Çocukluk çağında öğrenilen en temel kişisel bakım alışkanlığı olan el hijyeni, uluslararası bilim camiasında hala en kritik halk sağlığı stratejilerinden biri olarak görüldü.
Basit bir su ve sabun ritüelinin, çocukların maruz kaldığı enfeksiyon hastalıkları zincirini kırmada ne kadar muazzam bir rol üstlendiği, küresel araştırmalarla netleşmiş durumda.
Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi'nde Kıdemli Araştırmacı olan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Amesh Adalja, temiz ellerin, özellikle solunum yolu enfeksiyonları ve gastrointestinal sistem hastalıkları için birincil yayılım yolu olan teması kesmenin anahtarı olduğunu belirtti.
Dr. Adalja ve benzeri uzmanlar, çocukların sürekli çevreyle temas halinde olduğu ve doğal olarak ellerini ağızlarına, burunlarına götürme eğiliminde olduğu göz önüne alındığında, el yıkama eğitiminin öneminin tartışılamaz olduğunu vurguladı.
BİLİMSEL VERİLERLE KANITLANMIŞ MUAZZAM AZALMA ORANLARI
Yapılan çok sayıda akademik çalışma, bu basit alışkanlığın ne kadar güçlü bir kalkan oluşturduğunu net rakamlarla gösterdi:
Solunum Yolu Enfeksiyonlarında %32'ye Varan Düşüş: Kreş ve bakım merkezlerinde yapılan araştırmalar, el yıkama uygulamalarının geliştirilmesiyle soğuk algınlığı ve diğer solunum yolu enfeksiyonları sıklığında yüzde 32'ye varan bir azalma sağlandığını ortaya koydu.
Diyare Riskinde %53'e Kadar Koruma: Luby ve meslektaşlarının gerçekleştirdiği önemli bir araştırmada, 5 yaş altı çocuklarda el yıkama alışkanlığının yaygınlaştırılmasının diyare (ishal) insidansını yüzde 53 oranında düşürdüğü belirlendi. UNICEF verileri de hijyen eksikliğinin önlenebilir milyonlarca ölüme yol açtığına dikkat çekerek bu bulguyu destekledi.
Viral Enfeksiyonlarda %30 Koruma: Türk uzmanlardan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Eser Akkuş ise, doğru teknikle ve en az 30 saniye süren el yıkamanın rota virüs dahil diğer viral enfeksiyonlardan yüzde 30 oranında koruma sağladığını belirtti.
DAVRANIŞI KALICI HALE GETİRME STRATEJİSİ
Uzmanlar, el hijyenini bir zorunluluktan çıkarıp, yaşam boyu sürecek bir kalıcı davranışa dönüştürmenin kritik olduğunu söyledi.
Johns Hopkins'ten Dr. Anna Sick-Samuels, çocuklara bu beceriyi kazandırmanın, yalnızca enfeksiyonları azaltmakla kalmayıp, aynı zamanda okula devamsızlık oranlarını düşürmede ve uzun vadede toplum sağlığını güçlendirmede büyük etkisi olduğunu ifade etti.
Eğitimciler ve sağlık profesyonelleri, rol yapma (rol-play) gibi etkileşimli yöntemlerin, çocukların el yıkamanın doğru tekniğini (bilekler, avuç içleri, parmak araları ve tırnak içleri dahil) öğrenmelerinde ve bu davranışı içselleştirmelerinde daha kalıcı sonuçlar doğurduğunu vurguladı.
