Alerjik rinit, her yıl milyonlarca insanı rahatsız eden yaygın bir sorun olmasıyla biliniyor. Ancak uzmanlar, bu durumun masum bir alerjiden çok daha ciddi bir tehdit taşıdığını söyledi: Astım.
Bilimsel çalışmalar, alerjik rinitin tedavi edilmediğinde solunum yollarını hassaslaştırarak astıma zemin hazırladığını gösterdi. Erken tanı ve doğru müdahale, bu sinsi ilerleyişi durdurmanın anahtarı olarak öne çıktı.
ALERJİK RİNİT VE ASTIM: TEHLİKELİ BİR İKİLİ
Alerjik rinit, polen, toz, evcil hayvan tüyü veya küf gibi alerjenlerin burun mukozasını tahriş etmesiyle ortaya çıktı. Ancak bu tahriş, sadece burunla sınırlı kalmıyor; alt solunum yollarını da etkileyerek astım riskini artırıyor.
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden alerji uzmanı Prof. Dr. Sarbjit Saini, “Alerjik rinit, akciğerlerde kronik iltihaplanmayı tetikleyerek astımın kapısını aralıyor” dedi.
Journal of Allergy and Clinical Immunology’de yayımlanan bir çalışma, alerjik rinit hastalarının %30’unun beş yıl içinde astım geliştirdiğini ortaya koydu. Özellikle çocuklarda bu risk daha yüksek; alerjik rinitli çocukların %40’ı ergenlik döneminde astım semptomları gösterdi.
İngiltere’deki Imperial College London’dan göğüs hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Stephen Durham, “Rinit ve astım, aynı alerjik yolun farklı durakları. Birini kontrol altına almak, diğerini önleyebilir” açıklamasında bulundu.
BELİRTİLER: MASUM MU, TEHLİKELİ Mİ?
Alerjik rinit, burun tıkanıklığı, hapşırık, geniz akıntısı, gözlerde sulanma ve kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterdi. Ancak bu semptomlar, astıma ilerlediğinde nefes darlığı, hırıltılı solunum ve göğüste sıkışma gibi ciddi işaretlere dönüşebiliyor.
Kanada’daki McMaster Üniversitesi’nden immünolog Dr. Susan Waserman, “Alerjik rinit hastalarında sürekli öksürük veya egzersiz sonrası nefes darlığı, astımın erken habercisi olabilir” dedi.
The Lancet Respiratory Medicine’deki bir araştırma, alerjik rinitin tedavi edilmediği durumlarda solunum yolu hassasiyetini %25 artırdığını ve bu durumun astım ataklarını tetiklediğini gösterdi. Özellikle mevsimsel alerjisi olanlar, ilkbahar ve sonbahar gibi polen yoğunluğunun arttığı dönemlerde daha dikkatli olmalı.
RİSK FAKTÖRLERİ: KİMLER TEHLİKEDE?
Alerjik rinit, genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve yaşam tarzıyla bağlantılı. Ailede alerji veya astım öyküsü olanlar, risk grubunun başında geldi.
Avustralya’daki Monash Üniversitesi’nden alerji uzmanı Dr. Mimi Tang, “Ebeveynlerden birinde alerjik rinit varsa, çocuklarda bu durumun görülme olasılığı %50 artıyor” dedi.
Diğer risk faktörleri arasında şunlar yer alıyor:
-Şehir yaşamı ve hava kirliliği.
-Sigara dumanına maruz kalma.
-Ev tozu akarları ve evcil hayvan alerjenleri.
-Stres ve zayıf bağışıklık sistemi.
Allergy dergisindeki bir çalışma, alerjik rinitin şehirlerde kırsal bölgelere göre %20 daha sık görüldüğünü ve bunun hava kirliliğiyle bağlantılı olduğunu bildirdi.
ERKEN TANI VE TEDAVİ: ASTIMI ÖNLEMENİN ANAHTARI
Uzmanlar, alerjik rinitin astıma ilerlemesini önlemek için erken müdahalenin şart olduğunu vurguladı. Tanı, genellikle alerji testleri (deri prick testi veya kan testi) ve semptom öyküsüyle konuldu.
Tedavi yöntemleri ise şöyle sıralandı:
Alerjenlerden Kaçınma: Ev tozu akarlarını azaltmak için nem kontrolü, yatak örtülerinin düzenli yıkanması ve hava filtreleri kullanılması öneriliyor.
Dr. Saini, “Alerjen temasını azaltmak, semptomları %30 hafifletebilir” dedi.
İlaç Tedavisi: Antihistaminikler, burun spreyleri (kortikosteroidler) ve lökotrien inhibitörleri, iltihabı kontrol altına alıyor. Chest dergisindeki bir çalışma, burun spreylerinin astım gelişme riskini %15 azalttığını gösterdi.
İmmünoterapi: Alerji aşıları veya dil altı tabletler, bağışıklık sistemini alerjenlere karşı eğiterek uzun vadeli rahatlama sağladı. Dr. Durham, “İmmünoterapi, alerjik rinit hastalarında astım riskini %40 düşürebilir” dedi.
Yaşam Tarzı: Sigaradan uzak durmak, düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme, solunum yollarını güçlendiriyor.
Hollanda’daki Utrecht Üniversitesi’nden alerji uzmanı Dr. Wytske Fokkens, “Alerjik rinit, astıma giden bir basamak. Erken tedaviyle bu basamağı çıkmadan durabilirsiniz” dedi.
BİLİMSEL VERİLER NE DİYOR?
European Respiratory Journal: Alerjik rinit, astım gelişme riskini 3 kat artırıyor.
Allergy, Asthma & Clinical Immunology: İmmünoterapi, alerjik rinit semptomlarını %50 azaltıyor.
Pediatrics: Çocuklarda alerjik rinit, astım riskini %35 artırıyor.
NEFESİNİZİ KORUYUN, GELECEĞİNİZİ GÜVENCEYE ALIN
Alerjik rinit, burun akıntısından ibaret değil; astıma açılan bir kapı olabilir. Ancak erken tanı ve doğru tedaviyle bu kapıyı kapatmak mümkün
Dr. Waserman, “Hapşırığı ciddiye alın, nefesinizi riske atmayın” çağrısında bulundu.
