Eczacıların uyarısıyla gündeme gelen yanlış ve fazla dozda antibiyotik kullanımının ölümcül sonuçları, bilim dünyasını alarma geçiriyor.
Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonlarla mücadelede hayat kurtarıcı olsa da, bilinçsiz tüketim ciddi sağlık sorunlarına ve hatta ölümlere yol açabiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, antibiyotik direnci küresel bir sağlık krizi olarak her yıl milyonlarca insanın hayatını tehdit ediyor.
Uzmanlar, doktor reçetesi olmadan kullanılan antibiyotiklerin bağışıklık sistemini zayıflattığını, organ hasarına sebep olduğunu ve bakterilerin tedaviye direnç geliştirmesine zemin hazırladığını vurguladı.
Uzmanlar, vatandaşların sıkça düştüğü bir hataya dikkat çekti:
“Arkadaşıma iyi geldi, bana da iyi gelir düşüncesiyle antibiyotik kullanmak son derece tehlikeli. Gereksiz veya yanlış antibiyotik kullanımı, vücut sistemlerini bozuyor, bağışıklığı düşürüyor ve ciddi yan etkilere yol açıyor.”
Tedavi mi tehlike mi? Antibiyotiklerin karanlık yüzü
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR ALARM VERİYOR
The Lancet’te yayımlanan bir çalışma, antibiyotik direncinin küresel çapta 1.27 milyon ölümü doğrudan tetiklediğini ortaya koydu.
Araştırmacılar, yanlış ve aşırı antibiyotik kullanımının bakterilerin direnç geliştirmesine neden olduğunu ve bu durumun basit enfeksiyonların bile tedavi edilemez hale gelmesine yol açtığını belirtti.
DSÖ, 2050 yılına kadar antibiyotik direncine bağlı ölümlerin yılda 10 milyona ulaşabileceği uyarısında bulundu.
Antibiyotiklerin yanlış kullanımı sadece dirençle sınırlı kalmadı.
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Paul Auwaerter, “Antibiyotikler, bağırsaklardaki faydalı bakterileri yok ederek bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Ayrıca, yüksek dozda veya uzun süreli kullanım karaciğer ve böbrek yetmezliği gibi ölümcül komplikasyonlara yol açabilir” dedi.
Auwaerter, özellikle sefalosporin ve penisilin grubu antibiyotiklerin alerjik reaksiyonlara, hatta anafilaksiye neden olabileceğini vurguladı.
UZMANLARDAN KRİTİK UYARILAR
Türkiye’de antibiyotik tüketimi, Avrupa’da ilk sırada yer alıyor ve ilaç harcamalarının yaklaşık %35’ini oluşturdu.
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanları, bu durumu “toplum sağlığı için bir felaket” olarak nitelendiriyor. Uzmanlar, “Antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlarda etkilidir. Grip, soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlarda kullanılması tamamen faydasızdır ve zararlıdır. Vatandaşlarımız her ateş veya öksürükte antibiyotik talep etmemeli, doktorlar da baskıya boyun eğmemeli” dedi.
Uzmanlardan çocuklar için antibiyotik uyarısı! Özellikle bu hastalıklarda görülüyor
İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden mikrobiyolog Prof. Dr. Laura Piddock, antibiyotik direncinin küresel sağlık sistemlerini çökertebileceği uyarısında bulundu:
“Yanlış antibiyotik kullanımı, hastanelerde tedavi süresini uzatıyor, maliyetleri artırıyor ve ölüm oranlarını yükseltiyor. Bakteriler, direnç geliştirdikçe elimizdeki ilaçlar işe yaramaz hale geliyor.”
Piddock, özellikle yoğun bakım ünitelerinde dirençli bakterilerin ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti.
Mikroplara karşı dört doğal silah! Doğanın antibiyotikleri
ÖLÜMCÜL RİSKLER VE YAN ETKİLER
Yanlış veya aşırı dozda antibiyotik kullanımının yol açabileceği riskler, uzmanlar tarafından şu şekilde sıralandı:
Antibiyotik Direnci: Bakteriler, sık ve yanlış kullanım sonucu antibiyotiklere karşı direnç geliştirdi. Bu, enfeksiyonların tedavi edilememesine ve ölümcül sonuçlara yol açıyor.
Bağışıklık Sistemi Zayıflaması: Antibiyotikler, bağırsak florasındaki faydalı bakterileri yok ederek bağışıklık sistemini çökertiyor.
Organ Hasarı: Yüksek dozda veya uzun süreli kullanım, karaciğer ve böbrek yetmezliğine neden olabiliyor. Akut böbrek yetmezliklerinin %20’si ilaç kaynaklı.
Anafilaksi: Alerjik reaksiyonlar, özellikle penisilin türevlerinde sık görülüyor ve tedavi edilmezse ölümcül olabiliyor.
Metabolik Sorunlar: Çocukluk çağında fazla antibiyotik kullanımı, obezite ve diyabet riskini artırıyor.
Eczacılar, vatandaşları bilinçlendirmek için önerilerde bulundu:
“Antibiyotikler, doktor reçetesine uygun dozda ve sürede kullanılmalı. Tedavi yarıda bırakılmamalı, çünkü bu, bakterilerin direnç geliştirmesine neden olur. Ayrıca, buzdolabında saklanması gereken ilaçlar için soğuk zincir kurallarına uyulmalı. Aksi takdirde ilaç etkisini kaybeder.”
TOPLUM BİLİNCİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Uzmanlar, antibiyotik kullanımında toplum bilincinin artırılmasının hayati olduğunu vurguladı.
Uzmanlar, “Hekimlerin, hastaların ve eczacıların iş birliği şart. Gereksiz antibiyotik kullanımı sadece bireyi değil, tüm toplumu etkiliyor” dedi. Akova, sağlık okuryazarlığının artırılması ve halkın bilinçlendirilmesi gerektiğini belirtti.
DSÖ, “Akılcı İlaç Kullanımı” kampanyalarıyla bu soruna çözüm aradı.
Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı, reçetesiz antibiyotik satışını yasaklayarak önemli bir adım attı. Ancak, uzmanlar, hastaların hekimlere baskı yapmaktan vazgeçmesi ve kendi kendine ilaç kullanma alışkanlığını terk etmesi gerektiğini söyledi.
Antibiyotikler doğru kullanıldığında hayat kurtarıyor, ancak yanlış ellerde ölümcül bir silaha dönüşebildi.
Uzmanlar, “Doktorunuza danışmadan asla antibiyotik kullanmayın” mesajını yineledi.
