Bahçecilik yaparken hissettiğiniz huzur ve tatmin yalnızca kişisel bir duygu değil; bilimsel olarak da açıklanabilir. UCLA Extension’dan bahçecilik terapisi eğitmeni Karen Haney, bahçecilik terapisi alanının “bitki ve bahçe temelli aktiviteler aracılığıyla tedaviye ihtiyaç duyan kişilere destek sağlamak” amacıyla geliştirildiğini belirtiyor.

Profesyonel bahçecilik terapisti Sarah Thompson, haftada birkaç kez 20-30 dakikalık bahçecilik faaliyetinin stresi azaltıp ruh halini iyileştirdiğini söylüyor. Düzenli olarak bahçeyle uğraşmanın faydalarının daha da arttığını belirten Thompson, bitkilerin bakımını yapmanın, kararlar almanın ve zamanla sonuçlarını görmenin yalnızca açık havada bulunmaktan farklı olarak derin bir anlam ve tatmin duygusu sunduğunu vurguluyor.

BAHÇECİLİK VE RUH SAĞLIĞI

Bahçeciliğin anksiyete ve depresyon belirtilerini hafiflettiği, sakinlik ve amaç duygusu sağladığı birçok araştırmada ortaya kondu. Colorado Üniversitesi-Boulder’da yapılan bir çalışmada, katılımcılara bahçecilik eğitimi verildi, tohum ve fide sağlandı, bir topluluk bahçesi kullanmaları sağlandı. İki yıl boyunca bahçeyle ilgilenmeyen bir grup ile karşılaştırıldığında, bahçecilik yapanların sosyal bağlarını güçlendirdiği, stres seviyelerinin düştüğü ve lif tüketiminde yaklaşık yüzde 7 artış olduğu gözlendi. Ayrıca haftalık fiziksel aktiviteleri 42 dakika arttı; bu durum kalp hastalıkları, tip 2 diyabet ve depresyon riskini azaltabiliyor.

2020 yılında Exeter Üniversitesi ve Kraliyet Bahçecilik Derneği’nin İngiltere’de yaptığı araştırmalar, bahçeciliğin sağlık ve iyilik halini, gelir düzeyi yüksek bölgelerde yaşayanlarla benzer seviyeye taşıyabildiğini ortaya koydu. Toprakla temas ve güneş ışığı, serotonin seviyelerini artırarak ruh halini yükseltirken, topraktaki faydalı mikroplar da duygu durumunu olumlu etkiliyor.

TÜRKİYE’DE BAHÇECİLİK TERAPİSİ UYGULAMALARI

Türkiye’de de bahçeciliğin terapötik faydaları giderek daha fazla kabul görmekte. Muse Travma ve Dayanıklılık Merkezi, bahçecilik terapisi uygulamalarıyla bireylerin sağlığını iyileştirmeyi ve değişime dair motivasyon oluşturmayı amaçlıyor. Merkez, sosyal, bilişsel ve fizyolojik işleyişi desteklemek için bahçecilik aktivitelerini kullanıyor.

Ayrıca, Yozgat Devlet Hastanesi Toplum ve Ruh Sağlığı Merkezi, Sağlık Bakanlığı'nın 2011'de başlattığı "Toplum Ruh Sağlığı Modeli" kapsamında bahçe terapisi uygulamaları gerçekleştiriyor. İlkbahar aylarında hastalar, domates, salatalık, mısır, fasulye, maydanoz, soğan, kabak ve roka gibi ürünleri ekerek, hem fiziksel hem de zihinsel sağlıklarını iyileştiriyorlar.

HER YAŞA VE HER MEKÂNA UYGUN BİR AKTİVİTE

Thompson’a göre bahçecilik, fiziksel olarak güç, esneklik ve dengeyi artırırken, sosyal olarak bağlantı kurmayı, bilişsel olarak problem çözmeyi ve yaratıcılığı geliştiriyor. “Bahçecilik her mekâna, yeteneğe ve yaşa uyarlanabilir; faydaları herkes için erişilebilir,” diyor. Bahçecilik, küçük balkonlardan geniş bahçelere kadar her alanda uygulanabilir ve bireylerin kendi ritmleriyle yapabileceği bir etkinlik olarak öne çıkıyor.

Bahçeciler bu gerçeği uzun süredir hissediyor; artık bilim de bunu doğruluyor. Toprakla buluşmak, hem beden hem ruh sağlığı için güçlü ve keyifli bir yol olarak öne çıkıyor. Düzenli bahçecilik, stresi azaltmanın, sosyal bağları güçlendirmenin ve yaşam kalitesini artırmanın basit ama etkili bir yolu olarak dikkat çekiyor.