Yaz aylarının kavurucu sıcaklarında klimalar, serin bir nefes almak isteyenlerin vazgeçilmezi. Ancak uzmanlar, yanlış klima kullanımının lejyoner hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda alarm zillerini çalıyor.
Legionella pneumophila bakterisinin neden olduğu bu akciğer enfeksiyonu, özellikle bakımı yapılmayan klimaların filtresinde üreyerek solunum yoluyla bulaşıyor.
Peki, bu ölümcül riskten nasıl korunabiliriz? Uzmanlar, düzenli bakım ve doğru kullanımın hayati önem taşıdığını vurguladı.
LEJYONER HASTALIĞI NEDİR, NASIL BULAŞIR?
Lejyoner hastalığı, halk arasında “klima hastalığı” olarak bilinse de, yalnızca klimalardan değil, nemli ve sulu ortamlarda üreyen Legionella bakterisinden kaynaklanıyor. Bu bakteri, klimaların yanı sıra jakuziler, su depoları, duş başlıkları ve havalandırma sistemleri gibi ortamlarda da bulunabiliyor.
Bakteriyi taşıyan su damlacıklarının solunmasıyla akciğerlere yerleşen enfeksiyon, yüksek ateş, öksürük, nefes darlığı, kas ağrıları ve baş ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterdi. Daha ciddi vakalarda ishal, bilinç bulanıklığı ve duygu durum bozuklukları gibi semptomlar da ortaya çıkabildi.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne (CDC) göre, lejyoner hastalığı vakalarının %80’i Legionella pneumophila serogrup 1 bakterisinden kaynaklandı.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verileri ise her yıl dünya genelinde 50.000’den fazla vakanın rapor edildiğini, ancak gerçek sayının daha yüksek olabileceğini gösterdi. Hastalık, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlar, 50 yaş üstü bireyler, sigara içenler, diyabet hastaları ve kronik akciğer hastalığı olanlar için büyük risk taşıyor.
UZMAN GÖRÜŞLERİ: “BAKIM YAPILMAYAN KLİMALAR BAKTERİ YUVASI”
Göğüs Hastalıkları Uzmanları, lejyoner hastalığının erken teşhis ve tedavi edilmediğinde ölümcül olabileceğini belirtti:
“Klimaların filtreleri düzenli temizlenmezse, Legionella bakterisi için ideal bir üreme ortamı oluşur. Bu bakteriler, klima çalıştırıldığında ortama yayılarak solunum yoluyla akciğerlere ulaşır. Özellikle oteller, hastaneler ve ofis gibi kalabalık alanlarda bu risk daha yüksek.”
İngiltere’deki Imperial College London’dan enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Susan Hopkins ise, lejyoner hastalığının teşhisinin zorluğuna dikkat çekti:
“Semptomlar, zatürre ile karıştırılabilir. Bu nedenle kan testleri, idrar antijen testi ve akciğer görüntülemeleriyle doğru tanı konulmalı. Yanlış tedavi, hastalığın ilerlemesine neden olabilir.”
Hopkins, klimaların yanı sıra su sistemlerinin de düzenli olarak dezenfekte edilmesi gerektiğini vurguladı.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
The Lancet Infectious Diseases dergisinde yayımlanan bir çalışma, lejyoner hastalığı vakalarının %30’unun bakımı yetersiz havalandırma sistemlerinden kaynaklandığını ortaya koydu.
Araştırma, özellikle yaz aylarında klima kullanımının artmasıyla vaka sayılarında belirgin bir yükseliş olduğunu gösterdi. Ayrıca, Journal of Clinical Microbiology’de yayımlanan bir başka çalışma, Legionella bakterisinin 25–45°C arasındaki sıcaklıklarda hızla çoğaldığını ve klimaların nemli filtrelerinin bu bakteri için “mükemmel bir yuva” olduğunu doğruladı.
DOĞRU KLİMA KULLANIMI HAYAT KURTARIR
Uzmanlar, lejyoner hastalığından korunmak için klima kullanımında dikkat edilmesi gereken noktaları sıraladı:
Düzenli Bakım: Klima filtreleri her 3 ayda bir temizlenmeli veya değiştirilmelidir. Profesyonel servislerle yıllık bakım yapılmalı.
Sıcaklık Ayarı: Oda sıcaklığı 22–25°C arasında tutulmalı, aşırı soğutmadan kaçınılmalı.
Nem Kontrolü: Ortam nem oranı %40–60 arasında olmalı. Nemli ortamlar bakteri üremesini teşvik eder.
Doğal Havalandırma: Mümkünse klima yerine doğal havalandırma tercih edilmeli, klima kullanımında ortam sık sık havalandırılmalı.
Doğrudan Temastan Kaçınma: Klima havasının doğrudan yüze veya göğse üflemesi engellenmeli.
Doğru kullanıldığında klimalar, özellikle astım ve KOAH gibi kronik solunum yolu hastalığı olanlar için faydalı olabilir. Nem oranını düşürerek solunumu rahatlatır. Ancak, temizlik ve bakım ihmal edilirse, bu cihazlar birer sağlık tehdidine dönüşür.
ÖNLEM ALIN, SAĞLIĞINIZI KORUYUN
Sıcak yaz günlerinde serinlemek için klimalara sarılırken, sağlığınızı riske atmamak için basit ama etkili önlemler almak şart.
Uzmanların ortak mesajı net:
“Klimalarınızı düzenli temizletin, doğru kullanın ve lejyoner hastalığı gibi gizli tehlikelerden korunun.”
