Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde 6 Temmuz 2025 Pazar günü başlayan BRICS liderler zirvesi, ABD Başkanı Donald Trump'ın tehditkar açıklamalarıyla gölgelendi. Trump, sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, "BRICS'in Amerika karşıtı politikalarıyla aynı hizaya gelen her ülke, ek yüzde 10 gümrük vergisiyle karşılaşacak. Bu politikada istisna olmayacak. Bu konuya gösterdiğiniz dikkat için teşekkür ederim!" ifadelerini kullandı. Trump'ın "Amerika karşıtı politikalar" ibaresini açıklamaması dikkat çekti.
BRICS'TEN YANIT GECİKMEDİ
G7 ve G20 gibi büyük ekonomi gruplarının bölünmeler ve ABD'nin "Önce Amerika" yaklaşımıyla felç olduğu bir dönemde, BRICS grubu kendisini şiddetli çatışmalar ve ticaret savaşları arasında çok taraflı diplomasinin bir sığınağı olarak sunuyor. Zirvenin açılışında yayımlanan ortak bildiride, BRICS ülkeleri artan tarifelerin küresel ticareti tehdit ettiği konusunda uyararak, Trump'ın tarife politikalarına üstü kapalı eleştirilerini sürdürdüler. Trump'ın ek tarife tehdidi, tam da yönetiminin çeşitli ülkelerle onlarca ticaret anlaşmasını 9 Temmuz tarihine kadar tamamlama çabasında olduğu bir dönemde geldi.
BRICS'İN BÜYÜYEN ETKİSİ VE LİDERLERİN KATILIMI
BRICS grubu, 2009'daki ilk zirvesinde Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin liderlerini bir araya getirmişti. Bloğa daha sonra Güney Afrika katıldı ve geçen yıl Mısır, Etiyopya, Endonezya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri de üye oldu. Suudi Arabistan'ın resmi üyeliği ertelediği bildirilirken, 30'a yakın ülkenin daha BRICS'e tam üye veya ortak olarak katılmaya ilgi gösterdiği belirtiliyor.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, zirve açılış konuşmasında BRICS'i Soğuk Savaş dönemindeki Bağlantısızlar Hareketi'ne benzeterek, "Çok taraflılığın saldırı altında olduğu bu dönemde özerkliğimiz bir kez daha tehdit altında" dedi. BRICS ülkeleri şu an dünya nüfusunun yarısından fazlasını ve küresel ekonomik çıktının yüzde 40'ını temsil ediyor.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in yerine başbakanını göndermesi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ise Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin tutuklama emri nedeniyle çevrimiçi katılmasına rağmen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa da dahil olmak üzere birçok devlet başkanı Rio'da bir araya geldi.
Çin'den BRICS üyelerine stratejik çağrı: "Reformların öncüsü olmalıyız"
ORTAK BİLDİRİDE ÖNEMLİ KARARLAR
Ortak bildiride, BRICS liderleri İran'ın sivil altyapılarına ve barışçıl nükleer tesislerine yönelik saldırıları "uluslararası hukukun ihlali" olarak nitelendirdi. İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları nedeniyle Filistin halkına "derin endişe" duyduklarını ifade ettiler ve Hindistan'ın kontrolündeki Keşmir'deki "terör saldırısını" kınadılar. Grup ayrıca Etiyopya ve İran'ın Dünya Ticaret Örgütü'ne katılımına destek verdi. Ticaret anlaşmazlıklarını çözme kabiliyetinin acilen yeniden tesis edilmesi çağrısında bulundular. BRICS ülkelerinin Yeni Kalkınma Bankası bünyesinde, üye devletlerde finansman maliyetlerini düşürmek ve yatırımları artırmak amacıyla BRICS Çok Taraflı Garantiler girişimi başlatma planı da liderler tarafından desteklendi.
