Kalp Sağlığı Haftası, sağlıklı yaşam tarzlarının önemini vurgularken, teknolojinin yaşlılarda demans riskini azaltmadaki rolü de dikkat çekti.

Dünya genelinde demans vakaları hızla artarken, bilimsel çalışmalar, akıllı telefonlar, tabletler ve bilişsel oyunlar gibi teknolojilerin, yaşlılarda unutkanlığı geciktirdiğini ve bilişsel sağlığı desteklediğini ortaya koydu.

Teknoloji, zihinsel egzersiz sağlayarak bilişsel rezerv oluşturuyor, sosyal bağları güçlendiriyor ve damar sağlığını iyileştirdi.

Uluslararası uzmanların görüşleri ve son araştırmalar, teknolojinin demans önlemedeki potansiyelini bir kez daha gözler önüne serdi.

İşte teknolojinin beyin sağlığı üzerindeki etkileri ve nasıl bir fark oluşturabileceği...

TEKNOLOJİ VE BİLİŞSEL REZERV: ZİHNİ AKTİF TUTMANIN YENİ YOLU

Akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayarlar, yaşlıların günlük yaşamında giderek daha fazla yer aldı. Bu cihazlar, sadece iletişim aracı olmaktan çıkıp, bilişsel sağlığı destekleyen güçlü birer araca dönüştü.

Nature Human Behavior’da yayımlanan bir meta-analiz, 411.430 yaşlı birey üzerinde yapılan 57 çalışmayı inceleyerek, teknoloji kullanımının bilişsel gerileme riskini %42 azalttığını gösterdi. Bu çalışma, teknoloji kullanımının bilişsel rezerv oluşturduğunu ve beyin sağlığını desteklediğini ortaya koydu.

ABD’deki Baylor Üniversitesi’nden nöropsikolog Dr. Jared Benge, “Teknoloji, sürekli öğrenme ve adaptasyon gerektiriyor. Yeni bir uygulamayı kullanmayı öğrenmek, beyin için bir egzersiz gibidir ve bilişsel dayanıklılığı artırır” dedi.

Bilişsel rezerv, beynin yaşlanma veya hastalıklara karşı direncini artıran bir mekanizma. Teknoloji, bulmaca çözme, strateji oyunları veya sosyal medya gibi aktivitelerle bu rezervi güçlendirdi.

İngiltere’deki University College London’dan psikiyatri profesörü Dr. Gill Livingston, “Zihinsel olarak uyarıcı aktiviteler, demans riskini azaltmada kritik. Teknoloji, yaşlıların bu tür aktivitelere erişimini kolaylaştırıyor” dedi.

Örneğin, The Lancet’in raporuna göre, bilişsel olarak aktif kalmak, demans vakalarının %45’ini önleyebilir veya geciktirebilir.

SOSYAL BAĞLANTILAR VE DEMANS: TEKNOLOJİNİN GÜCÜ

Sosyal izolasyon, demans riskini artıran önemli bir faktör. Nature Aging’de yayımlanan bir çalışma, sosyal katılımın, orta ve ileri yaşlarda demans riskini %30-50 oranında azalttığını gösterdi.

Teknoloji, sosyal medya platformları, video görüşmeleri ve çevrimiçi topluluklar aracılığıyla yaşlıların sosyal bağlarını güçlendirdi.

ABD’deki New York Üniversitesi’nden küresel sağlık profesörü Dr. Virginia Chang, “Çevrimiçi etkileşim, sosyal izolasyonu azaltarak bilişsel sağlığı destekliyor. Bir aile üyesine mesaj göndermek veya bir sosyal medya platformunda paylaşım yapmak bile beyin için faydalı” dedi.

CNN’de yayımlanan bir çalışma, düzenli internet kullanımının, yaşlılarda demans riskini azalttığını doğruladı. Çalışma, internet üzerinden e-posta gönderme, bilgi arama veya sosyal medya kullanma gibi aktivitelerin bilişsel rezerv oluşturduğunu gösterdi.

Avustralyalı nörolog Dr. Amit Sachdev, “Teknoloji, sosyal bağlantıları sürdürmenin yanı sıra, yeni beceriler öğrenmeyi teşvik ediyor. Bu, demans riskini azaltmada güçlü bir faktör” dedi.

BİLİŞSEL OYUNLAR VE DİJİTAL MÜDAHALELER: BEYNİ EĞİTMEK

Bilişsel oyunlar ve dijital eğitim programları, demans önlemede giderek daha fazla öne çıktı.

The Lancet’in FINGER çalışması, bilişsel eğitim, diyet, egzersiz ve damar sağlığı yönetimini içeren çok yönlü bir müdahalenin, bilişsel gerileme riskini azalttığını gösterdi. Bu çalışmada, bilgisayar tabanlı bilişsel eğitim, özellikle dikkat ve işlem hızı gibi alanlarda iyileşme sağladı.

Finlandiya’daki Helsinki Üniversitesi’nden nörolog Dr. Miia Kivipelto, “Bilişsel oyunlar, beynin farklı bölgelerini uyararak demans riskini azaltabilir. Ancak bu, dengeli bir yaşam tarzıyla birleştiğinde daha etkili” dedi.

Sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) gibi yeni teknolojiler de demans önlemede umut vadediyor. PMC’de yayımlanan bir makale, VR’nin bilişsel eğitim ve günlük yaşam aktivitelerinde yaşlılara destek sağladığını belirtti.

ABD’deki Stanford Üniversitesi’nden nörolog Dr. Walter Greenleaf, “VR, yaşlıların zihinsel ve fiziksel aktivitelerini teşvik eden immersif deneyimler sunuyor. Bu, demans riskini azaltmada yenilikçi bir yaklaşım” dedi.

DİJİTAL DESTEK ARAÇLARI: BAĞIMSIZLIĞI ARTIRIYOR

Teknoloji, yaşlıların günlük yaşamda bağımsızlığını artırarak demans riskini dolaylı yoldan azaltıyor.

Akıllı telefonlardaki hatırlatıcılar, GPS navigasyon sistemleri ve sağlık takip uygulamaları, bilişsel yükü hafifletiyor.

Biohackers Media’da yayımlanan bir çalışma, bu tür “dijital iskele” araçlarının, yaşlıların özerkliğini koruduğunu ve demans tanısı riskini azalttığını gösterdi.

Teksas Üniversitesi’nden nörolog Dr. Michael Scullin, “Dijital araçlar, yaşlıların günlük görevleri yönetmesine yardımcı olarak zihinsel stresi azaltıyor. Bu, bilişsel sağlığı destekleyen önemli bir faktör” dedi.

UZMANLARDAN ÖNERİLER: TEKNOLOJİYİ DENGELİ KULLANIN

Uzmanlar, teknolojinin demans önlemedeki faydalarının, dengeli ve bilinçli bir kullanım gerektirdiğini vurguladı. Dr. Sachdev, “Teknolojiyi eğlence, öğrenme ve sosyal bağlantı için kullanmak faydalı. Ancak aşırı ekran süresi, göz yorgunluğu veya sosyal izolasyona yol açabilir. Moderasyon anahtar” dedi.

Uzmanların önerileri şunlar:

Zihinsel olarak uyarıcı aktiviteler seçin: Strateji oyunları, bulmacalar veya yeni bir uygulama öğrenmek, beyin için egzersiz sağlar.

Sosyal medya ile bağlantıda kalın: Video görüşmeleri veya sosyal medya platformları, sosyal izolasyonu azaltır.

Dijital araçları kullanın: Hatırlatıcılar ve sağlık uygulamaları, günlük yaşamı kolaylaştırır.

Dengeli bir yaşam tarzı benimseyin: Teknoloji, egzersiz, sağlıklı beslenme ve düzenli sağlık kontrolleriyle desteklenmeli.

İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden nörolog Dr. Masud Husain, “Teknoloji, demans riskini azaltmada güçlü bir araç, ancak tek başına yeterli değil. Fiziksel aktivite ve sosyal etkileşimle birleştirildiğinde etkisi artar” diyor.

KALP SAĞLIĞI HAFTASI’NDA TEKNOLOJİYLE GELECEĞE BAKIŞ

Kalp Sağlığı Haftası, sadece kalp sağlığını değil, genel sağlığı korumanın önemini hatırlattı.

Teknoloji, yaşlılarda demans riskini azaltarak ve unutkanlığı geciktirerek bu hedefe katkıda bulundu.

Bilimsel çalışmalar, akıllı cihazların ve bilişsel oyunların, zihinsel dayanıklılığı artırdığını ve sosyal bağları güçlendirdiğini doğruladı.

Uzmanlar, teknolojinin bilinçli kullanımıyla, yaşlıların daha sağlıklı ve bağımsız bir yaşam sürebileceğini belirtti.