Tatil dönüşü, birçok kişi için hem fiziksel hem de ruhsal bir adaptasyon süreci anlamına geldi.
Değişen uyku düzenleri, düzensiz beslenme ve stres, sağlığı olumsuz etkileyebildi. Ancak bilimsel araştırmalar ve uluslararası uzmanların önerileri, tatil sonrası sağlığı korumanın yollarını ortaya koydu.
İşte bağırsak florasından zihinsel sağlığa kadar, tatilden sağlıklı dönmenin bilimsel formülü...
BAĞIRSAK SAĞLIĞI ALARM VERİYOR
Tatil dönemlerinde değişen beslenme alışkanlıkları, bağırsak florasını altüst edebildi.
Avrupa Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği üyesi Dr. Maria Carmen Collado’nun Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology dergisinde yayımlanan çalışmasına göre, seyahat sırasında tüketilen işlenmiş gıdalar, alkol ve düzensiz uyku, bağırsak mikrobiyotasındaki yararlı bakterilerin azalmasına yol açtı. Bu durum, şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunlarını tetikleyebildi.
Dr. Collado, “Tatil sonrası bağırsak florasını toparlamak için probiyotik ve prebiyotik açısından zengin bir diyet şart” dedi.
Harvard Tıp Fakültesi’nden mikrobiyom uzmanı Dr. Alessio Fasano, tatil dönüşü bağırsak sağlığını desteklemek için fermente gıdaların önemine dikkat çekti.
Journal of Clinical Investigation’da yayımlanan araştırmasında, yoğurt, kefir ve lahana turşusu gibi probiyotik gıdaların bağırsak bariyerini güçlendirdiğini ve iltihaplanmayı azalttığını belirtti. Fasano, “Bağırsak sağlığı, sadece sindirimi değil, bağışıklık sistemini ve zihinsel sağlığı da olumlu etkiliyor” dedi.
Önerisi ise muz, soğan, sarımsak ve tam tahıllar gibi prebiyotik lifler içeren gıdaları düzenli tüketmek.
TURİST DİYARESİNE KARŞI ÖNLEM ALIN
Seyahat sırasında karşılaşılan en yaygın sorunlardan biri olan turist diyaresi, tatil dönüşünde de etkisini sürdürebildi.
Uzmanlar, çoğu vakanın 2-5 gün içinde kendiliğinden düzeldiğini, ancak şiddetli durumlarda doktor kontrolünde antibiyotik gerekebileceğini belirtti.
Çiğ sebzeler, az pişmiş etler, sokak satıcılarından alınan yiyecekler ve pastörize edilmemiş süt ürünlerinden kaçınılması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, güvenli su tüketiminin önemine dikkat çekti.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, ülkeler arası yolculuk yapan kişi sayısının 2030’da yaklaşık iki milyara ulaşması beklendi. Bu artış, sıtma, hepatit A, B ve C, sarıhumma, menenjit, kolera ve tifo gibi bulaşıcı hastalıkların yayılma riskini de artırdı.
WHO, seyahat öncesi enfeksiyon risk haritasını kontrol etmeyi ve gerekli aşıları yaptırmayı önerdi.
Seyahat sağlığı merkezlerinden alınacak bilgiler, özellikle 4-8 hafta öncesinden planlanırsa bağışıklık gelişimi için kritik bir zaman sağladı.
RUH SAĞLIĞI VE TATİL SONRASI SENDROMU
Tatil sonrası işe dönüş, ruh sağlığını da etkileyebildi. Klinik Psikolog Serra Kamış, tatil sonrası sendromunun keyifsizlik, işe gitme isteksizliği, uyku düzensizliği, yorgunluk ve konsantrasyon güçlüğü gibi belirtilerle kendini gösterdiğini söyledi.
Kamış, tatilde beynin ödül sisteminin aktifleştiğini, yeni yerler görmenin ve dinlenmenin dopamin ve serotonin seviyelerini artırdığını belirtti. Ancak sorumluluklara geri dönüldüğünde, stres hormonlarının yükselmesi bu olumlu etkileri tersine çevirebildi.
Kamış’ın önerisi, işe dönüşü kademeli hale getirmek ve tatilde edinilen keyifli alışkanlıkları (örneğin yürüyüş veya kitap okuma) günlük yaşama entegre etmek.
Londra Üniversitesi’nden nörogastroenteroloji uzmanı Prof. Qasim Aziz, Gut dergisinde yayımlanan makalesinde, stresin bağırsak-beyin ekseni üzerinden sindirim sistemini etkilediğini belirtti.
Stres yönetimi için meditasyon, derin nefes egzersizleri ve düzenli fiziksel aktivite öneren Aziz, “Bağırsaklarınız, sağlığınızın aynasıdır. Ona iyi bakın” dedi.
ZİHİNSEL VE FİZİKSEL SAĞLIĞI DESTEKLEYEN SEYAHAT
Edith Cowan Üniversitesi’nden yapılan bir araştırma, seyahatin yaşlanmanın fiziksel ve zihinsel etkilerini geciktirebileceğini ortaya koydu.
Yeni yerler keşfetmek, zihinsel esnekliği artırarak bilişsel gerilemeyi önledi. Araştırmacılar, sokakları keşfetmek, yürüyüş yapmak veya yeni bir mutfak denemenin bile beynin farklı bölgelerini harekete geçirdiğini belirtti. Fiziksel aktiviteler ise kas gücünü ve eklem hareketliliğini destekledi.
PRATİK ÖNERİLERLE SAĞLIĞINIZI KORUYUN
Uzmanlar, tatil dönüşünde sağlığı korumanın yollarını şöyle sıraladı:
Beslenme: Düzenli ve dengeli öğünler tüketin. Probiyotik ve prebiyotik gıdaları diyetinize ekleyin.
Hidrasyon: Bol su için ve güvenli su kaynaklarını tercih edin.
Uyku: Uyku düzenini yeniden oluşturmak için kademeli geçiş yapın.
Stres Yönetimi: Meditasyon ve hafif egzersizlerle stresi azaltın.
Aşı ve Kontroller: Seyahat öncesi sağlık risklerini öğrenin ve gerekli aşıları yaptırın.
