Özbekistan,düzenlenen Aral Kültür Zirvesi (ACS) ile sanat, kültür ve ekolojiyi buluşturan uluslararası bir platforma ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.

Semerkant’ta başlayıp Nukus’ta devam edecek olan zirve, Aral Denizi’nin çevresel krizine dikkat çekerek, sanat ve teknolojiyle sürdürülebilir çözümler üretmeyi hedefledi.

Bilim insanları ve yabancı uzmanlar, bu etkinliğin hem bölgesel hem de küresel ölçekte farkındalık oluşturacağını belirtti.

Zirve, Uzbekistan Art and Culture Development Foundation (ACDF) tarafından organize ediliyor ve Avrupa Birliği (AB) ile Orta Asya liderlerini bir araya getirecek.

Semerkant’taki açılış, 4 Nisan’da Küresel İklim Forumu ile start alacak. Ardından program, 5-6 Nisan’da Aral Denizi’ne yakın Nukus’ta devam edecek. Etkinlikte paneller, sergiler ve sanatsal performanslar yer alacak; çevre yenilenmesi, kültürel diplomasi ve ekonomi gibi konular masaya yatırılacak.

ACDF Başkanı Gayane Umerova, “Bu zirve, Aral Denizi’nin yeniden canlanması için bir değişim platformu olacak. Sanat ve bilim, bu krizi çözmek için güçlü birer araç” dedi.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE SÖYLÜYOR?

Aral Denizi’nin küçülmesi, 20. yüzyılın en büyük çevre felaketlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Sovyet döneminde pamuk üretimi için sulama kanallarına yönlendirilen Amu Derya ve Siri Derya nehirleri, denizin hacminin %90’ını kaybetmesine neden oldu.

Nature dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, bu durum bölgede iklim değişikliğini hızlandırırken, tuzlu toz fırtınaları halk sağlığını tehdit ediyor.

Oxford Üniversitesi’nden çevre bilimci Prof. Dr. David Grey, “Aral Denizi krizi, insan kaynaklı tahribatın somut bir örneği. Ancak sanat ve teknolojiyle birleşen yenilikçi yaklaşımlar, bu yıkımı tersine çevirebilir” dedi.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Dr. Daniela Rus ise robotik teknolojilerin bu süreçteki rolüne dikkat çekti:

“Robotlar, hassas tarım tekniklerinden ekolojik restorasyona kadar geniş bir yelpazede kullanılabilir. Zirvede tanıtılacak projeler, bu potansiyeli gözler önüne serecek.”

Rus’un ekibi, robotların toprak analizinden bitki örtüsü restorasyonuna kadar çevresel projelerde nasıl devreye girebileceğini araştırdı.

YABANCI UZMANLARDAN GÖRÜŞLER

Japonya’dan Kyoto Teknoloji Enstitüsü’nde robotik uzmanı Prof. Dr. Hiroshi Ishiguro, zirvenin yenilikçi yönünü övdü:

“Sanat ve teknoloji, çevresel sorunlara duygusal ve pratik bir yaklaşım sunuyor. Japonya’da robotlar, geleneksel ziraat tekniklerini modernize etmek için kullanılıyor; Özbekistan’da da benzer bir dönüşüm mümkün.”

Ishiguro, Nukus’ta sergilenecek robotik sanat projelerinin, genç nesillerde çevre bilincini artıracağını düşünüyor.

Londra Sanat Üniversitesi’nden Dr. Emily Thornton ise sanatın birleştirici gücüne vurgu yaptı:

“Aral Kültür Zirvesi, ekolojik krizle mücadelede sanatın nasıl bir katalizör olabileceğini gösteriyor. Sergiler ve performanslar, izleyicilerde hem empati hem de harekete geçme isteği uyandıracak.”

Thornton, sanatın politika yapıcıları da etkileyebileceğine inanıyor.

ÖZBEKİSTAN’DA TEKNOLOJİ VE SANAT BULUŞMASI

Zirvenin dikkat çeken projelerinden biri, Nukus’ta eski bir eğlence parkı olan Istiqlol’un Ludi Architects tarafından kültürel ve ekolojik bir merkeze dönüştürülmesi.

Açıklanacak master plan, robotik sistemlerin bu alanda nasıl kullanılacağını ortaya koydu.

GELECEĞE UMUTLU BİR ADIM

Aral Kültür Zirvesi, çevre krizine dikkat çekerken, sanat ve teknolojinin iş birliğini küresel bir boyuta taşıyor.

Uzmanlar, bu etkinliğin yalnızca Aral Denizi’ni değil, benzer sorunlarla boğuşan diğer bölgeleri de etkileyebileceğini söyledi. Prof. Dr. David Grey, “Özbekistan, bu zirveyle dünyaya bir mesaj veriyor: Sanat ve bilim, gezegenimizi kurtarmak için birleşebilir” diyerek umutlu bir tablo çiziyor.

Semerkant’ın tarihi dokusundan Nukus’un çorak topraklarına uzanan bu yolculuk, Aral Denizi’nin yeniden hayat bulması için atılan cesur bir adım olarak tarihe geçmeye aday.