İngiltere'nin Brentwood kentinde yaşayan 23 yaşındaki Alex Bowles arkadaşlarıyla eğlenceli bir gece geçirdi. Sabah uyandığında 'akşamdan kalma' olarak nitelendirilen sarhoşmuş giibi anlamsız hareketler yaptığını far etti. Dinlenince geçeceğini düşündü. Evlerindeki temizlikçi durumu fark ettiğinde ise hastaneye kaldırıldı.
Her yıl 6 milyon kişiyi öldüren hastalığın pençesine düşen genç kadının başına gelenler şaşkına uğrattı.
HER ŞEYİ EVE GELEN TEMİZLİKÇİ FARK ETTİ
23 yaşındaki Alex Bowles cumartesi sabahı gözünü açtığında şiddetli bir baş ağrısı hissediyordu. Genç kadın önceki gece arkadaşlarıyla eğlenmeye gitmiş ve alkol almıştı. Baş ağrısının sebebinin bu olduğunu düşünerek hafta sonunu evde dinlenerek geçirmeye karar verdi. Pazartesi de işe gidecek hali yoktu, istirahate devam etmek istedi. Kendine ne olduğunu anlamayan Alex Bowles'ın yaşadıklarının ‘akşamdan kalmalık’ olmadığını fark eden ise evine gelen temizlikçi oldu.
'Kafasının yarısı yokmuş' gibi hisseden Alex’in konuşurken sözlerini karıştırdığını ve anlamsız şeyler söylediğini fark eden yardımcısı genç kadının hastaneye kaldırılmasını sağladı. 4 gün boyunca kendini iyi hissetmeyen Alex'in temizlikçisi evine geldiğinde onun yardıma ihtiyacı olduğunu hemen anlamıştı.
Alex o anları şöyle anlatıyordu:
“Temizlikçimle sohbet etmeye başladım, mantıklı konuştuğumu düşünüyordum. Aslında geveliyor ve anlamsız konuşuyordum. Ben konuştukça temizlikçim daha çok endişelenmeye başladı. En sonunda da anneme haber vererek ambulans çağrılmasını sağladı.”
Sağlık görevlileri hızla Alex'in evine geldi. Bir şeylerin ciddi şekilde ters gittiğini anladılar ve onu hemen hastaneye götürdüler. Hastanede yaşadıklarıyla ilgili konuşan Alex Bowles, “Geldiğimde bazı gecikmeler oldu. Zaman geçtikçe durumum daha da kötüleşiyordu. Hastane zemininde pijamalarımla yatarken, tam bir karmaşa içindeydim. Sürekli oturmam söylendi ama fiziksel olarak yapamadım. Sonunda bana bir yatak verildi. Vardiyadaki doktorlar şiddetli bir baş ağrısı yaşadığımı düşündüler. Ancak şans eseri bir doktor eve gitmeden önce beyin tomografisi çektirmemi istedi. İşte ne varsa o zaman ortaya çıktı” dedi.
FELÇ GEÇİRMİŞ
Alex Bowles hem iskemik hem de hemorajik felç geçirmişti, beyninde pıhtı ve kanama vardı.
"İnmenin büyük ihtimalle birkaç şeyin birleşiminden kaynaklandığı söylendi:
1 ay önce Vegas'a yaptığım uzun mesafeli bir uçuş, ülseratif kolit için kullandığım ilaçlar ve doğum kontrol hapı" diyen Alex, bugün hâlâ kendisine yapılan basit şakaları bile anlamakta güçlük çekiyor, insanlarla sohbet ederken geride kalabiliyor. Bu hikâyede en çarpıcı olan ikinci detay ise Alex'in felç geçirmesinden 4 yıl sonra annesi Karen'ın de aynı şeyleri yaşaması oldu. Karen’ın da aynı kızı gibi başı ağrıyordu ve arkadaşı düzgün konuşmadığını fark etmişti. O zamanlar 53 yaşında olan Karen yaşadıklarıyla ilgili, “İnme geçirdiğimde sağ bacağımda ve kolumda zayıflık hissettim. Bir süre ailem ve arkadaşlarımın olduğunu hatırlayamadım ve kendime yemek yemeyi hatırlatmak için mutfağa notlar asmak zorunda kaldım. Hâlâ zorluklar yaşıyorum. Eğer yorulursam tökezleyebilirim çünkü sağ bacağım tembelleşiyor. Artık benim için her şey çok zorlu" dedi.
'TEMEL NEDENİ ÇEVRESEL FAKTÖRLER'
Dünya İnme Organizasyonu her yıl yaklaşık 14 milyon kişinin felç geçirdiğini, yaklaşık 6 milyon kişinin inme ya da inmeye bağlı komplikasyonlar nedeniyle hayatını kaybettiğini belirtiyor. 2018 yılından beri giderek artan inme oranları da her 0,8 saniyede 1 kişinin inme geçirdiğini ortaya koyuyor.
TAMAMEN İYİLEŞMEK MÜMKÜN MÜ?
Alex Bowles hastaneye kaldırılmadan önce düzgün okuyamıyor, yazamıyor ve konuşamıyordu. Bugün 32 yaşında olan Alex hâlâ yorgunluk yaşıyor ve söylenenleri, okuduklarını anlamakta problem çekiyor. Ölümle sonuçlanan çok sayıda inme vakası olabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Uludüz, vakalarda iyileşme ve ölüm oranlarını da değerlendirdi.
“İnme en sık ölüm nedenlerinden biridir. İnme sonrası ilk 1 ay içinde ölüm yüzde 30’lara varabiliyor. Acil müdahaleyle 3 kişiden biri kurtarılabilir ve 7 kişiden biri tamamen sağlığına kavuşabilir" diyen Uludüz, sözlerini şöyle noktaladı:
"İlk 1 yıl içinde 4 inme hastasından 1'i inmeye bağlı komplikasyonlar dediğimiz tablolarla kaybediliyor. Akciğer enfeksiyonları, beyin dokusu hasarının kötüleşmesi ile inmede ayrıca yaşla birlikte ölüm riskinin arttığını biliyoruz. Hemorajik inme olgularında ilk 30 günde ölüm oranı yüzde 40-50 civarındadır. Hastanın diğer komorbid hastalıkları inme riskini artırabilirken, erken müdahale bu riski ciddi oranda azaltır. İnme geçirmiş kişiler ilk 1 yıl içinde inmenin tekrarlaması açısından daha yüksek bir riske sahiptir. Bu açıdan özellikle yaşam şekli ve komorbid diğer hastalıklarının düzenlenmesi önem taşır. Egzersiz, sigara, alkol tüketiminden kaçınma, sağlıklı bir beslenme düzeni, tansiyon ve şeker düzeylerinin kontrolü, kilo ayarlanması gerekir. İnme geçiren kişilerde yaşadıkları travma yanı sıra fonksiyon kayıplarının varlığı duygusal ve psikolojik sorunları beraberinde getirir. Depresyon ve anksiyete bu hastalarda sıktır ve hızlıca tedavi edilmeli. Unutulmamalı ki inme hastalarının bir kısmı tamamen iyileşebilirken diğerleri kalıcı hasar ve engellilik yaşamak zorunda kalabilir. İyileşme ilk 6 ay içinde en hızlı gerçekleşir, zaman ilerledikçe iyileşme süreci daha zorlaşacaktır."
