Dolunayın insanların uyku düzenini altüst ettiği yönündeki yaygın inanış, bilim dünyasının kapsamlı araştırmalarıyla doğrulandı. Yabancı uzmanlarca gerçekleştirilen çalışmalar, göksel komşumuzun, yapay ışık kaynaklarına rağmen uyku süresini kısalttığını ve uyku kalitesini düşürdüğünü gösterdi.
Yüzyıllardır süregelen "dolunay uykuyu kaçırır" görüşü, bilimsel kanıtlarla sağlam bir zemine oturdu. Avrupa ve Amerika’da farklı gruplar üzerinde yapılan araştırmalar, Ay'ın evrelerinin insan sirkadiyen ritmi üzerinde halen etkili olduğunu gözler önüne serdi.
DERİN UYKUDA %30 AZALMA
Konuyla ilgili en çok atıf yapılan çalışmalardan birine imza atan İsviçreli uzman Dr. Christian Cajochen ve ekibi, Basel Üniversitesi’nde gerçekleştirdikleri analizlerde çarpıcı sonuçlara ulaştı.
Dr. Cajochen, Current Biology dergisinde yayımlanan bulgularında, dolunay döneminde gönüllülerin gece ortalama 20 dakika daha az uyuduğunu, uykuya dalma süresinin 5 dakika uzadığını ve en önemlisi, beynin dinlenmesi için kritik öneme sahip derin uyku süresinin yüzde 30 oranında azaldığını ifade etti.
Araştırmacılar dolunay evresinde vücudu uykuya hazırlayan doğal hormon olan melatonin seviyesinin de düştüğünü belirledi.
Dr. Cajochen, bu durumun, insanlarda hala var olabilecek biyolojik bir 'Ay saati' veya tarih öncesi dönemlerden kalan evrimsel bir adaptasyon olabileceğini sözlerine ekledi.
ELEKTRİKLİ IŞIĞA RAĞMEN ETKİLİ
Başka bir dikkat çekici çalışma ise, Arjantin’deki kırsal topluluklardan Seattle’daki şehirli üniversite öğrencilerine kadar farklı yaşam koşullarına sahip grupları kapsadı.
Washington Üniversitesi’nden Horacio de la Iglesia liderliğindeki ekip, elektrik erişimi kısıtlı bölgelerde yaşayanların yanı sıra, yapay ışığa tam maruz kalan şehir sakinlerinin bile dolunay öncesindeki 3 ila 5 günde daha geç yatağa girdiğini ve daha az uyuduğunu tespit etti.
Dr. De la Iglesia, bu durumun, atalarımızın dolunay ışığında daha fazla avlanmak veya sosyalleşmek için uyanık kalma eğiliminin bir kalıntısı olabileceği değerlendirmesini dile getirdi.
Tüm uzmanlar Ay’ın etkisinde hemfikir olmadı. Florida Üniversitesi'nden nörolog ve uyku tıbbı uzmanı Dr. Brandon R. Peters, Ay'ın uykuyu etkilediğine dair kanıtlar bulunsa da, bu etkinin bireyden bireye değiştiğini ve modern yaşamdaki yapay ışık kaynaklarının etkisinin Ay'ınkinden çok daha güçlü olabileceğini vurguladı.
Uzmanlar, dolunayın yol açtığı uyku bozukluklarının genellikle küçük çaplı olduğunu ve kişinin Ay'ın kendisini etkileyeceği beklentisinin bile psikolojik olarak uykusuzluğa neden olabileceğini, bu nedenle uykusuzluk çekenlerin öncelikle yapay ışık kaynaklarından uzak durmasını tavsiye etti.
