Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) zirvesinin normal olarak Ekim 2023''te Kazakistan''da toplanması planlanmışken Azerbaycan''ın inisiyatifiyle "Afet-Acil Durum Yönetimi ve İnsani Yardım" temasıyla Olağanüstü Zirve Toplantısı olarak, 16 Mart 2023''te Türkiye''nin ev sahipliğinde Ankara''da düzenlenmiştir.

1992 yılında başlayan bu hareket, konu, kapsam, isim ve katılım itibarıyla gelişmiş, son aşamada Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan üye, Macaristan, Türkmenistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de gözlemci üye statüsünde bu teşkilatta yer almıştır.

Toplantıda KKTC fiilen yer aldı

16 Mart 2023''te gerçekleştirilen zirvenin en önemli özelliği, bir önceki toplantıda gözlemci üye olma statüsü kabul edilen KKTC''nin, Cumhurbaşkanı seviyesinde katılımla fiilen bu toplantıda yer almasıdır.

KKTC Cumhurbaşkanı yaptığı açıklamada; zirvede Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti adıyla ve bayrağıyla böyle uluslararası bir toplantıda gözlemci üye olarak yer almanın, diğer devlet başkanlarıyla toplantıya katılmanın, konuşma yapmanın ve aynı zamanda birlikte fotoğraf vermenin çok anlamlı olduğunu, bununla tarihe bir not düşüldüğünü ifade etmiştir.

Ayrıca gözlemci üye statüsünde bulunan Macaristan ve Türkmenistan da, Cumhurbaşkanı seviyesinde bu toplantıda yer almışlardır. Bu durum, bugüne kadar tarafsızlık politikası izleyen Türkmenistan''ın giderek Türk Cumhuriyetleriyle iş birliğini arttıracağını, tüm üyelerin de KKTC''yle yakınlaşacağını, bu gelişmelerin de Teşkilatı gittikçe daha etkin duruma getireceğini göstermektedir.

Türkler Orta Asya''dan göç ederken bir kolu Macaristan''a kadar uzanmıştır. Macaristan''da, Türk kültürünün izleri korunarak devam ettirilmekte, bu ülke kendisini Türk Dünyasının bir parçası olarak görmektedir. Aynı zamanda bir AB üyesi de olan Macaristan''ın bu teşkilatta bulunması, teşkilat içinde ona ayrı bir önem ve özellik kazandırmaktadır. Darısı, göçün bir kolunun uzandığı Finlandiya''nın da başına.

KKTC''nin katılımından Rumlar rahatsız

KKTC''nin TDT Olağanüstü Zirve Toplantısı''nda Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı ile temsil edilmesi ve toplantıda bayrağının kullanılması GKRY basınında geniş yer bulmuş, Rumların bu durumdan son derece kaygı duydukları görülmüştür.

GKRY Dışişleri Bakanlığı Basın Sözcüsü Gotsis; KKTC bayrak ve sembollerinin toplantıda kullanılması sebebiyle TDT''ye üye ve gözlemci devletler nezdinde önleyici girişimlerde bulunduklarını açıklamıştır. Bunların özellikle AB üyesi Macaristan yetkililerinin huzurunda kullanılmasının kabul edilemez olduğunu, bu nedenle önleyici girişimlere ek olarak, Güney Kıbrıs''ın duyduğu derin rahatsızlığı Budapeşte''ye aktardıklarını ve izahat talep ettiklerini söylemiştir. Konunun diplomatik yollardan takip edileceğini de ifade etmiştir.

Teşkilat güçlendikçe öz güveni artıyor

Sovyetlerin dağılmasını müteakip bağımsızlıklarını kazanan Türk dünyası ülkelerinin, Türklük bilinci ve vurgusu gittikçe artmakta, üzerlerinde hissettikleri baskı algısı ve Rusya''yla olan ilişkilerindeki temkinli davranma alışkanlığı da gittikçe azalmaktadır.

Birlik içinde hareket edildiğinde, bu büyük potansiyel gücün kuvveden fiile geçerek hem ulusal, hem de birlik çıkarlarının sağlanmasında ve korunmasında etkin olacağı düşüncesinin benimsendiği görülmektedir.

Türk Devletleri Teşkilatı''na yeni katılımcı taleplerinin bulunması, teşkilatın etkinliğinin artacağına işaret olup, Teşkilat, diğer Türk toplumları ve özerk yapıları için de bir güvence ve umut kapısı olarak görülmektedir.

2040 Türk Dünyası vizyonunun özellikle dış politika konularında ortak tutumlar benimsenmesini güçlendirdiği ve teşkilat ülkeleri arasında dayanışmayı ve iş birliğini artırdığı görülmektedir. Karabağ savaşında Azerbaycan''la olan dayanışma ve bu süreçte Türkiye''nin Azerbaycan''a olan desteği, Türkiye''nin bölgede birleştirici ve etkin rolü, Teşkilatın inisiyatif alarak KKTC''yi Teşkilata kabulü, bu gelişmenin göstergeleridir.

Bundan sonraki aşamalarda KKTC''nin uluslararası ortamda tanınması için, uygun zaman ve ortamlarda teşebbüslerde bulunulması beklenmektedir. TDT''nın öz güven duygusuyla bu konuda önemli bir adım attığı, devamı için de gerekeni yapacağı değerlendirilmektedir.

***

Türk Devletleri Teşkilatı''nın, deprem felaketinde yaşanan muhteşem dayanışmanın etkisiyle ve Azerbaycan''ın öncülüğüyle, Türkiye''de olağan üstü olarak toplanması, Türk Cumhuriyetlerinin Türkiye''ye olan teveccühleri göstermektedir.

Önümüzdeki dönemde, gittikçe güçlenen dayanışmanın, siyasi, ekonomik ve askerî alandaki iş birliğinin ivme kazanarak artacağına, kültürel yakınlaşmanın ise, Arap kültürüne doğru meyleden sosyal anlayışımızın, özümüze dönmesine de katkı vereceğine inanılmaktadır.