Rusya Türkiye’den beyaz et alımını 1 Aralık itibari ile durdurdu. Tekstil İşçileri Derneği, Rus vatandaşlarına çağrı yaparak Türk tekstil ürünlerini almamaları konusunda uyardı. Meyve ve sebze pazarı tehlikeye girdi. Laleli piyasası, turizm sektörü ve müteahhitler tedirginlik yaşıyor.
İlk darbe ekonomiye!
Rus uçağının düşürülmesi, Rusya ile ticari ilişkilerimizi sarstı. Meyve sebze, tavuk eti ve tekstil-hazır giyimde birinci pazarımız tehlikede. Laleli piyasası, otelci ve müteahhitler tedirgin.
Kuzey komşumuz Rusya ile düşürülen savaş uçağı yüzünden aramızın açılması, başta müteahhitlik sektörümüz, yaş sebze-meyve ihracatçılarımız ve otelcilerimiz olmak üzere Türk piyasalarını tedirgin etti. Zira; Rusya, toplam tutarı 2.3 milyar doları aşan müteahhitlik sektörü ile 1 milyar dolarlık ticaret hacmine sahip yaş meyve sebze pazarında birinci pazarımız. Rus Interfax Haber Ajansı’nın geçtiği habere göre de Rusya, Türkiye’den satın aldığı beyaz et alımını 1 Aralık itibarı ile durduracağını açıkladı. Geçtiğimiz yıl Rusya’ya 16 milyon dolarlık tavuk eti ihraç edildi. Bu rakamın, 2015 sonu itibari ile 23,5 milyon doları bulması bekleniyordu. Rusya’nın en büyük kozu, yaklaşan kış mevsimi öncesi doğal gaz.
Projeler tehlikede
Nitekim, Rusya Başbakanı Dimitri Medvedev, bir Rus savaş uçağının Salı günü Türkiye tarafından düşürülmesi üzerine bazı ortak projelerin iptal edilebileceğini söyledi. Rus hükümetinin internet sitesinde yer alan yazılı açıklamasında ayrıca bu yüzden Türk şirketlerinin Rusya’da pazar kaybedebilecekleri ifade edildi. Bilindiği gibi Rusya, Türkiye’nin en önemli ticaret ortaklarından biri.
Meyve sebze pazarımız
Hatırlanacağı gibi; 2014 yılı Ağustos ayında, Rusya, Kırım’ı işgalinin ardından ABD ve AB ülkelerinin ambargosu ile karşılaşmıştı. Bunun üzerine, Moskova’nın, batılı ülkelerden aldığı tarım, gıda ve süt ürünlerine ambargo uygulayacağını duyurmuş, böylece, Türkiye’nin en büyük ürün tedarikçisi haline gelmişti. Bütün bunlar; Türkiye’de heyecan uyandırmıştı. Rusya’ya yaklaşık 1 milyar dolarlık yaş meyve-sebze satan Türk üreticiler de bunu bir fırsat olarak değerlendirmişti. Ancak; bir Rus savaş uçağının sınırlarımızı ihlal ettiği gerekçesi ile Salı günü düşürülmesinin sektöre etkisinin ne olacağı merak konusu oldu.
İhracat etkilenecek
Hürriyet’in haberine göre; kuzey komşumuz Rusya’nın özellikle yaş meyve sebze pazarı için çok önemli bir partner ülke olduğunu hatırlatan Antalya Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Satıcı, son gelişmelerin ihracatı nasıl etkileyeceği konusunda yorumda bulunmak için vaktin henüz erken olduğunu kaydetti. Rusya ile ilişkiler hakkında bilgi veren Mustafa Satıcı, “Rusya yaş meyve sebze pazarında 1 milyar dolarla birinci ülke konumunda. Onu 300 milyon dolarla Almanya takip ediyor. Son yaşanan olaylarda sağduyunun hakim olacağını düşünüyoruz. Olumsuz senaryoyu aklımızdan geçirmiyoruz” dedi.
Tekstil toparlanırken
Rusya Türk firmaları açısından önemli bir partner ülke olduğuna dikkati çeken Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Hikmet Tanrıverdi, “Türk tekstil ve hazırgiyimcileri Rusya’da söz sahibi ülkeler arasında. Birçok Türk markasının Rusya’da yatırımı bulunuyor. Rusya’da tecrübe kazanıyor. Ancak; Rusya’da geçen yıl yaşanan ekonomik kriz sebebi ile ihracatımız çok düşük seviyelere gelmişti. Sektör olarak bir an önce bu durumun toparlanmasını bekliyorduk. Ayrıca iki ülke arasında resmi kayıtlarda olmayan bir de bavul ticareti vardı. İlişkilerin bir an önce düzelmesini ümit ediyoruz” dedi.
Müteahhitlikte ilk sırada
Müteahhitlerimizin Rusya’da 25 yıldır üstlendiği 1920’yi aşkın projenin toplam bedeli 62 milyar dolar. Türkiye Müteahhitler Birliği’nin kaydına göre; kuzey komşumuz Rusya Federasyonu, bu tutar ile yurtdışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında yüzde 19.4’lük pay ile lider durumda bulunuyor. Firmalarımız 2014 yılında Rusya Federasyonu’nda toplam tutarı 3.9 milyar doları aşan 47 adet proje üstlendi. 2015 yılı ilk 9 ay itibarı ile proje adedi 8’e geriledi, buna karşılık; toplam tutar 2.3 milyar doları aştı. Ortalama proje bedeli 80 milyon dolar seviyesinden 300 milyon dolar seviyesine çıktı. Öte yandan Rus vatandaşları da Türkiye’den gayrimenkul satın alan yabancılar arasında önemli bir yere sahip. 2015’in ilk 10 ayında ülke genelinde yabancılara 18 bin 428 ev satıldı. Rus vatandaşları 1750 adet ev ile güney komşumuz Iraklılar ve Suudiler’den sonra üçüncü sırada yer aldı.s Rusya; son yıllarda Türk markalarının en çok mağaza açtığı ülke olarak dikkat çekiyordu. 30’dan fazla ünlü Türk markasının Rusya’da 700’ün üzerinde satış mağazası bulunuyor. Son dönemlerde ekonomik krizle mücadele eden markaların bazıları mağaza sayısını azaltmıştı. Rusya’daki mağazaların yüzde 75’ini ise hazır giyim markalarımız teşkil ediyor. Bu sektörü mobilya ve ev tekstili takip ediyor. Bunların yanında; ayakkabı, mücevher ve ev ürünleri üreticileri de kuzey komşumuz Rusya’da son dönemlerde birçok mağaza açmıştı.
Putin: ‘Türkiye’ye gitmeyin’
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Salı günü bir Rus uçağının Türkiye tarafından düşürülmesi ile patlak veren krizinin ardından, Rus vatandaşlarına “Türkiye’ye seyahat etmeyin” uyarısında bulundu. AFP’nin haberine göre; Putin, ilk olarak Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un dillendirdiği, “Türkiye’ye gitmeyin” çağrısına ilişkin şu değerlendirmede bulundu: “Bu, uçağımızın tahrip edilmesi ve pilotumuzun ölümü gibi böylesi trajik olayların ardından alınması gereken bir önlem.”
Ukrayna’ya doğal gaz vermeyi durdurdular
Rus enerji şirketi Gazprom’un, Ukrayna’ya sevk ettiği doğal gazı durduğu bildirildi. Gazprom’dan yayınlanan açıklamaya göre, Gazprom Başkanı Aleksey Miller, “Çarşamba sabahı itibarı ile Ukrayna’nın ön ödeme sistemiyle aldığı doğal gaz bitti. Yeni gaz sevkiyatı için de Ukrayna tarafından herhangi bir ödemede bulunulmadı. Dolayısı ile Ukrayna’dan yeni bir ödeme gelene kadar, bu ülkeye yönelik doğal gaz sevkiyatını durdurmuş bulunmaktayız” ifadelerini kullandı. Ukrayna Ulusal Doğalgaz Şirketi Naftogaz’ın Başkanı Andrey Kobolev, geçtiğimiz günlerdeki bir açıklamasında, Ukrayna’nın bu kış artık Rus gazı almasına gerek olmadığını söylemişti.
“Rus gazının Türkiye’ye sevkiyatı devam edecek”
Rusya Enerji Bakan Yardımcısı Anatoly Yanovsky, Türkiye’nin askerî uçak düşürmesinin yankıları devam ederken, “Rus doğal gazının Türkiye’ye sevkiyatı, kontrat şartları doğrultusunda sorunsuz bir şekilde devam edecek” dedi. Rus resmî haber ajansı TASS’ın haberine göre, Yanovsky, Türkiye’ye doğal gaz sevkiyatının devam edeceğini, bu konuda başka bir seçeneğin düşünülmediğini bildirdi.
Türk piliç eti şirketine yasak getirildi
Rusya Tarım Kontrol Servisi (Rosselhoznadzor), ürünlerinde Listeria bakterisi olduğu gerekçesi ile 1 Aralık’tan itibaren bir Türk şirketinin Rusya’ya beyaz et ihracatını yasakladı. Rosselhoznadzor’un açıklamasına göre; Standart Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ürünlerinde Listeria bakterisi tespit edildi. Türkiye’den Rusya’ya ihraç edilen ürünler denetim altına alınırken, şirkete de yasak getirildi. Resmî kayda göre; Rusya’ya 16 Türk şirketi beyaz et ihraç edebiliyordu. Ancak istenilen standartların yerine getirilmemesi sonucu, 6 şirkete ihracat yasağı konuldu. Bir şirketin de uyarı aldığı belirtilirken; bir kez daha kurallara uymaması halinde ihracat yasağına tabi tutulacağı belirtiliyor.
Kriz, kesme çiçeği de vurdu
Antalya’dan Rusya’ya gönderilecek sezonun ilk kesme çiçekleri havalimanında kaldı. Tempo Tarım’ın sahibi İbrahim Yılmaz, “Sabah havalimanından malı geri çektik. TIR ile mal sevkiyatı kısmen durdu. Bizim hafta sonu olacaktı. Büyük ihtimalle olmayacak.” dedi. Rusya’ya yıllık 10 milyon dolarlık yaş sebze meyve ihraç eden Özkul Tarım’ın sahibi Recep Özkul da, Salı akşamından itibaren Rusya’nın gümrük kapılarında işlemi durdurduğu yönünde bilgiler aldıklarını söyledi.
