TÜİK, finansal yatırım araçlarının, aylık ve yıllık reel getiri oranlarını açıkladı. Kasım ayında ve son bir yıl içinde en fazla reel getiriyi altın sağladı. En fazla reel kaybı da, mevduat getirdi.

1.Mevduat;

Kasım ayında mevduatın aylık reel getirisi eksi yüzde 1 oldu. Yıllık reel getirisi ise eksi yüzde 29,19 oldu.

Şimdi mevduat faizleri arttı. Merkez Bankası ağırlıklı ortalama mevduat faizini yüzde 49,33 olarak açıkladı. 2024 TÜFE oran yüzde 70 tahmin ediliyor. Bu durumda yüzde 49,33 nominal faiz yüzde eksi 12,2 reel faiz demektir. Yani eğer MB gösterge faizini daha da artırmaz ise mevduat sahibi kaybetmeye ve TL’den kaçmaya devam edecektir.

2.Dolar-Euro;

Dolarda aylık reel getiri oranı eksi 0,47 yıllık reel getiri oranı eksi 4,99 oldu. Euro, Kasım ayında dolara karşı değer kazandığı için, Euro’nun aylık reel getiri oranı yüzde 1,8 ve yıllık reel getiri oranı da 0,76 oldu.

Aslında Merkez Bankası 2003 temel yılı ve TÜFE’ye göre, Kasım ayında TL dolara karşı yüzde 45 oranında daha düşük değerdedir. TL 2014 yılından beri dolara karşı değer kaybediyor. 2014 Kasım ayında MB TÜFE bazlı reel kur endeksi 107,05 idi. Yani bir dolar-bir Euro’dan oluşan döviz sepetine göre yüzde 7 oranında daha değerli idi. 2013’te başlayan FETÖ olayları güven sorunu yarattı ve TL kaybetmeye başladı. Arkasından FETÖ refleksi olarak otokrasi tırmandı, Hükûmet yanlışları da eklenince güven sorunu oluştu ve yabancı sermaye girişi zayıfladı. TL değer kaybetti. Kasım sonunda TL, değeri eksi yüzde 45 oldu. (Aşağıdaki tablo.)

TL değerinin bu kadar düşük olmasına rağmen hâlâ değer kaybetmemesi gerekir. Ancak hâlâ değer kaybediyor veya değerlenmiyor ise güven sorunu daha ağır basıyor demektir.

3-Altın;

Kasım ayında ve son bir yılda en fazla kazandıran finansal yatırım aracı oldu. Aylık yüzde 2, yıllık 10,19 oranında reel getiri sağladı.

Altının değer kazanmasının temel nedeni banknotlara olan güvenin düşmesidir. Dünyada savaşların artması da bu süreci hızlandırdı. Bu nedenle IMF de yeni bir sepet ve bu sepete bağlı Dünya para birimi oluşturmak istiyor. Bazı bankalar kripto para formülünü tartışıyor. Merkez bankaları da aynı nedenlerle rezervlerinde altın miktarını artırmak istiyor. Altına talep artıyor ve değer kazanıyor.

4-Borsa;

BİST 100 Endeksi Kasım ayında yüzde eksi 5,34 kayıp getirdi, yıllık 6,4 oranında reel getiri sağladı.

Yabancı sermaye borsayı etkiliyor. Borsada üçte iki oranında olan yabancı yatırım sermayesi üçte bire geriledi. Son haftada 376,4 milyar dolar yabancı yatırım sermayesi girdi. Borsada bir tahmin yapmak çok zordur. Yalnızca borsayı tartışan birden fazla TV var. Çok hızlı konuşan hanımlar var. Ben şahsen ne dediklerini anlamıyorum.

Bazı yıllar ve aylar finansal yatırım araçlarının reel getirileri arasında yüksek farklar olurdu. Bu defa kasım ayında aylık ve yıllık olarak yalnızca Mevduat faizi eksi reel getirileri farklı, yüksek oldu.