Savaş, Rusya''nın umduğu gibi gitmemiş, uzadıkça uğradığı zararlar da artmıştır. Maddi kayıpların yanında en fazla zarar, uluslararası ortamdaki prestij kaybıdır. Bu nedenle hedefine ulaştığı intibaı yaratacak bir ortam oluşturup savaşı bir an önce sonlandırmak istemektedir.

Rusya''nın hatadan dönme girişimleri

Savaşın başındaki hataları Rusya''yı çıkmaza sokmuştur. En önemli hatası, Ukrayna''yı hafife alarak, bütün cephede aynı ağırlıkla taarruza geçmesi, "olmazsa olmaz" harp prensibi olan sıklet merkezini uygulamamasıdır. Yığınakta/stratejide yapılan hatanın sonradan taktik girişimlerle düzeltilmesinin mümkün olamayacağını dikkate almamasıdır.

Kuzeyde Kiev''i düşürüp ülkeye hâkim olmayı planlamışken, kuvvet ve ateş gücünün çoğunu bu bölgeye vermemiştir. İhtiyat kuvvetlerini buraya yakın tutmamış, bölge hava hâkimiyeti, intikal kuralları, gizleme ve kamuflaj, örtü ve aldatma, lojistik destek ve komutanlık faktörü gibi esasları dikkate almamış, sorumsuzca hareket etmiştir. Birliklerin moral ve motivasyonunun, hatta disiplininin de ihmal edildiği görülmüştür.

Kuzeyde istenilen sonuca ulaşamayınca, daha iyi sonuç aldığı ve harekâtın diğer önemli hedefi olan Donbas, Maripol, Herson, Sivastopol istikametinde sıklet merkezi oluşturmaya karar vermiştir.

Rusya''nın yeni hedefi

Rusya, Kiev''de yönetimi devirerek, kendisine müzahir bir yönetimle zafere kolay ulaşma düşüncesini gerçekleştiremediğinden, çekilip yeniden tertiplenmiş, daha sonra kuvvetinin bir kısmını Donbas doğusuna kaydırmıştır.

Rusya''nın fiili yeni hedefi, Karadeniz kuzeyinde tam kontrol sağlamak üzere Donbas-Mariupol üzerinden Kırım''la birleşmek, Kırım''ın kuzeyinden Herson bölgesine ulaşarak sahayı bütünleştirip bölgeye hâkim olmaktır. Sivastopol''u da kontrol altına almak, liman ve ulaştırma yollarından Ukrayna''nın yararlanıp yararlanmayacağını savaş sonundaki duruma bırakmaktır.

Rusya, Donetsk ve Lugansk''tan sonra Herson''un da Halk Cumhuriyeti olması için çalışmalar içindedir. Kırım''dan geri dönüş ise söz konusu değildir.

Ukrayna''nın NATO üyesi olmayacağı hemen hemen kesinleşmiştir. Tarafsızlığı muhtemeldir. Silahtan arındırılması gelişmelere bağlıdır.

Savaşın uzamasının aleyhine olduğunu gören Rusya, yakın bir zaman içinde zafer olarak nitelendirilebilecek bir sonuç elde edip prestijini kurtararak bekasını güvence altına almak istemektedir.

ABD''nin amacı

ABD ağırlık merkezini Asya-Pasifik bölgesine kaydırmıştır. Çin''i çevrelemek, Rusya''yı sıkıştırarak etkisizleştirmek istemektedir. Bunun için, Ukrayna''yı cesaretlendirip, Rusya''yı tahrik etmiş, Rusya''nın Ukrayna''ya saldırmasına ortam hazırlamıştır. Rusya''yı yaptırımlarla bunaltmaya, Ukrayna''ya da fiili güç hariç her türlü desteği vererek direncini arttırıp Rusya''nın yıpranmasını sağlamaya çalışmaktadır.

Bu nedenle savaşın uzamasını istemekte, NATO''yu da bu yönde kullanıp, tamamlayıcı ittifaklarla önce Rusya''yı devreden çıkarmayı, Çin''i yalnız bırakarak çevrelemeyi hesaplamaktadır. Bu savaş vesilesiyle NATO''yu konsolide etme imkânını da elde etmiştir.

Türkiye''nin tutumu

Türkiye krizin başından beri, NATO üyeliği sorumluluğu ve gereklerini ihmal etmeden, Rusya ve Ukrayna''ya karşı eşit mesafede kalmaya özen göstermiştir. Ne Rusya, ne de Ukrayna''dan vazgeçmeyeceğini beyan etmiştir. Müzakerelerin devam etmesi için gayret sarf etmiş, kolaylaştırıcı rol oynamıştır. Rusya''yla Batı''nın diyaloğuna da aracılık etmiş, bu tutumu her iki taraf nezdinde olumlu izler bırakmıştır.

Türkiye''yi Rusya''dan uzaklaştırmaya çalışan ABD bundan rahatsız olsa da, Türkiye''nin çıkarları bunu gerektirmektedir. Ancak Türkiye garantörlükten ısrarla uzak durmalıdır.

Son zamanlarda Türkiye''nin aşırı "NATOCULUK" yaparak Rusya''nın alınganlık gösterebileceği beyanlarda bulunması dikkat çekicidir. Dengeli yürüttüğü politika ibresini ABD/Batı''ya doğru kaydırmıştır. Mevcut durumu fırsata çevirerek, ABD''yle ilişkileri düzeltmeyi düşündüğü anlaşılmaktadır. ABD''nin, F-16 konusunda tutum değiştirmesi bu gelişmeye bağlanabilir.

Ancak Rusya''nın Türkiye için önemi mutlaka hesaba katılmalıdır. Bu savaşın neden ve nasıl çıktığı iyi analiz edilmelidir. Uygulanacak politikalarda, satrançta olduğu gibi, mevcut durum ve en az üç hamle sonrası düşünülmelidir.