Çölyak hastalığı, gluten proteinine karşı bağışıklık sisteminin anormal tepkisiyle ortaya çıkan kronik bir otoimmün rahatsızlık.
Buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten, çölyak hastalarının ince bağırsaklarında hasara yol açarak besin emilimini engeller. Ancak, son yıllarda karabuğday, glutensiz yapısı ve besleyici özellikleriyle çölyak hastaları için bir umut ışığı haline geldi.
Türkiye’de ve dünyada yapılan bilimsel çalışmalar, karabuğdayın yalnızca bir alternatif değil, aynı zamanda sağlık açısından güçlü bir besin kaynağı olduğunu gösterdi.
KARABUĞDAY: DOĞAL VE GLUTENSİZ BİR HAZİNE
Karabuğday, tahıl benzeri bir bitki olmasına rağmen buğday ailesinden değildir ve doğal olarak gluten içermez. Bu özellik, çölyak hastaları için onu ideal bir besin haline getirdi.
Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’nde yayımlanan bir makalede, karabuğdayın mısır ve pirinçle birlikte çölyak hastalığını tetiklemeyen güvenli gıdalar arasında yer aldığı belirtildi.
Karabuğday, yüksek lif, protein, magnezyum, demir ve B vitamini içeriğiyle yalnızca çölyak hastaları için değil, sağlıklı beslenme arayışında olanlar için de değerli bir seçenek.
İspanya’daki Valencia Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Prof. Dr. Carlo Catassi, karabuğdayın çölyak hastaları için beslenme planlarında önemli bir yer tuttuğunu vurguladı. Catassi, “Karabuğday, glutensiz diyetin sıkça yol açtığı lif ve mikro besin eksikliklerini telafi etme potansiyeline sahip. Aynı zamanda antioksidan içeriğiyle bağışıklık sistemini destekliyor” dedi. Bu görüş, karabuğdayın yalnızca bir dolgu malzemesi olmadığını, aynı zamanda sağlık üzerindeki olumlu etkilerinin bilimsel olarak kanıtlandığını gösterdi.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Karabuğdayın çölyak hastaları için faydaları, uluslararası bilimsel çalışmalarla da desteklendi.
Polonya’daki Poznań Üniversitesi’nden Dr. Juan Antonio Giménez-Bastida’nın yayımladığı bir araştırmada, karabuğdayın glutensiz ürünlerin besin değerini artırdığı ve bağırsak sağlığını desteklediği belirtildi.
Çalışma, karabuğdayın yüksek flavonoid içeriği sayesinde anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğunu ve çölyak hastalarında sık görülen bağırsak iltihaplanmasını azaltabileceğini gösterdi.
Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Birliği (ESPGHAN), çölyak hastalarının diyetlerinde karabuğday gibi glutensiz tahılların düzenli olarak yer almasını önerdi.
ESPGHAN’ın raporunda, karabuğdayın lif ve mikro besin eksikliklerini önlemede etkili bir seçenek olduğu vurgulandı.
UZMANLARDAN ÇÖLYAK HASTALARINA TAVSİYELER
Beslenme ve diyetetik uzmanları, çölyak hastalarının karabuğdayı diyetlerine dahil ederken dikkatli olmaları gerektiğini belirtti:
“Karabuğday, glutensiz olmasına rağmen, işlenmiş ürünlerde çapraz bulaşma riskine karşı dikkatli olunmalı. Sertifikalı glutensiz ürünler tercih edilmelidir.”
ABD’deki Columbia Üniversitesi’nden gastroenterolog Dr. Peter H.R. Green ise çölyak hastalarının yalnızca karabuğdaya değil, genel olarak dengeli bir glutensiz diyete odaklanması gerektiğini söyledi:
“Karabuğday, çölyak hastaları için harika bir seçenek, ancak tek başına yeterli değil. Sebzeler, baklagiller ve diğer glutensiz tahıllarla zenginleştirilmiş bir diyet, uzun vadeli sağlık için kritik.”
ÇÖLYAK HASTALARI İÇİN YENİ BİR UMUT
Karabuğday, çölyak hastalarının yaşam kalitesini artırmada önemli bir rol oynadı. Hem bilimsel araştırmalar hem de uzman görüşleri, bu besinin yalnızca bir gıda olmadığını, aynı zamanda sağlıklı bir yaşam tarzının parçası olduğunu kanıtladı.
Çiftçilerin ve bilim insanlarının ortak çabaları, çölyak hastalarının sofralarına sağlık ve lezzet taşımaya devam edecek.
