Yeni çalışmalar, beslenmenin uyku kalitesine etkisini açıklığa kavuşturdu: Lif zengini gıdalar derin uykuyu teşvik ederken, şeker ve doymuş yağlar uykusuzluğu tetikliyor.
Uzmanlar, Akdeniz diyetinin kaliteli uyku sağladığını belirtti. Michigan Üniversitesi Halk Sağlığı Okulu’ndan beslenme epidemiyoloğu Dr. Lindsey M. Tompkins, “Diyet ve uyku arasındaki bağlantı giderek güçleniyor; sadece kafein veya alkol değil, genel beslenme alışkanlıkları uykuyu dönüştürebiliyor” diye ifade etti.
Tompkins’in 2024’te yayımlanan çalışmasında, 21-30 yaş arası binlerce gencin verileri incelendi; meyve-sebze tüketimi artanlarda uyku süresi ve kalitesi iyileşti.
Alman araştırmacılar Netzer, Strohl ve Pramsohler, 2024’te “Sleep & Breathing” dergisinde beslenmenin uyku üzerindeki etkilerini araştırdı. Lif oranı düşük, şeker ve doymuş yağ ağırlıklı diyetlerin restoratif uykuyu engellediğini; örneğin, yüksek şeker alımının uykunun derin evrelerini azalttığını saptadılar. Bu bulgular, 26 çalışmanın meta-analizine ve Ulusal Tıp Kütüphanesi verilerine dayanıyor.
İspanyol bilim insanları, 2025’te “Sleep Medicine Reviews”ta Akdeniz diyetinin uyku faydalarını inceledi; zeytinyağı, balık ve sebze ağırlıklı beslenmenin uyku süresini yüzde 20 artırdığı, insomnia riskini azalttığı belirlendi. Çalışmada, 11 binden fazla katılımcının verileri analiz edildi ve kronotipli etkiler öne çıktı.
Uyku Tıbbı uzmanı Dr. Lulu Guo, Michigan State Üniversitesi mezunu çift sertifikalı hekim, “Kısa uyuyanlar yağ ve atıştırmalıklarda daha fazla kalori alıyor; bu döngü obeziteyi tetikliyor” dedi. Guo’nun ekibi, 2016’da başlayan ve 2024’te güncellenen derlemesinde süt, yağlı balık, ekşi kiraz suyu ve kivi gibi gıdaların uyku mimarisini güçlendirdiğini ortaya koydu.
Özellikle triptofan zengini hindi, muz ve fındık, serotonin ve melatonin üretimini artırarak uykuya geçişi kolaylaştırdı. İspanya’da 2024’te yapılan bir çalışma, düşük triptofan alımının kısa uyku ve insomnia riskini yüzde 30 artırdığını gösterdi.
Aile ve Uyku Tıbbı uzmanı Guo, “Magnezyum eksikliği yaygın; 2024 Florida araştırması, takviyesiyle kötü uyuyanlarda kaliteyi düzeltti” diye ekledi.
Jacksonville Üniversitesi’nden Prof. Heather Hausenblas’ın denemesi, magnezyum alımını artıranlarda uyku verimliliğinin arttığını kanıtladı. Ancak işlenmiş gıdalar ve geç akşam yemekleri sorunu ağırlaştırdı.
2025’te “Nutrition Journal”da yayımlanan bir inceleme, krononütisyonun yemek zamanlamasının Akdeniz diyetiyle birleştiğinde uyku verimliliğini yüzde 15 iyileştirdiğini bildirdi. Geç akşam ağır yemekler, mide rahatsızlıklarıyla uykuyu böldü. Bu çalışmalar, çapraz kesitli ve gözlemsel verilere dayansa da, nedensellik için daha fazla randomize deneye ihtiyaç duyulduğu vurgulandı. Yine de, sağlıklı beslenmenin uyku hijyenini desteklediği açıkça ortaya çıktı.
Dr. Tompkins, “Batı diyeti bitki azlığıyla magnezyumu azaltıyor; toprak erozyonu da cabası” uyarısında bulundu.
Sonuç olarak, araştırmalar günlük menüleri yeniden şekillendirmeyi önerdi: Lifli tahıllar, bitkisel yağlar ve erken akşam yemekleri, uykuyu iyileştirdi. Bu bulgular, 2025’te milyonlara rehber oldu ve beslenme ve uyku döngüsünü kırdı.
