Diyabet, dünya genelinde milyonlarca insanın mücadele ettiği kronik bir sağlık sorunu. Kan şekeri düzeylerini kontrol altında tutmak, bu hastalığın yönetiminde kritik bir rol oynuyor.
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, beslenmenin bu süreçteki etkisini ortaya koyarken, özellikle yeşil besinlerin ve bazı meyvelerin kan şekeri üzerindeki olumlu etkileri dikkat çekti. Ancak uzmanlar, her elmanın aynı faydayı sağlamadığını ve bilinçli seçimlerin şart olduğunu vurguladı.
YEŞİL BESİNLERİN GÜCÜ: BİLİM NE DİYOR?
Yeşil yapraklı sebzeler, düşük glisemik indeksleri ve yüksek lif içerikleriyle diyabet hastalarının sofrasında başrol oynuyor. Ispanak, lahana, brokoli ve karalahana gibi besinler, kan şekerini dengelemede etkili.
Amerikan Diyabet Birliği (ADA), yeşil sebzelerin tüketiminin diyabet riskini azalttığını ve kan şekeri kontrolünü desteklediğini belirtti.
İsveç’te yapılan bir çalışma, koyu yeşil yapraklı sebzelerin magnezyum, folat ve K vitamini açısından zengin olduğunu, bu özellikleriyle hem kan şekeri yönetiminde hem de genel sağlıkta önemli bir rol oynadığını gösterdi.
Kan şekerini dengeleyen süper meyve
Harvard Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Dr. Walter Willett, yeşil sebzelerin yüksek lif içeriğinin, glikozun kana karışma hızını yavaşlatarak kan şekeri dalgalanmalarını önlediğini belirterek, “Lif, diyabet yönetiminde gizli bir kahraman. Yeşil sebzeler, düşük kalorili olmalarının yanı sıra tokluk hissi sağlayarak aşırı yeme riskini de azaltıyor” dedi.
Toronto Üniversitesi’nden Dr. David Jenkins’in geliştirdiği glisemik indeks kavramı, bu besinlerin neden tercih edilmesi gerektiğini bilimsel olarak açıkladı. Jenkins, “Düşük glisemik indeksli gıdalar, kan şekerini ani yükseltmelerden koruyor. Ispanak veya brokoli gibi sebzeler, bu açıdan ideal” şeklinde konuştu.
ELMA TUZAK MI, ŞİFA MI?
Elma, sağlıklı bir atıştırmalık olarak bilinse de, diyabet hastaları için her elma aynı faydayı sağlamadı.
Dr. Jenkins, elmanın kabuğuyla tüketildiğinde lif açısından daha zengin olduğunu ve bu nedenle kan şekeri üzerindeki etkisinin daha dengeli olduğunu belirtti. Ancak, işlenmiş elma suyu veya şekerli elma ürünleri, glisemik indeksi yüksek olduğu için risk taşıyor.
Dr. Willett, “Meyveler doğal şeker içerir, ancak bu şekerin etkisi lifle dengelenir. Bir elmayı bütün olarak yemek, elma suyuna kıyasla kan şekeri üzerinde çok daha az etkiye sahip” dedi.
Kan şekerinden böbreklere kadar şifa olan mucize! Doğanın sırrı çözüldü
Ayrıca, PLOS Medicine dergisinde yayınlanan bir çalışma, elma gibi lifli meyvelerin düzenli tüketiminin, tip 2 diyabet riskini azalttığını ortaya koydu. Ancak uzmanlar, meyve tüketiminde porsiyon kontrolünün kritik olduğunu vurguladı.
Örneğin, bir orta boy elma (yaklaşık 15 gram karbonhidrat) diyabet hastaları için uygun bir seçenek olsa da, fazla tüketim kan şekerini etkileyebilir.
DİYABET YÖNETİMİNDE BESLENME STRATEJİLERİ
Diyabet tedavisinde beslenme, ilaç kadar önemli. Uzmanlar, diyabet hastalarının beslenme planlarının kişiye özel olması gerektiğini vurgulayarak, “Ana ve ara öğünler atlanmamalı, glisemik indeksi düşük besinler tercih edilmeli” dedi.
Kan şekerini dengelemek için önerilen diğer besinler arasında tarçın, kuruyemişler (badem, ceviz), tam tahıllar (yulaf, bulgur) ve omega-3 açısından zengin balıklar yer aldı.
Örneğin, tarçının insülin duyarlılığını artırdığına dair çalışmalar, bu baharatın yoğurt veya çay gibi gıdalara eklenerek tüketilebileceğini gösterdi.
HİPOGLİSEMİ RİSKİNE DİKKAT
Diyabet hastaları için kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) de ciddi bir tehlike. Dr. Anıl, hipoglisemi anında hızlı etki eden karbonhidratların (örneğin vişne veya üzüm suyu) tercih edilmesi gerektiğini, ancak elma suyu gibi posa içeren içeceklerin etkisinin daha yavaş olduğunu belirtti. Alman diyabet uzmanı Andreas Vosseler, hipoglisemi tedavisinde “15 kuralı”nın önemini vurguladı:
“15 gram hızlı karbonhidrat al, 15 dakika bekle, kan şekerini ölç.”
BİLİNÇLİ SEÇİMLER HAYAT KURTARIR
Diyabetle yaşamak, doğru beslenme seçimleriyle daha kolay ve sağlıklı hale gelebilir. Yeşil besinler ve lifli meyveler, kan şekeri yönetiminde güçlü birer müttefik.
Uzmanların ortak görüşü, her besinin miktarının ve türünün dikkatle seçilmesi gerektiği yönünde.
Dr. Willett, “Sağlık, sofrada başlar. Doğru besinlerle kan şekerinizi kontrol altına alabilirsiniz, ama bilinçsiz tüketim tuzak olabilir” sözlerini kullandı.
