Beyni ve omuriliği saran zarların iltihaplanmasıyla ortaya çıkan menenjit, erken teşhis edilmediğinde ölümcül sonuçlara yol açabilen ciddi bir hastalık. Baş ağrısı, ense sertliği ve yüksek ateş gibi belirtilerle kendini gösteren bu rahatsızlığın, özellikle bebekler, çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde daha sık görüldüğü biliniyor.
Uzmanlar, belirtilerin grip gibi yaygın enfeksiyonlarla karıştırılabileceğini, ancak hızlı müdahalenin hayat kurtarıcı olduğunu vurguladı.
BELİRTİLER SİNSİCE İLERLİYOR
Menenjit, viral, bakteriyel veya nadiren mantar kaynaklı enfeksiyonlardan kaynaklandı. En yaygın belirtiler arasında şiddetli baş ağrısı, ense sertliği, yüksek ateş, ışığa ve sese karşı hassasiyet, bulantı, kusma ve bilinç bulanıklığı yer aldı.
Çocuklarda ve bebeklerde ise bu belirtiler daha zor fark edilebildi.
Örneğin, bebeklerde bıngıldağın kabarık olması, sürekli ağlama, beslenme sorunları ve halsizlik menenjit sinyali verebildi.
İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, meningokok menenjit vakalarının yaklaşık yarısını 4 yaş altı çocuklar oluşturuyor ve aileler genellikle ense sertliğini tespit etmekte zorlandı.
Nörolog Prof. Dr. Anthony Harnden, “Ense sertliği, menenjitin en ayırt edici belirtilerinden biridir. Hasta çenesini göğsüne değdirmeye çalıştığında ağrı ve kısıtlılık hissediyorsa, bu durum acil tıbbi değerlendirme gerektirir” dedi.
Harnden, özellikle bakteriyel menenjitin saatler içinde ölümcül olabileceğini ve erken antibiyotik tedavisinin kritik olduğunu ekledi.
BAKTERİYEL MENENJİT: ACİL MÜDAHALE ŞART
Bakteriyel menenjit, Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis ve Haemophilus influenzae gibi mikroorganizmalar tarafından tetiklendi. Bu bakteriler, öksürük, hapşırık veya yakın temas yoluyla kolayca bulaşabiliyor. Kalabalık ortamlarda, örneğin yurtlar, askeri kışlalar veya kreşlerde salgın riski artıyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Sahra Altı Afrika’daki “menenjit kuşağı”nda her yıl 100.000 kişide 100-800 vaka görüldüğünü ve bu vakaların çoğunun meningokok bakterisinden kaynaklandığını bildirdi.
Viral menenjit ise genellikle daha hafif seyrediyor ve çoğu zaman kendiliğinden iyileşiyor. Ancak, herpes simpleks virüsü (HSV) gibi bazı virüsler ciddi komplikasyonlara yol açabiliyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nden (CDC) Dr. Cynthia Whitney, “Viral menenjit genellikle destekleyici tedaviyle düzelir, ancak bakteriyel menenjit için saniyeler bile önemlidir. Tanıda gecikme, beyin hasarı, işitme kaybı veya ölüm riskini artırır” dedi.
TANI VE TEDAVİ: ZAMANLA YARIŞ
Menenjit teşhisi, fizik muayene, kan testleri ve en önemlisi lomber ponksiyon (belden sıvı alma) ile konuldu. Beyin omurilik sıvısının (BOS) analizi, enfeksiyonun türünü ve etkenini belirlemede altın standart. Görüntüleme yöntemleri olan MR ve BT ise beyindeki olası komplikasyonları tespit etmek için kullanıldı.
Bakteriyel menenjit tedavisinde geniş spektrumlu antibiyotikler damar yoluyla uygulandı.
Prof. Dr. Michael Levin, “Antibiyotik tedavisi, kültür sonuçları beklenmeden başlatılmalı. Her geçen saat, komplikasyon riskini artırır” dedi. Viral menenjit için ise genellikle antiviral ilaçlar ve destekleyici tedavi önerildi. Kortikosteroidler, özellikle bakteriyel menenjitte işitme kaybını azaltmak için kullanılabildi.
JAMA’da yayımlanan bir meta-analiz, deksametazon kullanımının ergen ve yetişkinlerde işitme kaybı riskini azalttığını gösterdi.
KORUNMANIN ANAHTARI: AŞI VE HİJYEN
Menenjitten korunmanın en etkili yolu aşılanma. Türkiye’de bebeklik döneminde uygulanan pnömokok ve Haemophilus influenzae tip B aşıları, bakteriyel menenjit vakalarını önemli ölçüde azalttı. Meningokok aşısı ise özellikle riskli gruplar için önerildi.
Hac ve umre gibi kalabalık organizasyonlara katılan yetişkinlerin bu aşıyı yaptırması önem taşıdı.
Aşılar, menenjite karşı en güçlü kalkan. Ancak hijyen kuralları da unutulmamalı. Sık el yıkama, öksürürken ağzı kapatma ve kişisel eşyaları paylaşmama gibi basit önlemler, bulaş riskini azaltır.
Anne sütünün de bebekleri menenjitten koruduğuna dair çalışmalar mevcut.
TOPLUMDA FARKINDALIK ŞART
Menenjit, erken teşhis ve tedaviyle kontrol altına alınabilen bir hastalık olsa da, belirtilerin hafife alınması ciddi sonuçlara yol açabiliyor.
Uzmanlar, özellikle ebeveynlerin çocuklardaki ateş, kusma ve halsizlik gibi belirtileri yakından takip etmesi gerektiğini vurgulayarak, “Menenjit, grip gibi başlayabilir ama saatler içinde yaşamı tehdit edebilir” dedi.
