Yaz aylarının vazgeçilmezi dondurmalar, özellikle çocuklar için serinletici bir lezzet olarak sofralarda yerini aldı. Ancak market raflarında renkli ambalajlarla sunulan hazır dondurmaların içeriğindeki katkı maddeleri, çocuk sağlığını tehdit eden ciddi riskler barındırdı.
Çocuk Nefrolojisi Uzmanları, hazır dondurmalardaki koruyucuların ve yapay tatlandırıcıların dikkat eksikliği, davranış bozuklukları ve alerjik reaksiyonlara neden olabileceğini belirtti. Bilimsel çalışmalar ve uluslararası uzman görüşleri de bu endişeleri destekledi.
Peki, bu renkli tatlılar göründüğü kadar masum mu? İşte detaylar...
BİLİMSEL ÇALIŞMALAR NE SÖYLÜYOR?
Uzmanlar yaptığı açıklamada, market ve bakkallarda satılan hazır dondurmaların raf ömrünü uzatmak ve kıvamını artırmak için kullanılan katkı maddelerinin çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini vurgulayarak, “Bu ürünlerde süt yerine süt tozu, doğal şeker yerine glikoz şurubu ve çeşitli koruyucular kullanılıyor. Yapay tatlandırıcılar ve kıvam artırıcılar, dikkat eksikliği, dikkat dağınıklığı ve davranış bozukluklarına sebep olabilir. Ayrıca alerjik reaksiyon riskini artırıyor” dedi.
Bilimsel çalışmalar, Akgün’ün uyarılarını doğruluyor. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından yapılan araştırmalar, bazı renklendiricilerin, özellikle tartrazin (E102) ve sunset yellow (E110) gibi maddelerin, çocuklarda hiperaktivite ve dikkat eksikliği belirtilerini kötüleştirebileceğini gösterdi.
İngiltere Southampton Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, bu tür yapay renklendiricilerin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) semptomlarını artırabileceğini ortaya koydu.
Çalışmanın baş yazarı Prof. Dr. Jim Stevenson, “Bu katkı maddeleri, DEHB’ye doğrudan sebep olmasa da mevcut belirtileri ağırlaştırabilir” dedi.
Ayrıca, ABD’deki Emory Üniversitesi’nden Dr. Joseph Hibbeln’in yürüttüğü bir araştırma, emülgatörlerden biri olan polisorbat 80’in bağırsak mikrobiyomunu bozabileceğini ve bu durumun bağışıklık sistemi ile bilişsel işlevler üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini gösterdi.
Hibbeln, “Polisorbat 80 gibi emülgatörler, dondurmaların kremsi dokusunu sağlamak için kullanılıyor, ancak uzun süreli tüketimde bağırsak bariyerine zarar verebilir ve metabolik sorunlara yol açabilir” uyarısında bulundu.
UZMANLARDAN AİLELERE ÖNERİLER
Uzmanlar, ailelere katkı maddesi içermeyen, güvenilir üreticilerden temin edilen dondurmaları tercih etmelerini önererek, “Günlük süt ve doğal şeker kullanılan dondurmalar, hem daha lezzetli hem de sağlıklı. İmkânı olan aileler, evde doğal malzemelerle dondurma hazırlayabilir. Hazır dondurmalardaki katkı maddelerinin etkileri birikimli olabilir; çocuklar neredeyse her gün bu ürünleri tüketebiliyor, bu da uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir” dedi.
İngiltere Reading Üniversitesi’nden gıda güvenliği uzmanı Prof. Dr. Glenn Gibson da benzer bir görüşü paylaştı. Gibson, “Dondurma gibi soğuk zincir gerektiren ürünlerde hijyen ve katkı maddesi denetimi çok önemli. Aileler, etiketleri dikkatle okumalı ve içeriğinde çok sayıda katkı maddesi bulunan ürünlerden kaçınmalı” dedi.
EV YAPIMI DONDURMA VE GÜVENLİ TÜKETİM
Gıda Mühendisleri Derneği Başkanı Abdussamed Boyu, evde yapılan dondurmaların, hijyen koşullarına uyulduğu sürece daha güvenli olduğunu belirterek, “Pastörize süt kullanılması kritik. Ayrıca sade dondurmalar, renklendirici içermediği için katkı maddesi riskini azaltıyor” dedi.
SAĞLIKLI ALTERNATİFLER VE BİLİNÇLİ TÜKETİM
Dondurmanın besleyici yönleri de unutulmamalı. Beslenme ve Diyet uzmanları, dondurmanın kalsiyum, fosfor ve A, B12, C vitaminleri açısından zengin olduğunu belirterek, “Doğru saklama koşulları ve katkı maddesi içermeyen ürünler tercih edilmezse, bu besleyici gıda sağlık riski haline gelebilir” uyarısında bulundu.
Uzmanlar, tüketicilere ürün etiketlerini dikkatlice okumalarını ve içeriğinde glikoz şurubu, palm yağı, polisorbat 80, karagenan gibi katkı maddeleri bulunan dondurmalardan uzak durmalarını önerdi.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Uma Naidoo, “Hijyenik koşullarda üretilmeyen veya yanlış saklanan dondurmalar, Salmonella ve Listeria gibi bakterilerle ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir” diyerek, özellikle çocuklar ve bağışıklığı zayıf bireyler için riskin daha yüksek olduğunu vurguladı.
BİLİNÇLİ SEÇİMLER HAYAT KURTARIR
Dondurma, yaz aylarında hem çocukların hem yetişkinlerin favori lezzetlerinden biri. Ancak, katkı maddelerinin potansiyel riskleri, bu masum görünen tatlının dikkatle tüketilmesi gerektiğini gösterdi.
Uzmanlar, aileleri bilinçli seçimler yapmaya ve doğal, katkısız ürünlere yönelmeye çağırdı.
Çocuklarınızın sağlığı için etiketleri okuyun, güvenilir üreticileri tercih edin ve mümkünse evde kendi dondurmanızı yapmanız önerildi. Bu küçük adımların uzun vadede büyük farklar oluşturabileceği vurgulandı.
