Demans, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ve yaşam kalitesini ciddi şekilde düşüren bir sağlık sorunu. Alzheimer hastalığı gibi demans türleri, yaşlanan nüfusla birlikte hızla yaygınlaşıyor. Ancak, bilimsel araştırmalar, doğru beslenme ile demans riskinin önemli ölçüde azaltılabileceğini gösterdi.
ABD, İngiltere ve Türkiye’den önde gelen uzmanlar, dört besinin beyin sağlığını desteklediğini, bilişsel gerilemeyi yavaşlattığını ve demans riskini azalttığını vurguladı.
İşte bilimsel kanıtlarla desteklenen o mucizevi besinler...
DEMANS: BEYNİN SESSİZ DÜŞMANI
Demans, hafıza kaybı, düşünme güçlüğü ve günlük işlevlerde bozulma gibi belirtilerle kendini gösteren bir grup nörodejeneratif hastalığın genel adı.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, dünya genelinde 55 milyondan fazla insan demansla yaşıyor ve her yıl yaklaşık 10 milyon yeni vaka ortaya çıktı.
Harvard Tıp Fakültesi’nden nörolog Dr. Rudolph Tanzi, “Demansın genetik faktörleri olsa da, yaşam tarzı ve beslenme, riskin %70-80’ini etkileyen çevresel faktörler arasında yer alıyor” dedi.
Alzheimer’s & Dementia dergisinde yayımlanan bir çalışma, sağlıklı beslenmenin demans riskini %30’a kadar azaltabileceğini gösteriyor. Bu bağlamda, dört besin öne çıktı.
1. Yaban Mersini: Beynin Antioksidan Kalkanı
Yaban mersini, güçlü antioksidan özellikleri sayesinde beyin hücrelerini oksidatif stresten korudu.
Cincinnati Üniversitesi’nden nörolog Dr. Robert Krikorian, “Yaban mersini, içerdiği antosiyaninler sayesinde bilişsel gerilemeyi yavaşlatıyor ve hafızayı güçlendiriyor” dedi.
Nutrients dergisinde yayımlanan bir çalışma, 50’li yaşlarında obez bireylerde günlük yaban mersini tüketiminin hafıza performansını %12 iyileştirdiğini ortaya koydu.
Yaban mersini, çilek ve böğürtlen gibi orman meyveleri, demans semptomlarını hafifletmede etkili.
Uzmanlar, günde bir avuç yaban mersini tüketimini önerdi.
2. Somon ve Omega-3 Zengini Balıklar
Omega-3 yağ asitleri, beyin sağlığının temel yapı taşlarından biri. Somon, sardalya ve uskumru gibi yağlı balıklar, DHA ve EPA gibi omega-3 türleri açısından zengin.
Oxford Üniversitesi’nden nörolog Prof. John Stein, “Omega-3’ler, nöroinflamasyonu azaltarak beyin hücrelerini koruyor ve sinaptik bağlantıları güçlendiriyor” dedi.
The American Journal of Clinical Nutrition’da yayımlanan bir meta-analiz, haftada iki porsiyon yağlı balık tüketen bireylerde demans riskinin %15 azaldığını gösterdi. Omega-3’ün anti-inflamatuar etkisi, Alzheimer’a yol açan amiloid plakların birikimini de azalttı.
Vücudunuza düşman 5 besin! Uzmanlardan tehlikeli uyarılar
3. Ispanak ve Yeşil Yapraklı Sebzeler
Ispanak, lutein, folat, beta-karoten ve filokinon gibi bileşenleriyle beyin sağlığını destekledi.
Chicago’daki Rush Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Dr. Martha Clare Morris, “Yeşil yapraklı sebzeler, bilişsel gerilemeyi yavaşlatmada kritik bir rol oynuyor” dedi.
Neurology dergisinde yayımlanan bir çalışma, günde bir porsiyon ıspanak veya benzeri yeşil sebzeler tüketen bireylerin bilişsel yaşlanmasının 11 yıl daha genç göründüğünü ortaya koydu.
Ispanak, kale ve roka gibi sebzeler, demans riskini azaltmada etkili birer doğal koruyucu.
4. Zeytinyağı: Akdeniz Diyetinin Altın Sırrı
Zeytinyağı, Akdeniz diyetinin temel bileşenlerinden biri ve demansla mücadelede güçlü bir silah. İçerdiği polifenoller ve tekli doymamış yağ asitleri, beyindeki toksik proteinlerin birikimini azalttı.
Harvard Tıp Fakültesi’nden nörolog Dr. Nikolaos Scarmeas, “Zeytinyağı, nöroprotektif etkileriyle Alzheimer riskini azaltıyor” dedi.
Journal of Alzheimer’s Disease’de yayımlanan bir çalışma, düzenli zeytinyağı tüketen bireylerde bilişsel gerileme riskinin %27 daha düşük olduğunu gösterdi.
Uzmanlar, yemeklerde ve salatalarda sızma zeytinyağı kullanmayı önerdi.
MIND DİYETİ: DEMANSLA MÜCADELEDE BİLİMSEL BİR YAKLAŞIM
Bu dört besin, özellikle MIND (Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay) diyetinin temel taşlarını oluşturuyor. MIND diyeti, Akdeniz ve DASH diyetlerinin birleşimi olup, demans riskini azaltmada etkili.
Alzheimer’s & Dementia dergisinde yayımlanan bir çalışma, MIND diyetini takip eden bireylerde demans riskinin %35 azaldığını ve bilişsel gerilemenin yavaşladığını doğruladı.
Dr. Morris, “MIND diyeti, bu besinleri bir araya getirerek beyin sağlığını maksimum düzeyde koruyor” dedi.
Kolesterolü düzenleyen 3 besin! Damarları koruyorlar
UZMANLARDAN ÖNERİLER: BEYNİNİZİ GÜÇLENDİRİN
Uzmanlar, sadece beslenmenin değil, bütüncül bir yaşam tarzının demans riskini azalttığını vurguladı.
İngiltere’deki Alzheimer Topluluğu’ndan Dr. Richard Oakley, “Beslenme, egzersiz, sosyal etkileşim ve zihinsel aktiviteler bir arada demans riskini önemli ölçüde düşürüyor” dedi.
Öneriler arasında şunlar yer alıyor:
Düzenli Tüketim: Haftada 2-3 kez yağlı balık, her gün bir avuç yaban mersini ve yeşil yapraklı sebzeler tüketin.
Zeytinyağı Kullanımı: Yemeklerde ve salatalarda 2-3 yemek kaşığı sızma zeytinyağı tercih edin.
Zihinsel Aktivite: Bulmaca çözmek, yeni bir dil öğrenmek veya enstrüman çalmak gibi aktiviteler beyin sağlığını destekler.
Fiziksel Aktivite: Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapın.
BİLİMSEL KANITLARLA UMUT VERİCİ GELECEK
Demans riskini azaltmada beslenmenin gücü, bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış durumda. The Lancet’te yayımlanan bir makale, yaşam tarzı değişikliklerinin demans vakalarının %40’ını önleyebileceğini gösterdi.
Yaban mersini, somon, ıspanak ve zeytinyağı gibi besinler, bu süreçte önemli bir rol oynadı. Ancak, uzmanlar, demans riski yüksek olan bireylerin (aile öyküsü olanlar veya genetik yatkınlığı bulunanlar) bir nörolog veya diyetisyene danışması gerektiğini vurguladı.
BEYNİNİZİ BUGÜN KORUYUN
Bu dört besin, sadece demans riskini azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda genel sağlığı da destekledi.
Uzmanlar, bu gıdaları günlük diyetinize ekleyerek ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek demansa karşı güçlü bir savunma oluşturabileceğinizi söyledi.
