Endonezya’nın turizm cenneti Bali, plastik kirliliğiyle mücadelede yeni bir döneme giriyor. Bali Eyalet Yönetimi, 2026 yılı itibarıyla küçük boy plastik ambalajların üretimini tamamen yasaklamayı planlıyor. Bu karar, çevreci kuruluşların tavsiyesi üzerine, 1 litreden küçük şişe su üretimini yasaklayan kararnamenin ardından geldi. Bali Valisi Yardımcısı I Nyoman Giri Prasta, Denpasar'da yaptığı açıklamada, “Bu konuda çalışmalar tamamlandı. Şimdi ya da gelecek yıl içinde netleşecek” ifadelerini kullandı.
Bali Valisi Wayan Koster’in, plastik ambalaj yasakları konusundaki kararlılığı dikkat çekiyor. 2025’te yürürlüğe giren Temiz Bali Hareketi Genelgesi ile 1 litreden küçük şişe suların üretimi ve dağıtımı zaten durdurulmuştu. Fransız Danone firmasının dağıtımı tamamlanan ürünleri ise bu kapsam dışında bırakıldı.
BİLİMSEL KURUMLAR VE HUKUKİ DAYANAKLAR
Çevre çalışmalarıyla tanınan Nusantara Nehir Araştırmaları Kurumu (BRUIN), Bali yönetimini sadece şişe suyla sınırlı kalmamaya çağırdı. Kurumun atık sayımı koordinatörü Muhammad Kholif Basyaiban, 2008 tarihli Atık Yönetimi Yasası’nın üretici sorumluluğunu açıkça tanımladığını vurguladı. Ayrıca 2019 tarihli Çevre ve Ormancılık Bakanlığı Yönetmeliği’nin her türlü plastik atığa aynı mesafede durulmasını şart koştuğunu belirtti.
Ulusal Atık Yönetimi Bilgi Sistemi’ne göre Bali, yalnızca 2024 yılında 1.2 milyon ton plastik atık üretti. Bu veriler, yasağın gerekliliğini bilimsel olarak da destekliyor.
YERLİ ÜRETİCİLERDEN TEPKİ VE ALTERNATİF ÖNERİLER
Ancak karar, tüm çevrelerde destek bulmadı. Bali merkezli CV Tirta Taman Bali’nin başkanı I Gde Wiradhitya Samuhata, yasağın işletmelerle müzakere edilmeden ve hukuki temellere oturtulmadan yürürlüğe sokulmasının yanlış olduğunu ifade etti. Samuhata, şirketlerinin resmi itiraz dilekçesini ve hukuki analizini Endonezya Şişelenmiş Su Üreticileri Derneği’ne ileteceklerini duyurdu.
PT Tirta Mumbul Jaya Abadi’nin başkanı Nyoman Arta Widyana ise “Sadece şişe su üreticileri hedef alınıyor. Oysa yağ, şeker, kahve ve şekerleme gibi ürünler de plastikle satılıyor. Adil olunmalı” diyerek tepkisini dile getirdi. Ayrıca PET ve PP gibi geri dönüştürülebilir ambalajların göz ardı edilmemesi gerektiğini hatırlattı.
Her iki üretici de çevreyi koruma hedefini desteklediklerini belirtiyor ancak çözümün ambalaj yasaklarında değil, geri dönüşüm teşvikleri ve halk eğitimiyle güçlendirilmiş bir atık yönetim sistemi kurulmasında olduğunu savunuyor.
