El hijyeni, günlük yaşamda sıkça vurgulanan bir alışkanlık olsa da, çoğu zaman yeterince önemsenmedi. Oysa bilim dünyası, düzenli ve doğru el yıkamanın yalnızca enfeksiyon hastalıklarını önlemekle kalmadığını, aynı zamanda yaşam süresini uzatmada kritik bir rol oynadığını göstedi. Grip, zatürre, hastane kaynaklı enfeksiyonlar ve hatta antimikrobiyal direnç gibi küresel sağlık sorunlarıyla mücadelede el hijyeni, basit ama etkili bir savunma hattı oluşturdu.
UZMAN GÖRÜŞLERİ: EL HİJYENİ HAYAT KURTARIYOR
Ellerimiz, mikroorganizmaların en kolay yayıldığı alanlardan biri. Doğru el yıkama, özellikle hastane ortamında ölümcül olabilen enfeksiyonların önüne geçebilir. Bu basit alışkanlık, yaşam süresini doğrudan etkileyen bir faktör.
Özellikle Covid-19 pandemisi sırasında el hijyeninin küresel çapta farkındalığının arttığını, ancak bu alışkanlığın süreklilik kazanması gerektiğini vurguladı.
Uluslararası alanda da el hijyeni konusundaki görüşler benzer. ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden enfeksiyon kontrol uzmanı Dr. Lisa Maragakis, The Lancet Infectious Diseases’te yayımlanan bir çalışma, el hijyenine uyumun hastane kaynaklı enfeksiyonları %40 oranında azalttığını gösterdi. Bu, sadece bireysel değil, toplumsal sağlık için de kritik bir kazanım. Maragakis, özellikle yoğun bakım ünitelerinde el hijyeninin, hastaların hayatta kalma oranlarını artırdığını ekledi.
BİLİMSEL VERİLER: EL HİJYENİ VE YAŞAM SÜRESİ
El hijyeninin sağlık üzerindeki etkilerini inceleyen çok sayıda araştırma, bu alışkanlığın yaşam süresine katkısını net bir şekilde ortaya koydu.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) raporuna göre, el hijyeni uygulamalarının yaygınlaşması, küresel çapta her yıl yaklaşık 1 milyon hastane kaynaklı enfeksiyonun önüne geçti. Ayrıca, Journal of Hospital Infection’da yayımlanan çalışması, düzenli el yıkamanın solunum yolu enfeksiyonlarını %25, ishal kaynaklı hastalıkları ise %30 azalttığını gösterdi. Bu hastalıklar, özellikle çocuklarda ve yaşlılarda yüksek ölüm oranlarıyla ilişkilendirildi.
Tül ve perde nasıl yıkanır? Tül perde yıkamanın püf noktaları nelerdir?
El hijyeninin yaşam süresine etkisi, özellikle antimikrobiyal direnç (AMR) gibi küresel tehditlerle mücadelede de belirgin. DSÖ’nün verilerine göre, antimikrobiyal direnç nedeniyle her yıl 1,3 milyon kişi hayatını kaybediyor. İngiltere’deki Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’ndan Prof. Dr. Alison Holmes, “El hijyeni, enfeksiyonların yayılmasını engelleyerek antibiyotik kullanımını azaltıyor. Bu, dirençli bakterilerin oluşumunu yavaşlatıyor ve uzun vadede yaşam beklentisini artırıyor” dedi.
DOĞRU EL YIKAMA NASIL OLMALI?
Uzmanlar, el hijyeninin etkili olabilmesi için doğru tekniklerin uygulanması gerektiğini vurguladı.
Ellerinizi en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkamak, mikropların %99’unu ortadan kaldırabilir. Alkol bazlı el dezenfektanları da etkili, ancak sabun ve suyun yerini tam anlamıyla tutamaz. Azap, özellikle yemek öncesi, tuvalet sonrası ve toplu taşıma kullanımı gibi durumlarda el hijyenine özen gösterilmesi gerektiğini ekledi.
DSÖ’nün el yıkama rehberine göre, doğru el hijyeni şu adımları içerdi:
-Elleri ıslatın ve yeterli miktarda sabun uygulayın.
-Avuç içlerini, parmak aralarını, tırnak altlarını ve bilekleri ovarak temizleyin.
-En az 20 saniye boyunca yıkayın.
-Temiz bir havlu veya tek kullanımlık kağıt havluyla kurulayın.
TOPLUMSAL FARKINDALIK VE ÖNERİLER
El hijyeninin yaşam süresine katkısı, yalnızca bireysel değil, toplumsal düzeyde de önem taşıyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nden (CDC) Dr. Benedetta Allegranzi, “Okullarda, iş yerlerinde ve sağlık tesislerinde el hijyeni eğitimleri, enfeksiyon hastalıklarının yayılımını azaltmada kritik bir rol oynuyor. Toplumların bu alışkanlığı benimsemesi, küresel sağlık hedeflerine ulaşmada önemli bir adım” dedi.
Türkiye’de de el hijyeni farkındalığını artırmak için çeşitli kampanyalar yürütüldü.
Sağlık Bakanlığı’nın “Temiz Eller, Sağlıklı Gelecek” kampanyası, özellikle çocuklara ve sağlık çalışanlarına yönelik eğitimlerle el yıkama alışkanlığını güçlendirmeyi hedefledi.
El hijyeni, maliyeti düşük ama etkisi yüksek bir halk sağlığı önlemi. Herkesin bu alışkanlığı günlük rutinine entegre etmesi gerekiyor.
BASİT ALIŞKANLIK, BÜYÜK ETKİ
El hijyeni, basit bir alışkanlık gibi görünse de, enfeksiyon hastalıklarını önleyerek yaşam süresini uzatmada kritik bir rol oynadı. Uzmanlar, bu alışkanlığın hem bireysel hem de toplumsal düzeyde yaygınlaşmasının, küresel sağlık sorunlarıyla mücadelede önemli bir adım olduğunu vurguladı.
Oxford Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sarah Walker, “Ellerinizi yıkamak, sadece kendinizi değil, çevrenizdekileri de korur. Bu, sağlıklı bir toplumun temel taşlarından biri” dedi.
SAĞLIĞINIZI VE SEVDİKLERİNİZİ KORUMAK İÇİN ŞU ADIMLARI UNUTMAYIN:
-Ellerınızı düzenli olarak sabun ve suyla yıkayın.
-Toplu alanlarda el dezenfektanı kullanın.
-Çocuklarınıza el hijyeni alışkanlığı kazandırın.
-Sağlık çalışanlarının el hijyenine uyumunu destekleyin.
