Fed, geçen yıl mayıs toplantısında 50 baz puan ile 2000 yılından itibaren en hızlı faiz artışını gerçekleştirmesinin ardından haziran toplantısında 75 baz puanla 1994'ten itibaren en güçlü faiz artırımına gitmiş, temmuz, eylül ve kasım toplantılarında da politika faizini aynı oranda artırmıştı.
2 buçuk yıldır tüm ülkeler faiz arttırırken Türkiye “Nas” diyerek faiz düşürdü
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), pandemi sonrası ekonomik toparlanmayı desteklemek için faiz indirimleri yapmaya devam etti. TCMB, son olarak Aralık ayında politika faizini 100 baz puan düşürerek yüzde 14'e indirdi. Bu karar, TCMB'nin son üç ayda üçüncü kez faiz indirmesi anlamına geliyordu. Dönemin TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, faiz indirimleri için sınırlı bir alan kaldığını ve 2023 yılında para politikasında sıkı duruşun korunacağını belirtmişti.
Dolar Euro bilerek TL karşısında yükseltildi
Dolar ve Euro, TL karşısında son aylarda rekor seviyelere ulaştı. Dolar/TL kuru 26.90 seviyesine, Euro/TL kuru ise 29,86 seviyesine kadar yükseldi. Bu durumun nedenleri arasında; ABD ve AB'de faiz artışları, küresel enflasyon baskısı, Türkiye'de siyasi belirsizlik ve ekonomik sorunlar sayılabilir. Bazı uzmanlar, döviz kurlarının TL karşısında bilinçli olarak yükseltildiği iddiasını gündeme getirdiler. Bu iddiaya göre; Türkiye'nin dış politikada izlediği bağımsız ve milli çizgiye karşı bazı güçler, ekonomik bir savaş açarak TL'yi değersizleştirmeye çalıştılar.
AB, ABD, Araplar neden faiz arttırdı
Faiz oranları, merkez bankalarının para politikasını belirlemek için kullandıkları temel araçlardan biridir. Faiz oranlarının artırılmasının genel nedeni, enflasyonu kontrol altına almak ve ekonomiyi soğutmaktır. Enflasyon, mal ve hizmetlerin fiyatlarının sürekli artması anlamına gelir. Enflasyonun yüksek olması, paranın alım gücünü azaltır ve ekonomik istikrarsızlığa yol açabilir. Bu nedenle merkez bankaları, enflasyonu hedefledikleri seviyede tutmak için faiz oranlarını artırarak para arzını daraltır ve talebi azaltır.
AB, ABD ve Arap ülkelerinin son dönemde faiz oranlarını artırmasının arkasında da enflasyonla mücadele etmek yatan temel neden budur. Özellikle ABD'de pandemi sonrası ekonomik toparlanma ve mali teşvik paketleri nedeniyle talep artışı ve arz kısıtlılığı yaşandı. Bu da mal ve hizmet fiyatlarında rekor seviyede artışa yol açtı. ABD'de enflasyon oranı Mayıs ayında yüzde 8,6 ile son 40 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Bu durum FED'i faiz oranlarını artırmaya zorladı. FED'in faiz artırımı, doların değerini yükseltti ve diğer ülkelerin de faiz oranlarını artırmasına neden oldu. AB'de de enflasyon oranı yüzde 4,9 ile son 13 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) da faiz oranlarını artırarak enflasyonu dizginlemeye çalıştı. Arap ülkeleri de benzer şekilde enflasyonla mücadele etmek için faiz oranlarını artırdılar. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Kuveyt ve Katar gibi ülkeler, FED'in faiz artırımını takip ederek kendi faiz oranlarını da yükselttiler.
