Sigara kullanımı, uyku düzeni bozuklukları ve beslenme hataları, yumurtalık rezervinin beklenenden önce tükenmesine neden oldu. Uzmanlar, bu durumun kalp ve kemik sağlığı açısından ciddi sonuçlar doğurduğunu ifade etti.
Menopozun normal kabul edilen 45 ila 55 yaş aralığından daha erken başlaması, yani erken menopoz (40-45 yaş) veya prematüre yumurtalık yetmezliği (40 yaş altı), küresel çapta kadın sağlığı alanında endişe verici bir trend olarak öne çıktı.
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar ve yabancı uzman görüşleri, bu duruma genetik faktörlerin yanı sıra, kadınların günlük yaşamlarında sergilediği bazı alışkanlıkların adeta bir "davetiye" çıkardığını gösterdi.
BİLİMSEL KANITLAR SİGARAYI İŞARET ETTİ
Erken menopoz riskini artıran alışkanlıklar listesinin en tepesinde, şüphesiz ki sigara kullanımı yer aldı. Çok sayıda uluslararası bilimsel çalışma, sigara içmenin menopoz yaşını ortalama 1.5 ila 2 yıl öne çektiğini tutarlı bir şekilde ortaya koydu.
ABD'deki Colorado Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Reprodüktif Endokrinoloji Uzmanı Dr. Nanette Santoro, bu durumun fizyolojik mekanizmasını şu şekilde açıkladı: “Sigara dumanında bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonlar, yumurtalık folikülleri için toksik etki gösterir. Bu bileşenler, folikül kaybını hızlandırarak östrojen seviyelerinin düşmesine ve dolayısıyla menopozun erken başlamasına yol açtı. Hatta doz-yanıt ilişkisi gözlendi; yani yoğun sigara tüketen kadınların, hafif içicilere kıyasla menopoza daha erken girdiğini belirledik.”
UYKU VE STRESİN YIKICI ETKİSİ
Sağlıklı bir yaşam tarzının temel direklerinden olan düzenli uyku ve stresten uzak durma konularında yapılan hataların da yumurtalık sağlığını olumsuz etkilediği görüldü. Özellikle sürekli geç saatlere kadar uyanık kalma alışkanlığı, vücudun hormonal dengesini ve sirkadiyen ritmini bozarak erken menopoz riskini artırdı.
Uzmanlar, kronik ve yüksek stresin kortizol gibi stres hormonlarını yükselttiğini ve bunun da üreme sistemi üzerindeki normal fonksiyonları baskıladığını ifade etti. Singapur'da yapılan bir araştırmada, düşük aile memnuniyeti bildiren ve sürekli geç yatan kadınlarda erken menopoz riskinin yüksek olduğu dikkat çekti.
DİYET VE ALKOL TÜKETİMİNİN İNCE ÇİZGİSİ
Beslenme alışkanlıkları ve alkol tüketimi de menopoz yaşını belirleyen önemli etkenler arasında yer aldı. Hollanda'da yapılan geniş kapsamlı bir kohort çalışması, vejetaryen diyet ile erken menopoz arasında bir ilişki bulurken, yüksek yağ ve kolesterol tüketiminin de süreci hızlandırabileceği yönünde bulgulara rastlandı.
Öte yandan, alkol tüketimi konusunda ise tutarsız sonuçlar gözlendi. Bazı çalışmalar, aktif sigara kullanımının menopozu kesinlikle öne çektiğini; ancak orta düzeyde alkol tüketiminin (ayda bir ila üç kez) erken menopoz riskini azaltan faktörler arasında yer aldığını gösterdi. Ancak Dr. Santoro, menopozal belirtiler yaşayan kadınlarda alkolün, özellikle kırmızı şarabın, sıcak basması (vazomotor semptomlar) gibi şikayetleri tetiklediğini ve uykuyu bozarak dolaylı olarak sağlığı olumsuz etkilediğini vurguladı.
UZMANLARDAN HAYATİ UYARI
Erken menopozun sadece üreme yeteneğinin kaybı anlamına gelmediğini, aynı zamanda kadın sağlığı açısından uzun vadeli ciddi riskleri beraberinde getirdiğini belirten uzmanlar, özellikle kalp ve damar hastalıkları ile osteoporoz (kemik erimesi) riskinin belirgin şekilde yükseldiğini kaydetti.
ABD'deki Mayo Clinic uzmanları, östrojen seviyelerindeki erken düşüşün, kalp hastalıkları riskini artırdığını ve menopozdan sonraki ilk birkaç yıl içinde kemik yoğunluğunun hızla azaldığını ve bu durumun kırık riskini önemli ölçüde yükselttiğini bildirdi.
Tüm bu veriler ışığında, kadınların menopoz yaşlarını kontrol altına almaları için, sigara ve alkol tüketimini sınırlandırmaları, uyku düzenlerine dikkat etmeleri ve dengeli beslenmeyi benimsemeleri gerektiği, bilimsel araştırmalarla bir kez daha kanıtlandı.
