Leonardo da Vinci’ye atfedilen ve 2017 yılında 450,3 milyon dolara satılarak tarihin en pahalı sanat eseri unvanını kazanan Salvator Mundi (Dünyanın Kurtarıcısı) tablosu, bir kez daha küresel sanat gündeminin merkezinde.

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da sergileneceğine dair söylentiler, sanat dünyasında heyecan ve tartışma oluşturacak, tablonun nerede olduğu ve kimin elinde bulunduğu sorularına yanıt aranmaya devam ediyor.

New York’ta Christie's müzayede evinde rekor fiyata satılan tablo, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın kuzeni Bader bin Abdullah aracılığıyla satın alındığı iddialarıyla gündeme gelmişti. Ancak satışın ardından tablo adeta sırra kadem bastı.

Sanat dünyası, bu 500 yıllık eserin akıbetini merak ederken, Riyad’da yeni bir müzede sergileneceğine dair söylentiler alevlendi. Peki, bu gizemli tablo gerçekten Riyad’ın duvarlarını mı süsleyecek, yoksa başka bir yerde mi saklanıyor? İşte tüm detaylar...

New Orleans’ta bir müzayedede yalnızca 1.175 dolara satılan tablo, New Yorklu sanat tacirleri Dr. Robert Simon ve Alexander Parish tarafından satın alınmış, restorasyon uzmanı Dianne Modestini’nin yıllarca süren çalışmasıyla Leonardo da Vinci’ye atfedilmişti. Ancak tablonun orijinalliği, sanat dünyasında hâlâ tartışma konusu.

Oxford Üniversitesi’nden sanat tarihçisi Martin Kemp, tablonun “Leonardo’nun kendine özgü tuhaf zarafetine sahip” olduğunu savunurken, Leipzig Üniversitesi’nden Frank Zöllner gibi bazı uzmanlar, eserin Leonardo’nun atölyesinden çıkmış olabileceğini, ancak doğrudan onun fırçasından çıkmadığına inanıyor.

Tablonun 2017’deki rekor satışından sonra Abu Dabi’deki Louvre Müzesi’nde sergileneceği duyurulmuştu. Ancak bu plan gerçekleşmedi ve 2019’da Paris’teki Louvre Müzesi’nin Leonardo’nun 500. ölüm yıldönümü için düzenlediği sergide de tablo yer almadı.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın tablonun Mona Lisa ile aynı odada sergilenmesi talebi, Louvre tarafından reddedildi. Bu olay, tablonun sadece sanatsal değil, aynı zamanda jeopolitik bir simge haline geldiğini gözler önüne serdi.

RİYAD SÖYLENTİLERİ VE SANAT DÜNYASININ TEPKİSİ

Son günlerde, Salvator Mundi’nin Riyad’da yeni açılacak bir müzede sergileneceğine dair söylentiler, sanat dünyasında dalgalanmalara yol açtı. Suudi Arabistan’ın kültürel atılımları kapsamında, Riyad’daki sanat yatırımları dikkat çekiyor. Ülke, Vision 2030 projesiyle kültürel mirasını güçlendirmeyi ve turizmi artırmayı hedefliyor. Ancak tablonun Riyad’da sergileneceğine dair resmi bir doğrulama henüz yapılmadı.

Sanat tarihçisi ve The Last Leonardo kitabının yazarı Ben Lewis, BBC’ye yaptığı açıklamada, “Tablonun nerede olduğu, bir dedektif romanını aratmayacak kadar karmaşık. Riyad’da ortaya çıkarsa, bu hem sanatsal hem de siyasi bir dönüm noktası olur” dedi.

Bazı gözlemciler, tablonun Suudi Arabistan’da bir yerde kilit altında tutulduğunu ya da Veliaht Prens’in özel yatında saklandığını öne sürüyor. Cenevre’de vergiden muaf bir depoda olabileceği iddiaları da mevcut. Kayıp Leonardo belgeselinin yapımcısı Andreas Dalsgaard, “Tablonun gizemi, onun değerini ve çekiciliğini artırıyor. Riyad’da sergilenirse, bu, Suudi Arabistan’ın küresel sanat sahnesinde bir güç gösterisi yapma çabası olarak görülebilir” yorumunda bulundu.

BİLİMSEL TARTIŞMALAR VE TABLONUN ORİJİNALLİĞİ

Salvator Mundi’nin Leonardo’ya ait olup olmadığı, bilimsel tartışmaların da odağında. Tablo, 2005’teki keşfinden sonra Dianne Modestini tarafından restore edilirken, İsa’nın başparmağındaki detaylar ve dudak kıvrımları gibi özellikler, Leonardo’nun tarzına işaret etse de, bazı uzmanlar tablonun büyük ölçüde restore edildiğini ve orijinal halinden uzaklaştığını savunuyor. Londra’daki National Gallery’nin eski küratörü Luke Syson, sergide tablonun Leonardo’ya ait olduğunu desteklerken, ArtWatch UK’den Michael Daley, “Tabloda Leonardo’nun figürlerindeki derinlik ve ifade eksik” diyerek şüphelerini dile getirdi.Bilimsel analizler, tablonun pigment ve ahşap panelinin 16. yüzyıl İtalya’sına uyduğunu gösterse de, kristal kürenin optik doğruluğu konusundaki eksiklikler tartışma yaratıyor. Leonardo biyografisi yazarı Walter Isaacson, tablodaki kürenin bilimsel hassasiyetten yoksun olduğunu ve bu durumun Leonardo’nun bilimle sanatı birleştirme alışkanlığına ters düştüğünü belirtiyor.

RİYAD’DA YENİ BİR BAŞLANGIÇ MI? EĞER SALVATOR

Mundi gerçekten Riyad’da sergilenecekse, bu, Suudi Arabistan’ın sanat dünyasındaki iddiasını güçlendirmek için attığı cesur bir adım olabilir. Ancak tablonun orijinalliği, restorasyon süreci ve siyasi bağlantıları, sanatseverlerin ve uzmanların kafasında soru işaretleri yaratmaya devam ediyor. Paris Louvre Müzesi’nin eski küratörü Jean-Pierre Cuzin, “Tablonun nerede olduğu kadar, nasıl sergileneceği de önemli. Eğer Riyad’da ortaya çıkarsa, bu, eserin hikayesine yeni bir bölüm ekler” diyor.Sanat dünyası, Dünyanın Kurtarıcısı’nın gizemini çözmek için nefesini tutmuş beklerken, Riyad’daki olası bir sergi, bu 450 milyon dolarlık eserin sır perdesini aralayabilir mi? Yoksa tablo, dedektif romanlarını aratmayan hikayesiyle bir süre daha kayıp mı kalacak? Soruların yanıtları, sanat tarihinin en pahalı ve en tartışmalı eserinin geleceğini belirleyecek.