Besin alerjileri, son yıllarda dünya genelinde hızla artan bir halk sağlığı sorunu olarak hem çocukları hem de yetişkinleri tehdit ediyor.

İnek sütü, yumurta, yer fıstığı ve deniz ürünleri gibi yaygın gıdalar, bağışıklık sisteminin anormal tepkileriyle ciddi sağlık risklerine yol açabildi.

Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, erken teşhis, bilinçli diyet ve acil müdahale yöntemleriyle bu tehlikenin kontrol altına alınabileceğini gösterdi.

PEKİ, BESİN ALERJİLERİNE KARŞI HANGİ ÖNLEMLER ALINMALI?ARTIŞ ALARM VERİYOR

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), son 20 yılda besin alerjisi vakalarının küresel olarak %50’den fazla arttığını bildirdi.

Türkiye’de ise çocukların %1’i, yetişkinlerin ise %2-8’i bir veya daha fazla besine karşı alerjik reaksiyon gösterdi.

Johns Hopkins Çocuk Hastanesi’nden alerji uzmanı Dr. Robert A. Wood, “Besin alerjileri, özellikle çocuklarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Anafilaksi, dakikalar içinde hayatı tehdit eden bir durumdur ve ebeveynlerin belirtileri hızlıca tanıması kritik” uyarısında bulundu.

EN YAYGIN TETİKLEYİCİLER: SÜT VE YUMURTA

Besin alerjilerinin başında inek sütü ve yumurta geliyor. İnek sütündeki beta-laktoglobulin ve kazein proteinleri, bağışıklık sistemini harekete geçirerek kusma, ishal, egzama ve hatta anafilaksi gibi belirtilere neden olabiliyor.

Yumurta alerjisi ise özellikle çocuklarda, ovalbumin ve ovomukoid proteinleri nedeniyle sık görüldü.

The Journal of Allergy and Clinical Immunology’de yayımlanan bir çalışma, okul çağındaki çocukların %8’inin en az bir besin alerjisine sahip olduğunu ve yumurtanın %1,8 ile önemli bir yer tuttuğunu ortaya koydu.

Avustralya’daki Murdoch Çocuk Araştırma Enstitüsü’nden Dr. Mimi Tang, “Yumurta alerjisi, erken yaşta kontrollü alerjen tanıtımıyla azaltılabilir, ancak bu süreç mutlaka uzman gözetiminde yapılmalı” dedi.

ANAFİLAKSİ: ÖLÜMCÜL RİSK

Besin alerjilerinin en korkutucu sonucu, boğazda şişme, nefes darlığı ve tansiyon düşüklüğüyle kendini gösteren anafilaksi.

Nature Reviews Immunology’de yayımlanan bir çalışma, anafilaksinin özellikle inek sütü, yumurta ve yer fıstığı alerjilerinde sık görüldüğünü belirtiyor.

Türkiye’de her 17 çocuktan birinin besin alerjisiyle yaşadığı ve bu durumun yaşam kalitesini ciddi şekilde etkilediği rapor edildi.

Uzmanlar, “Anafilaksi, hızlı müdahale gerektirir. Alerjisi bilinen çocuklar için adrenalin oto-enjektör bulundurulmalı ve aileler bu cihazın kullanımı konusunda eğitilmeli” dedi.

KORUNMA VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Besin alerjilerinin temel tedavisi, alerjen besinin diyetten tamamen çıkarılması. İnek sütü alerjisi olanlar süt, yoğurt, peynir ve süt içeren hazır gıdalardan kaçınmalı.

Yumurta alerjisi olanlar ise mayonez, pasta ve bazı çikolatalar gibi yumurta içeren ürünlerden uzak durmalı.

Nature Reviews Immunology’de yayımlanan bir çalışma, probiyotiklerin erken yaşta kullanımının besin alerjisi riskini %20’ye kadar azaltabileceğini gösterdi.

Yoğurt ve kefir gibi probiyotik açısından zengin gıdalar, bağışıklık sistemini destekleyebildi.

Dünya Alerji Örgütü, ilk 6 ay sadece anne sütüyle beslenmenin alerji riskini %50 azalttığını vurguladı. Ancak inek sütü alerjisi olan bebeklerde, annenin diyetinden süt ürünlerinin çıkarılması ve kalsiyum takviyesi alması gerekiyor.

Son yıllarda immünoterapi gibi yenilikçi tedaviler umut vadetti.

Uzmanlar, “Bazı besinlerin işlenmiş formları, alerji uzmanı gözetiminde tolere edilebilir. Bu nedenle her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli” dedi.

Oral veya deri yoluyla uygulanan immünoterapi, seçilmiş vakalarda başarılı sonuçlar veriyor, ancak henüz rutin bir tedavi değil.

UZMANLARDAN EBEVEYNLERE ÇAĞRI

Uzmanlar, besin alerjilerinin ihmal edilmemesi gerektiğini vurguladı. Dr. Robert A. Wood, “Laktoz intoleransı ile besin alerjisi karıştırılmamalı. Alerji, proteinlere karşı bağışıklık tepkisiyken, intolerans enzim eksikliğinden kaynaklanır” dedi.

Ebeveynlerin restoranlarda yiyecek içeriklerini sorgulaması ve hazır gıdaların etiketlerini dikkatle okuması önerildi.

Uzmanlar, “Besin alerjisi olan hastalar ve yakınları, alerji belirtilerini tanıyabilmeli ve acil tedavisi konusunda bilgilendirilmeli” diyerek adrenalin oto-enjektörünün önemine dikkat çekti.

YAŞAM KALİTESİNİ KORUMAK MÜMKÜN

Besin alerjilerinin doğru yönetildiğinde yaşam kalitesini koruduğunun altı çizildi. Ancak erken teşhis ve uzman gözetimi olmadan, inek sütü ve yumurta gibi yaygın besinler ciddi sağlık riskleri oluşturabildi.

Bilimsel veriler ve uzmanlar, bilinçli bir yaklaşımla bu tehlikenin önüne geçilebileceğini vurguladı.

Besin alerjisiyle mücadelede bilgi, dikkat ve erken müdahale hayat kurtardı.