocaeli Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Yılmaz, "Bu sorunu çözmek için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde harekete geçmeliyiz" diyerek şu önerilerde bulundu:
Antibiyotiklerin Akılcı Kullanımı: Antibiyotikler yalnızca hekim reçetesiyle kullanılmalı. Hastalar, doktorlarına danışmadan ilaç kullanmamalı.
Halkın Bilinçlendirilmesi: Antibiyotiklerin yanlış kullanımı konusunda kamu spotları ve eğitim programları hazırlanmalı.
Yeni Antibiyotiklerin Geliştirilmes: İlaç firmaları ve araştırma enstitüleri, yeni antibiyotik türleri geliştirmek için daha fazla yatırım yapmalı.
Hijyen Önlemleri: Enfeksiyonların yayılmasını önlemek için el hijyenine dikkat edilmeli ve sağlık kurumlarında enfeksiyon kontrol önlemleri sıkılaştırılmalı.
Uzmanlar, bireylerin antibiyotik kullanımı konusundaki bilinç düzeyini artırmanın, sorunun çözümünde hayati önem taşıdığını ifade ediyor. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Selim Şahin, "Hastalar, antibiyotik kullanımı sırasında doktorun verdiği doz ve süre talimatlarına tam olarak uymalıdır. Tedavi yarım bırakıldığında, bakteriler direnç geliştirebilir ve bu durum halk sağlığını daha da kötü etkileyebilir" dedi.
Birleşmiş Milletler (BM) ve DSÖ, antibiyotik direncine karşı küresel bir eylem planı hazırlanması gerektiğini belirtiyor. Bu plan, ulusal sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi, tarım ve hayvancılık sektörlerinde antibiyotik kullanımının sınırlandırılması ve uluslararası iş birliğini içeriyor.
