Uyuz, halk arasında "kaşıntı hastalığı" olarak bilinen ve ciltte ciddi rahatsızlıklara yol açabilen bir deri hastalığı.
Sarcoptes scabiei adlı parazit, insan derisinde yuvalanarak kaşıntı, döküntü ve iltihaplanmalara neden olur.
Uyuz, hem bireysel hem de toplumsal sağlık açısından önemli bir sorun teşkil edebilir. Özellikle kapalı alanlarda, evde veya kalabalık ortamlarda hızla yayılabilen bu hastalık, çoğu zaman fark edilmeden bulaşabilir.
UYUZ NASIL BULAŞIR?
Uyuz, başlıca doğrudan cilt temasıyla bulaşır. Bu, aynı yatakta uyuma, cilt teması yapma veya ortak eşyaları kullanma yoluyla gerçekleşebilir. Ayrıca, Sarcoptes scabiei adlı parazit, insanlar arasında kolayca yayılabilen bir mikroskobik canlı. Evdeki bir kişi uyuz olduğunda, diğer aile üyelerinin de enfekte olma riski yüksek. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, uyuzun daha hızlı yayılmasından dolayı daha büyük risk altında.
Dermatoloji uzmanı Dr. Ceyda Yılmaz, "Uyuz, genellikle cilt teması yoluyla bulaşır. Parazit deriye girdikten sonra, kaşıntı ve döküntüler ortaya çıkana kadar birkaç gün sürebilir. Bu yüzden, uyuzun ilk belirtileri görüldüğünde hemen tedavi edilmesi gerekmektedir" dedi.
UYUZUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uyuzun en yaygın belirtisi yoğun kaşıntıdır. Kaşıntı özellikle gece saatlerinde şiddetini artırabilir.
Diğer belirtiler ise şunlardır:
- Kırmızı döküntüler: Uyuz paraziti cilt altına yerleştiğinde, ciltte küçük kırmızı lekelere veya kabarcıklara neden olabilir.
- Kabarcıklar ve yaralar: Kaşıntıya bağlı olarak, ciltte kabarcıklar oluşabilir ve bunlar zamanla yaralara dönüşebilir.
- Ciltte ince çizgiler: Uyuz paraziti, cilt altına yerleşirken, çizgiler veya tünel benzeri yapılar bırakabilir.
- Vücutta yayılma: Genellikle parazit, ellerin arasındaki bölgeler, dirsekler, bilekler, karın, kasıklar, ve genital bölge gibi vücudun sıcak ve nemli bölgelerinde bulunur.
Dermatolog Dr. Selin Demirtaş, "Uyuzun erken belirtileri, genellikle hafif kaşıntı ve küçük döküntülerle başlar. Ancak tedavi edilmediğinde bu belirtiler hızla yayılır ve daha şiddetli hale gelir. Özellikle gece yatarken artan kaşıntılar, uyuzun en belirgin işaretidir" şeklinde açıklamada bulundu.
UYUZ TEDAVİSİ: NE YAPILMALI?
Uyuz tedavisi, genellikle topikal (deriye uygulanan) ilaçlarla yapılır. Permetrin kremi, uyuz tedavisinde yaygın olarak kullanılan ve etkili bir tedavi seçeneği. Bu krem, parazitin öldürülmesini sağlar ve kaşıntıyı hafifletir. Ayrıca, ivermektin gibi ağız yoluyla alınan ilaçlar da bazı vakalarda kullanılabilir. Tedavi sırasında, hasta kişinin cildi ve eşyaları dezenfekte edilmeli, tüm aile bireyleri aynı anda tedavi edilmeli.
Enfeksiyon hastalıkları uzmanları, "Uyuz tedavisinde kullanılan ilaçlar genellikle etkilidir. Ancak tedavi sürecinin tamamlanması çok önemlidir. Tedavi edilen kişi, paraziti tamamen öldürmeden iyileşmiş sayılmamalıdır. Ayrıca tedavi sonrası kaşıntı bir süre daha devam edebilir, bu normaldir ve tedavi sürecinin sonlanmasıyla geçer" dedi.
EVDE UYUZDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ
Uyuzun bulaşmasını önlemek için alınacak bazı önlemler şunlar:
1. Kişisel hijyen: Uyuzdan korunmak için sık sık banyo yapmak ve cilt temizliğine dikkat etmek önemli.
2. Eşyaların temizliği: Uyuz bulaşmış kişilerin kullandığı eşyalar, yatak örtüleri, havlular ve giysiler yüksek ısıda yıkanmalı.
3. Cilt teması: Uyuzlu kişilerle doğrudan temas etmekten kaçınılmalıdır. Ayrıca, evdeki tüm bireylerin tedavi edilmesi gerekir.
