Brezilya'nın en büyük borsa endeksi Ibovespa, haftanın ilk işlem gününde yüzde 1'e yakın düşüş yaşayarak 133 bin puanın altına geriledi. Bu değer kaybı, Washington’un Brezilya’ya yönelik yeni gümrük tarifesi planlarına bağlandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın, eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya yönelik “siyasi intikam” davaları ile Brezilya’nın dış ticaret politikalarını gerekçe göstererek ithalata yüzde 50 oranında vergi koymayı planladığı bildirildi.

Trump’ın tarifeleri 1 Ağustos’ta yürürlüğe koyacağına dair beklentiler, yatırımcılarda ciddi bir güvensizlik yarattı. ABD'nin Brezilya’ya karşı dış ticaretinde fazla veriyor olması, bu kararın ekonomik değil, siyasi bir araç olarak değerlendirileceği yorumlarını da beraberinde getirdi. Trump yönetiminin BRICS ülkelerine karşı yükselen korumacı yaklaşımı da piyasadaki belirsizliği körüklüyor.

İÇ SİYASETTE VERGİ KRİZİ, ENDİŞEYİ BÜYÜTÜYOR

Brezilya’daki ekonomik çalkantılar sadece dış politik gelişmelerle sınırlı değil. Ülke içinde ise yürütme ile yasama organları arasında yaşanan mali işlem vergisi anlaşmazlığı piyasada tedirginliğe yol açıyor. Başkan Lula da Silva hükümeti, işlem vergisini artırmak isterken Kongre’den beklediği desteği bulamıyor. Meclis’in sert tutumu, bütçe açığını kapatmayı hedefleyen düzenlemelerin rafa kalkabileceği yönündeki kaygıları artırdı.

Bu durum, yabancı yatırımcılar başta olmak üzere piyasa oyuncularının Brezilya varlıklarından çıkış yapmasına neden oluyor. Uzmanlar, siyasi belirsizlik sürdükçe sermaye akışının yavaşlayacağını ve Bovespa’daki oynaklığın artacağını belirtiyor.

BÜYÜK ŞİRKET HİSSELERİ KAN KAYBETTİ

Kurumsal düzeyde de dalgalanmalar dikkat çekiyor. Brezilya’nın dev maden şirketi Vale’nin hisseleri yüzde 1,4 düşerken, devlet kontrolündeki petrol devi Petrobras yüzde 1,2 geriledi. Ülkenin önde gelen çelik üreticilerinden CSN’de yüzde 1,7, Gerdau’da ise yüzde 0,1 oranında düşüş yaşandı.

Bankacılık sektörü ise karışık bir görünüm sergiledi. Itaú Unibanco hisseleri yüzde 0,3 oranında düşerken, Banco do Brasil’in hisseleri yüzde 0,2 artış kaydetti. Bu tablo, yatırımcıların sektörel bazda da temkinli bir yaklaşım benimsediğini ortaya koyuyor.

Piyasa uzmanları, önümüzdeki günlerde ABD'nin tarife kararına netlik kazandırmaması halinde, Bovespa’nın daha da gerileyebileceğini ve Latin Amerika genelinde zincirleme etkilere yol açabileceğini öngörüyor. Özellikle BRICS üyesi ülkelerle ilişkilerin yeniden gözden geçirileceği bir döneme girildiği vurgulanıyor. Dış ticaret ve iç siyasetteki krizlerin birleşimi, Brezilya ekonomisini zor bir eşiğe sürüklüyor.