Yaz aylarında sıvı tüketimi, vücudun sağlıklı kalması için hayati önem taşıyor. Peki, sudan sonra en çok tercih edilen içecekler olan çay ve kahve, su ihtiyacını karşılamada ne kadar etkili? Bilimsel araştırmalar ve yabancı uzmanların görüşleri, bu popüler içeceklerin yaz mevsimindeki rollerini aydınlattı.
Çay ve kahvenin sağlık üzerindeki etkileri, tüketim miktarları ve suyla kıyaslandığında nasıl bir yer tuttuğu, uzmanlar tarafından masaya yatırıldı.
ÇAY VE KAHVE: SU YERİNE GEÇER Mİ?
Yazın artan sıcaklıklar, vücudun sıvı ihtiyacını artırıyor. Günde en az 2-2,5 litre sıvı tüketimi önerilirken, çay ve kahvenin bu ihtiyacı karşılayıp karşılamayacağı uzun süredir tartışıldı.
Birmingham Üniversitesi’nden Dr. Sophie Killer’ın yaptığı bir araştırma, normal miktarda tüketilen çay ve kahvenin, vücudun su dengesini bozmadığını gösteriyor. Deneklere günde dört fincan kahve verilen çalışmada, bu kişilerin vücutlarındaki su miktarı, sadece su içenlerle aynı seviyede bulundu.
Dr. Killer, “Kafeinin idrar söktürücü etkisi abartılıyor. Normal tüketimde çay ve kahve, suyun yerini tutabilir” dedi.
Ancak, kafein tüketiminde sınırları aşmamak kritik. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), sağlıklı yetişkinler için günlük kafein alımını 400 mg ile sınırlandırıyor; bu, yaklaşık dört fincan filtre kahveye ya da sekiz fincan siyah çaya denk geliyor.
Hamile kadınlar için bu sınır 200 mg. Harvard Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Dr. Walter Willett, “Kafein, sınırlı tüketildiğinde sağlık için faydalı olabilir, ancak aşırıya kaçmak uykusuzluk, çarpıntı ve sinirlilik gibi sorunlara yol açabilir” uyarısında bulundu.
ÇAYIN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Çin ve Hindistan kökenli çay, siyah, yeşil ve oolong çeşitleriyle dünya genelinde sudan sonra en çok tüketilen içecek.
Çay, kateşinler gibi güçlü antioksidanlar içeriyor ve bu bileşenler, kalp damar hastalıkları, tip 2 diyabet ve bazı kanser türlerine karşı koruyucu etkiler sundu.
Londra Üniversitesi’nden Dr. Ian Grierson, “Yeşil çaydaki teanin bileşiği, serotonin ve dopamin seviyelerini düzenleyerek hafıza ve öğrenme becerilerini destekleyebilir” dedi. Ayrıca, çaydaki florürün diş çürüklerini önlemede etkili olduğu belirtildi.
Ancak, çay tüketiminde dikkatli olunmalı. Uzun süre demlenen çaylarda artan tanin, demir emilimini olumsuz etkileyebilir. Özellikle demir eksikliği olan bireylerin, yemeklerden hemen önce veya sonra çay içmekten kaçınması önerildi.
Dr. Willett, “Çayı uygun miktarda ve doğru zamanda tüketmek, sağlık yararlarını maksimize eder” diye ekledi.
KAHVE: ENERJİ Mİ, RİSK Mİ?
Kahve, kafein içeriğiyle uyanıklık ve odaklanma sağlarken, antioksidanlarıyla da sağlık dostu bir içecek olarak öne çıktı.
Harvard Tıp Okulu’ndan Dr. Sanjiv Chopra, “Kahve, enflamasyonu azaltarak kanser, obezite ve kalp hastalıkları riskini düşürebilir” dedi.
Araştırmalar, düzenli kahve tüketiminin rahim, karaciğer ve kolon kanseri risklerini azalttığını gösterdi.
Örneğin, kafeinli kahve, karaciğer kanseri riskini düşürmede daha etkili bulunurken, kafeinsiz kahve rahim kanseriyle bağlantılı riskleri azalttı.
Ancak kahvenin de sınırları var. Günde 400 mg’dan fazla kafein, migren, uykusuzluk ve çarpıntı gibi yan etkilere yol açabilir. Kaliforniya Üniversitesi’nin bir raporu, bir fincan kahvedeki buharın bile üç portakala eşdeğer antioksidan içerdiğini ortaya koyuyor. Yine de, kahvenin şekerli veya kremalı tüketimi, kalori alımını artırarak sağlık yararlarını gölgeleyebilir.
SU: HAYATIN TEMEL TAŞI
Uzmanlar, çay ve kahvenin suyun yerini tamamen alamayacağı konusunda hemfikir.Dahiliye uzmanları, “Çay ve kahve, kafein nedeniyle vücuttan su atımını artırabilir. Bu nedenle, su tüketimine öncelik verilmeli” dedi.
Su, böbreklerden zararlı maddelerin atılmasını sağlarken, kalp krizi riskini azaltmada da kritik bir rol oynadı.
Araştırmalar, yeterli su tüketenlerin, tüketmeyenlere kıyasla kalp krizi riskinin daha düşük olduğunu gösterdi.
YAZ AYLARINDA SIVI KAYBINI ÖNLEMEK İÇİN UZMANLAR ŞU ÖNERİLERDE BULUNDU
Sınırları bilin: Günde 2-3 fincan çay veya kahve, su kaybına yol açmadan tüketilebilir. Ancak, kafein alımınızı 400 mg ile sınırlayın.
Suya öncelik verin: Günde 2-2,5 litre su içmeye özen gösterin. Çay ve kahveyi, su tüketiminize ek olarak düşünün.
Sağlıklı seçimler yapın: Şekerli veya kremalı içeceklerden kaçının. Taze sıkılmış meyve suları, ayran veya maden suyu gibi alternatifleri tercih edin.
Zamanlamaya dikkat: Çayı yemeklerden bir saat önce veya sonra için, böylece demir emilimini engellememiş olursunuz.
DENGELİ TÜKETİM ANAHTAR
Bilimsel veriler, çay ve kahvenin yaz aylarında su ihtiyacını kısmen karşılayabileceğini gösteriyor, ancak suyun yerini tamamen alması mümkün değil.
Dr. Sophie Killer, “Vücudunuzu dinleyin ve sıvı alımınızı çeşitlendirin” önerisinde bulundu.
