Büyükşehir Belediyesinden yapılan açıklamaya göre, Makedonya Kralı Büyük İskender'in kumandanlarından Antigonius Monophthalmos tarafından milattan önce 316'da kurulan, Bitinya, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetinin izlerini taşıyan İznik'in her köşesinde tarihi eserler bulunuyor.
Bursa Büyükşehir Belediyesinin sponsorluğunda 2015'ten bu yana kazı çalışmalarının sürdüğü İznik Roma Tiyatrosu da Roma Dönemi'ne ait Anadolu'nun ayakta kalan en görkemli eserlerinden biri olarak varlığını koruyor.
Düz bir alana inşa edilerek tonozlarla yükseltilmesi nedeniyle mimari bakımdan Türkiye'deki tek örnek olan tiyatro, 2'nci yüzyılda Roma İmparatoru Trajan tarafından Bitinya Valisi olan tarihçi ve yazar Plinius'a yaptırıldı.
Bir dönem gladyatör dövüşlerine ev sahipliği yapan tiyatro, Hristiyanlığın ardından dini alan olarak kullanıldı. Tarihi yapı, 358, 362 ve 368 yıllarındaki büyük depremlerde zarar görmesi nedeniyle onarımlar geçirdi.
Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle ilk olarak 1980 yılında çalışmaların başladığı İznik Roma Tiyatrosu'ndaki kazılar, Bursa Büyükşehir Belediyesinin devreye girmesiyle 2015'ten itibaren Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü başkanlığındaki ekip tarafından sürdürüldü.
İznik'te yapımına Bitinya Dönemi'nde milattan önce 4'üncü yüzyılda başlanan ve antik yazarlardan Strabon'un verdiği bilgiye göre 2,5 kilometre uzunluğunda olan İznik surları, Kuzey Avrupa'da yaşayan barbar kavimlerden Gotların 258 yılındaki saldırıları sonrasında güçlendirilip uzatılarak bugünkü hali olan 4 ana ve 12 tali kapıyla 4 bin 970 metre uzunluğa ulaştırıldı.
Tarih boyunca yaşanan kuşatmalar ve büyük depremlere rağmen bugünlere ulaşan tarihi surlar ile İstanbul Kapı ve Yenişehir Kapı, Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle İznik Müzesi Başkanlığında Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edildi.
