Hong Kong, 9 Nisan 2025 – Çin-Grenadalı kripto para girişimcisi ve Tron platformunun kurucusu Justin Sun, sanat dünyasında yankı uyandıran bir hamleyle, İtalyan sanatçı Maurizio Cattelan’ın “Comedian” adlı eserini 6,2 milyon dolara satın aldıktan sonra, bu eserin merkezindeki muzu Hong Kong’da düzenlenen bir basın toplantısında yedi.

Sun’un bu eylemi, sanatın sınırları, tüketim kültürü ve dijital varlıkların doğası üzerine küresel bir tartışmayı ateşledi.

Geçtiğimiz hafta New York’taki Sotheby’s müzayedesinde, bir muzun duvara koli bandıyla yapıştırıldığı “Comedian” eseri için yedi teklif arasından sıyrılarak rekor bir fiyatla kazanan Sun, satın aldığı eseri bugün Peninsula Hong Kong otelinde basın mensupları ve davetlilerin önünde tüketti.

Muzun tadını “Diğer muzlardan çok daha iyi, gerçekten oldukça lezzetli” şeklinde yorumlayan Sun, bu eylemin eserin hikâyesine katkıda bulunduğunu savundu. “Bu basın toplantısında muzu yemek, sanatın bir parçası olabilir” dedi ve Cattelan’ın eserini “ikonik” olarak nitelendirdi.

Sun, konuşmasında soyut sanat ile kripto para teknolojisi arasında paralellikler kurdu.

“Comedian gibi eserler ve blockchain tabanlı varlıklar, fiziksel değil, fikri mülkiyet olarak internette var oluyor. Değerleri, insanların algısından geliyor” diyerek dijital çağın sanata etkisine dikkat çekti. Sun’un bu yorumu, eserin Art Basel Miami Beach’te ilk kez sergilendiğinde oluşturduğunu tartışmaları yeniden gündeme taşıdı.

UZMAN GÖRÜŞLERİ

Sanat tarihçisi ve New York Üniversitesi’nden Prof. Dr. Pepe Karmel, Sun’un eylemini “performans sanatının sınırlarını zorlayan bir hareket” olarak değerlendirdi.

“Cattelan’ın eseri zaten tüketim kültürünü sorguluyordu. Sun, bunu bir adım öteye taşıyarak eseri fiziksel olarak içselleştirdi. Bu, sanatın maddi ve manevi değeri üzerine güçlü bir yorum” dedi. Karmel, eserin orijinalinin bir sertifika ve talimatlar eşliğinde satıldığını, yani muzun kendisinin değil, fikrin değerli olduğunu vurguladı.

Londra’daki Sotheby’s Çağdaş Sanat Bölümü Direktörü Emma Baker ise olayı “sanat piyasasının çılgın ama büyüleyici bir anı” olarak nitelendirdi. Baker, “Sun’un muzu yemesi, eserin provokatif ruhunu tamamlıyor. Ancak bu, sanatın metalaşması konusunda da soru işaretleri doğuruyor” diye ekledi.

BİLİMSEL VE KÜLTÜREL BAĞLAM

Kültürel antropolog Dr. Helen Fisher, Sun’un eylemini modern toplumun maddi olmayan değerlere yönelişiyle ilişkilendirdi.

Fisher, “Kripto para ve NFT’ler gibi dijital varlıklar, fiziksel olmayan bir ekonomiyi temsil ediyor. Sun, bu muzu yiyerek hem bu trendi somutlaştırdı hem de sanatın tüketim nesnesine dönüşümünü gözler önüne serdi” dedi.

Fisher’a göre, bu olay, 21. yüzyılın sanat anlayışını yeniden şekillendirebilecek bir dönüm noktası olabilir.

Öte yandan, “Comedian” eseri daha önce de benzer olaylarla gündeme geldi.

Bir sanatçı, eseri sergiden kaldırıp yemiş ve bu hareketi “sanatın absürtlüğüne bir yanıt” olarak tanımlamıştı. Sun’un eylemi ise, 6,2 milyon dolarlık fiyat etiketiyle bu tartışmayı daha geniş bir boyuta taşıdı.

SUN’UN PLANLARI VE TEPKİLER

Sun, basın toplantısında eserin kökenine de değindi. Muzun, New York’ta bir sokak satıcısı olan Shah Alam’dan 25 sent gibi mütevazı bir fiyata alındığını öğrenen Sun, “Alam’a teşekkür etmek için standından 100 bin muz alıp dünya çapında ücretsiz dağıtacağım” dedi. Ancak Alam’ın standın sahibi değil, bir çalışanı olduğu biliniyor, bu da Sun’un jestinin uygulanabilirliğini sorgulatıyor.

Sanat ve kripto dünyasının kesişiminde bir simge haline gelen bu olay, Sun’un 30 milyon dolarlık World Liberty Financial yatırımını duyurduğu günle de çakıştı.

Kripto para topluluğunda tartışmalı bir figür olan Sun, bu hamlesiyle hem sanat hem de iş dünyasında adından söz ettirmeye devam ediyor.

“Comedian”ın üç edisyonundan biri Guggenheim Müzesi’ne bağışlanmışken, Sun’un sahip olduğu bu versiyon, onun yemesiyle bir kez daha tarihe geçti.

Sanatın değeri mi, yoksa bu değerin nasıl tüketildiği mi daha önemli? Bu soru, Sun’un son ısırığıyla birlikte yanıt beklemeye devam ediyor.