Meme kanseri hastalarının hormonal tedavide sıkça kullandığı tamoksifen ilacı, beklenmedik bir yan etkiyle gündeme geldi.
Ağız ve diş sağlığını tehdit ederek ciddi diş kayıplarına yol açtı. Son bilimsel araştırmalar, tamoksifen kullanan her 10 meme kanseri hastasından birinin tüm dişlerini kaybetme riski taşıdığını ortaya koyuyor. Bu bulgular, onkoloji ve diş hekimliği uzmanlarını harekete geçirirken, hastaların tedavi süreçlerinde multidisipliner yaklaşımların önemini bir kez daha vurguladı.
Tamoksifen, hormon reseptörü pozitif meme kanseri vakalarında ilk tercih edilen ilaçlardan biri olarak biliniyor.
Östrojenin kanser hücreleri üzerindeki etkisini bloke ederek tümörün büyümesini engelleyen bu ilaç, yıllardır milyonlarca hastaya umut oldu.
Son yıllarda yapılan çalışmalar, ilacın uzun süreli kullanımının oral sağlığı olumsuz etkilediğini gösterdi. Özellikle bir yıldan fazla tamoksifen tedavisi gören kadınlarda diş kaybı oranlarının belirgin şekilde arttığına dair veriler, tıp camiasında tartışma oluşturdu.
Diş Hekimi Jane Janet Julca-Baltazar liderliğindeki bir araştırma ekibi, 200 meme kanseri hastasını inceleyerek çarpıcı sonuçlara ulaştı.
Medicina Oral, Patologia Oral y Cirugia Bucal dergisinde yayımlanan çalışmada, tamoksifen kullanan 100 hasta ile kullanmayan 100 hasta karşılaştırıldı. Sonuçlara göre, tamoksifen alan grupta ortalama diş kaybı sayısı, kullanmayan gruba kıyasla anlamlı derecede yüksek çıktı (p=0.025). Özellikle bir yıldan uzun süre ilaç kullananlarda, 12'den fazla diş kaybı riski 2.75 kat artırdı.
Araştırmacılar, "Tamoksifen, östrojenin diş eti ve kemik dokusu üzerindeki koruyucu etkisini bloke ederek periodontal hastalıkları tetikleyebilir" dedi.
Benzer bulgular, Supportive Care in Cancer dergisinde yayımlanan bir başka çalışmada da doğrulandı. Brezilya'dan araştırmacılar, 140 meme kanseri survivorını değerlendirerek tamoksifen kullanım süresinin diş kaybıyla doğrudan ilişkili olduğunu belirledi. Ortalama diş kaybı 12.96 olarak hesaplanırken, sadece üç katılımcıda hiç diş kaybı gözlenmedi. %10.7 oranında tamamen dişsiz kalan hastalar arasında, bir yıldan fazla tamoksifen kullananların oranı dikkat çekt,
Araştırma, kuru ağız (kserostomi), yaşın 65'in üzerinde olması ve düşük dental bakım erişimi gibi faktörlerin de riski artırdığını vurguladı.
Uluslararası uzmanlar da bu konuda uyardı. Michigan Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'nden Prof. Dr. Carol N. Van Poznak, "Tamoksifen gibi anti-östrojen tedaviler, kemik yoğunluğunu etkileyerek çene kemiğinde zayıflamaya yol açabilir. Bu da diş kaybını hızlandırır" şeklinde konuştu.
Van Poznak, meme kanseri hastalarının %75'inin östrojen reseptörlü tümörlere sahip olduğunu ve bu tedavilerin oral sağlık üzerindeki yan etkilerinin yeterince dikkate alınmadığını belirtti.
Benzer şekilde, ABD Ulusal Kanser Enstitüsü (NCI) uzmanı Dr. Sharon A. Meyer, "Kanser tedavisi öncesi dental muayene şart. Tedavi sırasında enfeksiyon riski artar ve bu, sistemik komplikasyonlara dönüşebilir" dedi.
Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA) de, meme kanseri tedavilerinde oral komplikasyonların önlenmesi için rehberler yayımladı. Buna göre, kemoterapi veya radyoterapi öncesi en az dört hafta diş hekimi ziyareti önerildi.
Tamoksifen kullanan hastalar için ise düzenli ağız hijyeni, florürlü diş macunları ve kuru ağız için salya substitüları tavsiye ediliyor. Ancak, araştırmalar hastaların sadece %21'inin dental bakım aldığını gösteriyor; bu oran genel popülasyondan çok düşük.
Uzmanlar, bu bulguların meme kanseri yönetiminde devrim oluşturabileceğini söyledi.
Julca-Baltazar, "Onkologlar ve diş hekimleri arasında işbirliği şart. Hastalar, tedavi planlarına dental kontrolleri dahil etmeli" dedi.
NCI verilerine göre, her yıl 200 binden fazla kadının meme kanseri teşhisi aldığı ABD'de bile, oral sağlık ihmal edildi. Bu durum, hastaların yaşam kalitesini düşürerek beslenme sorunları ve psikolojik etkilere yol açtı.
Meme kanseri survivorları için erken müdahale kritik. Eğer tamoksifen kullanıyorsanız, diş hekiminize kanser tedavinizden bahsedin ve düzenli kontrolleri ihmal etmemeniz önerildi. Bilimsel veriler, bu basit adımın diş kaybını önleyebileceğini gösterdi.
Gelecekteki araştırmalar, tamoksifen'in oral etkilerini daha derinlemesine inceleyerek yeni önleme stratejileri geliştirebilir.
